Tag: posiedzenie

Komitet Monitorujący KPO – rewizja i plany inwestycyjne na 2024 rok
20 lutego 2024

Komitet Monitorujący KPO – rewizja i plany inwestycyjne na 2024 rok

Powrót

Podczas drugiego posiedzenia KM KPO Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra funduszy i polityki regionalnej, zapowiedziała drugą rewizję Krajowego Planu Odbudowy. Zmiany są konieczne, żeby Polska mogła złożyć kolejne wnioski o płatność.

fundusze UE KPO posiedzenie

W Krajowym Planie Odbudowy po rewizji z zeszłego roku jest 55 inwestycji i 55 reform, do których przypisano 314 mierników. Łączny budżet KPO to 59,818 mld euro – to niektóre ze statystyk przedstawionych na drugim posiedzeniu KM KPO.

Komisja Europejska wypłaciła państwom członkowskim 221,59 mld EUR (z 723,8 mld EUR) w formie zaliczki lub na podstawie wniosków opłatność. To ponad 30% całego budżetu Instrumentu Odbudowy i Odporności, który finansuje KPO.

Gdzie jesteśmy – statystyki KPO

  • 19 państw dostało refundacje
  • 23 złożyło wnioski o płatność
  • 10 państw złożyło tylko jeden wniosek o płatność, w tym Polska
  • 4 państwa nie złożyły żadnego wniosku o płatność (Węgry, Szwecja, Holandia
  • najwięcej wniosków – 5 – złożyły Włochy, najwięcej pieniędzy – prawie 60% zaplanowanego budżetu – dostała Francja
  • Polska uruchomiła 29 z 55 inwestycji, przy czym uruchomienie oznacza w większości przypadków rozpoczęcie formalnego procesu, na przykład przygotowanie projektu kryteriów wyboru projektów, a nie faktyczną realizację inwestycji (np. prace budowlane)
  • W KPO podpisano umowy na kwotę 29 mld zł (ok 25% budżetu KPO), a PFR wypłacił 6,2 mld zł.

KE nałożyła na państwa członkowskie obowiązek publikacji informacji o największych beneficjentach KPO. Polska lista, aktualna na grudzień 2023 roku jest dostępna tutaj.

Rewizja KPO. Czego nie uda się zrealizować

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zapowiada szybką rewizję KPO, czyli:

  • taką, którą da się zamknąć, łącznie z konsultacjami krajowymi i negocjacjami z Komisją Europejską, do lipca 2024 roku
  • ograniczoną tylko do tego co zmienić trzeba – chodzi przede wszystkim o usunięcie lub przesunięcie najbardziej zagrożonych reform i inwestycji, których nie uda się zrealizować w pierwotnym terminie lub w ogóle.

Ta pozornie mało ambitna strategia, która nie do końca koresponduje z głosami, że program wymaga gruntownych i głębokich zmian, wynika przede wszystkim z kalendarza KPO.

Reformy i inwestycje KPO muszą się zakończyć do sierpnia 2026 roku, a to za mało czasu, żeby zaprojektować i wdrożyć totalną rewolucję i zupełnie nowe przedsięwzięcia.

Warto zrobić jedno ważne zastrzeżenie – w KPO zakończenie reform i inwestycji nie zawsze musi oznaczać ich wdrożenie/ realizację. W programie inwestycją zakończoną może być też taka, w której podpisano zaplanowaną liczbę umów z beneficjentami, o ile tak zdefiniowano jej wskaźnik, nawet jeśli nie zaczęła się w praktyce (beneficjenci nie rozpoczęli żadnych prac). Tak na przykład wygląda sytuacja inwestycji A.2.5.1 dla przemysłów kreatywnych czy G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).

W inwestycjach, w których właśnie tak zdefiniowano mierniki, wystarczy przygotowanie ram formalnych (np. opracowanie kryteriów wyboru projektów, organizacja naboru) i doprowadzenie do podpisania umów. Ich faktyczna realizacja może wykraczać poza sierpień 2026 rok. Więcej tutaj.

