Najważniejsze strategiczne wyzwania przed UE – o tym mówi się w Brukseli
25 stycznia 2024

Najważniejsze strategiczne wyzwania przed UE – o tym mówi się w Brukseli

fot. EC - Audiovisual Service

Tekst ten można równie dobrze zatytułować: „Na korytarzach brukselskich mówi się…”. Lewiatan, mając swoje przedstawicielstwo w stolicy Unii Europejskiej, zarówno w ramach BusinessEurope, jak i poprzez kontakty bilateralne uczestniczy w rozmowach o kierunkach rozwoju Europy, promując interesy polskich firm.

Komisja Europejska ma świadomość tego, że zmieniający się krajobraz geopolityczny oraz wojny na Ukrainie i Bliskim Wschodzie wpływają na funkcjonowanie europejskich przedsiębiorstw, w tym na MŚP. Dlatego pilnie musimy ożywić konkurencyjność UE, która pozostaje w tyle za USA, m. in. pod względem produktywności pracy, jak również wydatków na badania i rozwój. Niestety, w ramach rewizji wieloletnich ram finansowych mówi się m. in. o cięciach w programie Horyzont Europa. Ostatnia prognoza gospodarcza KE wskazuje, że unijna gospodarka zwalnia, ale nie wchodzi w recesję i wykazuje oznaki odporności. Perspektywy długoterminowe pozostają jednak trudne. Wpływ konfliktu na Bliskim Wschodzie na ceny energii jest na razie umiarkowany, ale sytuacja może się zmienić, jeśli konflikt będzie eskalował.

Komisja określiła 3 główne priorytety, aby uniknąć recesji i pobudzić wzrost gospodarczy w Unii Europejskiej:

  1. Efektywne wykorzystanie istniejących zasobów i narzędzi (np. Fundusz na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności).
  2. Porozumienie w sprawie rewizji reguł fiskalnych, które udało się osiągnąć pod koniec zeszłego roku, po zgodzie Niemiec (na razie na poziomie ministrów finansów). Oznacza to więcej elastyczności w zarządzaniu długiem i wprowadzenie zachęt do inwestycji, co umożliwi państwom członkowskim skuteczniejsze radzenie sobie z kryzysem gospodarczym