Drugi ważny powód to kwestie proceduralne:

  • w trakcie procesu rewizji KPO państwo które zgłosiło do KE taką propozycję, nie można składać wniosków o płatność. Tymczasem MFiPR, żeby zapewnić płynność programu planuje w tym roku złożyć aż 4 takie wnioski: po dwa w lipcu i grudniu. Czyli najpierw rewizja, potem – praktycznie od razu – wnioski o płatność nr 2 i 3, a następnie w grudniu 4 i 5.
  • specyfiką KPO jest to, że wnioski o płatność mają sztywny zakres (czyli mierniki: kamienie milowe lub wskaźniki) i terminy realizacji ustalone i zapisane w programie. Państwo musi zrealizować cały zakres z danego wniosku o płatność, żeby taki wniosek został przyjęty i oceniony przez KE. Co więcej państwa muszą składać wnioski w ustalonej kolejności – na przykład nie można złożyć wniosku 3 przed 2. Tymczasem we wnioskach o płatność 2,3,4 i 5 jest łącznie 95 mierników, z czego 41 mierników zostało zrealizowanych, a 54 są opóźnione. Żeby Polska mogła te wnioski złożyć, trzeba usunąć lub przesunąć na kolejne okresy mierniki, które nie mają szans na realizację.

Mierniki zagrożone z 2 i 3 wniosku o płatność, których najpewniej będzie dotyczyć (między innymi) rewizja to:

WOP2 – część grantowa – 3,097 mld EUR (III-IV kwartał 2022)

  • C21G Wejście w życie znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, wdrażająca dyrektywę NIS oraz ustanawiająca kompleksowe podstawy prawne i organizacyjne cyberbezpieczeństwa dla krajowego systemu cyberbezpieczeństwa
  • D1G Wejście w życie ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitali
  • D9G Wejście w życie aktu prawnego w sprawie wykazu dokładnych kryteriów kwalifikujących szpitale do poszczególnych kategorii, aby pomóc w określeniu potrzeb inwestycyjnych wynikających z reformy
  • B4G Wejście w życie znowelizowanego  rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych
  • E1G Wejście w życie ustawy wprowadzającej od 2025 r. obowiązek zakupu wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców;
  • E9G Wybór pośredników finansowych

WOP3 – część pożyczkowa – 3,103 mld EUR (I-II kwartał 2023)

  • D6L Wejście w życie aktu prawnego w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw leków, w tym rozwiązania problemu niedoborów leków i najważniejszych słabych punktów w łańcuchach dostaw.

Co się wydarzy w 2024 roku

Inwestycje, które są planowane do uruchomienia w 2024 roku:

Część dotacyjna

  • A2.3.1 Rozbudowa i wyposażenie centrów kompetencji (specjalistyczne ośrodki szkoleniowe, wsparcia wdrożeń, centra monitorowania) oraz infrastruktura do zarządzania przemysłem pojazdów bezzałogowych, jako Ekosystem Innowacji)
  • B1.1.3 Termomodernizacja szkół
  • B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru
  • B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich
  • C2.1.3 E-kompetencje
  • D1.1.1 Rozwój i modernizacja infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych
  • D1.1.2 Przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia
  • D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu
  • E2.1.3 Projekty intermodalne
  • G1.1.3 Systemy magazynowania energii.
  • G1.1.4 Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU.
  • G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna.
  • G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii.

Część pożyczkowa

  • A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju
  • A2.6.1-1/2 Rozbudowa krajowego systemu serwisów monitoringowych, produktów, narzędzi analitycznych i usług i towarzyszącej infrastruktury wykorzystujących dane satelitarne (częściowo uruchomiona)
  • B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych
  • B3.2.1 Inwestycje w neutralizację ryzyka i rekultywację wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego
  • B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich
  • B3.4.1 Inwestycje na rzecz zielonej transformacji miast
  • C2.2.1 Wyposażenie szkół/instytucji w odpowiednie urządzenia i infrastrukturę ICT w celu poprawy ogólnej wydajności systemów edukacji
  • C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmury obliczeniowej
  • D1.2.1 Rozwój opieki długoterminowej poprzez modernizację infrastruktury podmiotów leczniczych na poziomie powiatowym
  • D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycje związane z produkcją w Polsce API
  • E1.2.1 Zeroemisyjny transport zbiorowy w miastach (tramwaje)
  • G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).
  • G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz na rzecz morskiej energetyki wiatrowej).
  • G3.2.1 Budowa infrastruktury gazu ziemnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.
  • G3.3.1 Systemy magazynowania energii.

Na które inwestycje KPO powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy

  • A1.2.1 Inwestycje dla przedsiębiorstw w produkty, usługi i kompetencje pracowników oraz kadry związane z dywersyfikacją działalności (MFiPR) – nabór planowany na początku II kwartału 2024 r.
  • A2.2.1 Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym (MRiT) – nabory planowane 03/04/2024
  • A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju (MKiDN)
  • B.1.1 Inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych (MKiŚ)- w przygotowaniu
  • B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych (MAP) nabór planowany od 01/05/2024
  • B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru (MKiŚ) – w przygotowaniu
  • C3.1.1. Cyberbezpieczeństwo – CyberPL, infrastruktura przetwarzania danych i dostarczania usług cyfrowych oraz optymalizacja infrastruktury służb państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo – komponent IPCEI – wybór projektów dotyczących chmury obliczeniowej nowej generacji oraz opracowane rozwiązań w zakresie przetwarzania danych dotyczących infrastruktury krajowej/usług (MC) – nabór uruchomiony – aktualnie trwa nabór krajowy organizowany przez NCBiR, przeznaczony tylko dla podmiotów wymienionych w decyzji notyfikacyjnej KE
    Zakończenie naboru dla podmiotów typu Direct Partners: 23 lutego 2024
    Zakończenie naboru dla podmiotów typu Indirect Partners: 22 marca 2024
  • C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmuryobliczeniowej (MC) – w przygotowaniu
  • C1.1.1 Zapewnienie dostępu do bardzo szybkiego internetu na obszarach białych plam, (MC) – planowany 3 nabór
  • D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu (MZ) w przygotowaniu
  • D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków inwestycje związane z produkcją w Polsce API (MRiT)
  • G1.1.2 Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne (MRiT) nabór uruchomiony od 11.12.2023 r. do 29.02.2024 r.
  • G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna (MKiŚ) – w przygotowaniu
  • G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii (MKiŚ) – w przygotowaniu
  • G3.1.4 Fundusz Wsparcia Energetyki (MKiŚ) w przygotowaniu
  • G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz Morskiej Energetyki Wiatrowej) (MAP)
  • G3.2.1 Budowa infrastruktury gazowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego (MKiŚ).

W posiedzeniu udział wzięła przedstawicielka Konfederacji Lewiatan, Marzena Chmielewska, zastępczyni Dyrektora Generalnego ds. rozwoju projektów. Spotkanie odbyło się 16 lutego.

Październikowa sesja plenarna EKES-u
27 października 2023

Październikowa sesja plenarna EKES-u

fot. EC - Audiovisual Service
Powrót

Najważniejsze wydarzenia i sprawozdania z październikowej sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.

Brussels Headlines EKES październik 2023 posiedzenie

W październiku EKES był gospodarzem dwóch debat:

  • 26 października – „Wezwanie do niebieskiego ładu UE – kompleksowa strategia wodna dla Europy” z udziałem Virginijusa Sinkevičiusa, europejskiego komisarza ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa; Posłanka do PE Pernille Weiss, przewodnicząca Grupy Wodnej do PE; Pedro Arrojo- Agudo, specjalny sprawozdawca ONZ ds. prawa do wody i urządzeń sanitarnych, oraz Mariana Mazzucato, współprzewodnicząca Global Commission on the Economics of water.
  • 25 października – Równość płci w ramach Tygodnia Równości Płci, z udziałem wiceprzewodniczącej Parlamentu Europejskiego Evelyn Regner, komisarz europejskiej Heleny Dalli i Sarah E. Hendriks, zastępczyni dyrektora wykonawczego ds. polityki, programu, społeczeństwa obywatelskiego i wsparcia międzyrządowego, a.i., UN Women.

Najważniejsze sprawozdania poddane pod głosowanie:

Palący problem: woda

Apel o utworzenie niebieskiego ładu UE (CCMI/209, sprawozdawca: Kinga JOÓ, organizacje społeczeństwa obywatelskiego – HU; Florian MARIN, Pracownicy – RO; Paul RÜBIG, Pracodawcy – AT; współsprawozdawca Péter Olajos, CCMi Del – HU)

Niedobór wody jest palącym problemem globalnym dotykającym 2,2 miliarda ludzi na całym świecie, co ma poważne konsekwencje dla stabilności gospodarczej i politycznej. W ostatnich latach w Europie wystąpiły poważne susze, powodzie, fale upałów i pożary spowodowane zmianami klimatu. Uznając nieadekwatność obecnych ram polityki UE, EKES wzywa do stworzenia kompleksowego „niebieskiego ładu” w celu priorytetowego potraktowania kwestii związanych z wodą w skali europejskiej. Zalecenia EKES-u mają na celu przewidywanie globalnych wyzwań związanych z niedoborem wody, zrównoważoną gospodarką wodną, ekonomiką wody oraz rozwiązaniem problemu ubóstwa wodnego i luki inwestycyjnej.

DEKLARACJA EKESu DLA EU BLUE DEAL

Kwestie społeczne

Wpływ edukacji na płace i wydajność pracy (SOC/769, sprawozdawczyni: Linda Romele – Pracownicy, LV)

W niniejszej opinii z inicjatywy własnej EKES zwraca uwagę na potrzebę podjęcia znaczących wysiłków politycznych i reform systemowych w dziedzinie kształcenia i szkolenia, w tym opracowania solidnych strategii w zakresie umiejętności, które najlepiej odpowiadają potrzebom rynku pracy. Należy zwiększyć szkolenia pracowników w miejscu pracy poprzez lepsze inicjatywy unijne i krajowe, a także zachęty dla pracodawców do inwestowania w takie szkolenia. Należy jeszcze bardziej wzmocnić rolę cyfryzacji kształcenia i szkolenia zawodowego, aby lepiej rozwijać dualne systemy szkolenia ludzi w zakresie umiejętności podstawowych, przekrojowych i STEM.

Pakiet dotyczący umiejętności cyfrowych i edukacji (SOC/774, sprawozdawczyni: Milena Angelova – Pracodawcy, BG; Tatjana Babrauskienė – Pracownicy, LT; Justyna Kalina Ochędzan (organizacje społeczeństwa obywatelskiego, PL)

EKES popiera zobowiązanie Komisji i nadchodzącej prezydencji belgijskiej w Radzie UE do zapewnienia włączenia cyfrowego dla wszystkich, podkreślając znaczenie uczenia się przez całe życie i dostępu do wysokiej jakości edukacji w całym życiu zawodowym.

Aktualne informacje na temat antykorupcyjnych ram prawnych (SOC/776, sprawozdawca: José Antonio Moreno Díaz – Pracownicy, ES; współsprawozdawca João Nabais – Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, PT)

Gospodarka

Oceny środowiskowe, społeczne i związane z zarządzaniem (ECO/623, sprawozdawca: Krzysztof BALON – Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, PL; współsprawozdawca Andrea MONE – Pracownicy, IT)

EKES odpowiada na wniosek Komisji w sprawie ratingu ESG, którego celem jest zwiększenie wiarygodności i wspieranie świadomych zrównoważonych inwestycji. Zalecenia obejmują normy jakości w celu zwalczania greenwashingu, nacisk na podwójną istotność oraz jaśniejsze definicje wykluczające działalność niekomercyjną.

Nowa generacja zasobów własnych (ECO/626, sprawozdawczyni: Katrīna ZARIаA – Pracodawcy, LV; współsprawozdawca Philip VON BROCKDORFF – Pracownicy, MT)

W niniejszej opinii EKES doradza w sprawie wniosku Komisji Europejskiej dotyczącego uregulowania nowej generacji zasobów własnych dla budżetu UE. EKES popiera te wysiłki, podkreślając jednocześnie znaczenie przejrzystości, ocen skutków i szerszej dyskusji społecznej na temat zasobów własnych UE i zdolności fiskalnej.

Polityka gospodarcza strefy euro 2023 – uwagi dodatkowe (ECO/619, sprawozdawca: Manthos MAVROMMATIS – Pracodawcy, CY)

Roczna analiza zrównoważonego wzrostu gospodarczego na 2023 r. – uwagi dodatkowe (ECO/620, sprawozdawca: Konstantinos DIAMANTOUROS – Pracodawcy, EL)

Biznes

Współczesna odpowiedzialność biznesu/MŚP (INT/1020, sprawozdawczyni: Milena Angelova – Pracodawcy, BG-I; Ferdinand WYCKMANS – Pracownicy, BE; Rudolf KOLBE – organizacje społeczeństwa obywatelskiego, AT)

W opinii skoncentrowano się na korzyściach dla mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) wynikających z przyjęcia nowoczesnego podejścia do odpowiedzialności biznesu i zaproponowano narzędzia i techniki, które można by opracować, aby pomóc MMŚP w przestrzeganiu tych zasad.

Konsumenci

Pakiet farmaceutyczny (INT/1030, sprawozdawca: Martin Josef SCHAFFENRATH – Organizacje społeczeństwa obywatelskiego, AT)

Niniejsza opinia EKES-u dotyczy proponowanego przeglądu prawodawstwa UE w dziedzinie produktów farmaceutycznych. Uznając rolę przemysłu farmaceutycznego w stymulowaniu zrównoważonej, innowacyjnej i konkurencyjnej gospodarki UE, EKES kładzie szczególny nacisk na przystępność cenową i dostępność leków. Jednym z najważniejszych elementów opinii jest wniosek dotyczący specjalnego funduszu na szczeblu UE w celu zapewnienia dostępu do leczenia wszystkim pacjentom w Europie cierpiącym na rzadkie choroby.

Energia

Indywidualna i zbiorowa konsumpcja energii jako czynnik walki o transformację ekologiczną i energetyczną oraz o równowagę gospodarczą i społeczną (TEN/801, sprawozdawca: Pierre Jean Coulon – Pracownicy, FR)

Zrównoważony rozwój

UE i agenda 2030: wzmocnienie realizacji celów zrównoważonego rozwoju (NAT/903, sprawozdawca: Maria NIKOLOPOULOU – Pracownicy, ES; współsprawozdawca: Antje GERSTEIN – Pracodawcy, DE)

W niniejszej opinii rozpoznawczej EKES wzywa Komisję Europejską do przyjęcia zintegrowanej, długoterminowej strategii mającej na celu przyspieszenie postępów w realizacji celów zrównoważonego rozwoju, uwzględniając je zbiorowo, a nie oddzielnie. Zobowiązanie do realizacji celów zrównoważonego rozwoju powinno wykraczać poza obecną kadencję polityczną, a nawet po 2030 r. Zaangażowanie społeczeństwa obywatelskiego, sektora publicznego, prywatnego, środowiska akademickiego, organizacji młodzieżowych i kobiecych ma zasadnicze znaczenie dla realizacji celów zrównoważonego rozwoju. EKES opowiada się za regularnym i zorganizowanym dialogiem z udziałem tych zainteresowanych stron we współpracy z Komisji.

Lech Pilawski, doradca prezydenta Lewiatana, członek EKES

Artykuł dla październikowego wydania Brussels Headlines

Majowa sesja EKES zdominowana sprawami energii i energetyki
20 maja 2022

Majowa sesja EKES zdominowana sprawami energii i energetyki

fot. EKES
Powrót

Gośćmi sesji byli: przewodniczący Rady Charles Michel i wiceprzewodniczący KE ds. gospodarki służącej ludziom – Valdis Dombrovskis.

BrusselsHeadlines EKES posiedzenie

Charles Michel proponuje zmianę obowiązujących zasad przyjmowania do UE krajów starających się o członkostwo. Sprawa jest mocno dyskusyjna, ale agresja Rosji na Ukrainę już zmieniła wiele reguł. Rada być może rozważy nowy scenariusz, zgodnie z którym, kraj kandydujący, po osiągnięciu zgodności w jakieś dziedzinie z wymaganiami UE, mógłby korzystać z dostępu do tej części wspólnych rozwiązań i korzyści. Pozwoliłoby to przyspieszyć cały proces i wcześniej uruchomić synergie. Jak można przewidywać, będzie wykaz obszarów, których zgodność stanie się warunkiem koniecznym złagodzonego podejścia. Pomysł już dziś budzi wiele kontrowersji, ale, jak widać na przykładzie choćby Polski czy Węgier, wcześniejsza całkowita zgodność z wymogami członkostwa nie gwarantuje, iż to się nie zmieni po przyjęciu do UE.

Sesję zdominowały kwestie bezpieczeństwa energetycznego i odporności energetycznej UE. Komitet poparł (TEN/778) Komunikat „REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie” przedstawiający nowe działania mające na celu zwiększenie produkcji zielonej energii, dywersyfikację dostaw i zmniejszenie popytu na rosyjski gaz, ponieważ przedstawia on rozwiązania zgodne z celami Zielonego Ładu i europejskiej unii energetycznej. Komitet ostrzega, że Europa musi zachować szczególną ostrożność w przypadku zasobów zastępujących rosyjski gaz, gdyż niektóre z nich mają szkodliwy wpływ na środowisko oraz mogą doprowadzić do nowej zależności od państw trzecich, które nie podzielają wartości europejskich. EKES z zadowoleniem przyjmuje zamiar przyspieszenia przez Komisję Europejską przejścia na gazy odnawialne, jednak zwraca uwagę, że określono system gazowy i wodorowy jako dwa oddzielne systemy. Przepisy zawarte w pakiecie dotyczącym gazu oznaczałyby, że wymogi są bardzo różne. EKES uważa, że tak różne i restrykcyjne wymogi wobec tych dwóch systemów są nieproporcjonalne. Gazy odnawialne powinny być w pełni zbywalne na wspólnym rynku. W związku z tym od samego początku należy wprowadzić jednolity ogólnounijny system norm jakości i zrównoważoności gazu.

W opinii (TEN/767) dotyczącej Szóstego sprawozdania na temat unii energetycznej EKES wyraził przekonanie, że w tej chwili trzeba zwrócić szczególną uwagę na jej pierwszy filar dotyczący bezpieczeństwa, solidarności i zaufania. Jednocześnie należy nadal wzmacniać synergie między jej filarami wraz ze wszystkimi odpowiednimi instrumentami wsparcia (finansowanie, opodatkowanie, systematyka, uprawnienia do emisji i przepisy proceduralne). EKES podkreśla, że szóste roczne sprawozdanie na temat stanu unii energetycznej nie jest dobrze wyważone. Ze względu na efekt szoku podażowego na rynku energii, w sprawozdaniu skupiono się w znacznym zakresie na cenach energii oraz na instrumentach umożliwiających wyeliminowanie emisji dwutlenku węgla, a kwestie bezpieczeństwa dostaw lub innowacji i badań naukowych potraktowano pobieżnie.  Podobnie jak w poprzednich, znowu nie wspomina się o głównych celach europejskiej unii energetycznej lub też czyni się to na marginesie. Trzeba przypomnieć, że chciano m.in. zmniejszyć zależność od importu, postawić obywatela w centrum unii energetycznej i uczynić UE światowym liderem w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych. Należy oczekiwać, że w rocznych sprawozdaniach na temat stanu unii energetycznej dokona się gruntownej analizy tych kluczowych zagadnień i wyraźnie wskaże ewentualne niedociągnięcia, aby w razie potrzeby można było opracować nowe inicjatywy. W rozpatrywanym sprawozdaniu bynajmniej tak się nie dzieje, na przykład w karygodny sposób zaniedbuje się kwestię rozwoju energetyki obywatelskiej. EKES oczekuje, że w sprawozdaniu na 2022 r. Komisja jasno wypowie się na te tematy w osobnych rozdziałach. Potrzebna jest też ocena wpływu związku między energią a sektorem cyfrowym i między unią energetyczną a nową strategią przemysłową dla Europy, a także prognozy dotyczące oddziaływania obecnej ryzykownej sytuacji na sektor energetyczny, działalność gospodarczą i społeczeństwo w UE. W sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej należałoby też zamieścić osobny rozdział poświęcony wysiłkom na rzecz sprawiedliwej transformacji, w tym i wdrożonym w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim najlepszym przykładom pokazującym, w jaki sposób wykorzystuje się finansowanie UE.

Z kolei w opinii (NAT/846) dotyczącej Zrównoważonego obiegu węgla, Komitet popiera komunikat Komisji, która proponuje dwa rozwiązania służące usuwaniu i sekwestracji dwutlenku węgla: jedno uwzględniające zasoby przyrody (znane jako uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla) i drugie, uwzględniające przemysłowe rozwiązania technologiczne. EKES uważa, że sektor gruntów (rolnictwo, leśnictwo, torfowiska itp.) może odgrywać aktywną rolę w walce z globalnym ociepleniem, przyczyniając się zarazem do osiągnięcia ogólnej równowagi żywnościowej, a także zapewniając wszystkim wystarczającą ilość żywności odpowiedniej jakości po przystępnych cenach, która będzie opłacalna dla producentów. Uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla powinna być postrzegana nie tylko jako szansa biznesowa, lecz także jako podstawowy element przyszłości europejskiego rolnictwa i sposób przeciwdziałania zmianie klimatu. Komitet podkreśla, że sama wspólna polityka rolna (WPR) nie zapewni realizacji celów neutralności emisyjnej: powinna ona stworzyć ramy polityczne torujące drogę do niskiej emisyjności w rolnictwie (które będzie emitować mniej, a sekwestrować więcej), lecz składowanie dwutlenku węgla nie powinno być warunkowością tej polityki; należy w tym celu stworzyć oraz wspierać odrębny rynek. Należy uwzględnić dobrostan pracowników, przewidywalność kariery oraz warunki pracy w sektorze rolnym, a także potrzebę godziwego wynagrodzenia, aby rolnicy i pracownicy zaangażowali się w przejście na gospodarkę niskoemisyjną i by odnieśli na tym polu sukces.

Komitet poparł też „Politykę UE w zakresie magazynowania gazu” (TEN/779).

Spośród wielu innych opinii przyjętych prze Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny warto zwrócić uwagę na opinie: Polityka konkurencji – nowe wyzwania (INT/971), Cyfryzacja transgranicznej współpracy sądowej INT/711), Przemysł opakowaniowy (CCMI186), Strategia w zakresie normalizacji i rozporządzenie w sprawie normalizacji (INT/977, INT/983), Agencja UE ds. narkotyków (SOC/716), Unia bezpieczeństwa (SOC/710), Wsparcie dla niezależnych mediów na Białorusi.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny poinformował, że 19 lipca w Krakowie odbędzie się specjalna konferencja poświęcona planom wsparcia dla Ukrainy.

Lech Pilawski, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan

Jacek Krawczyk

Artykuł dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan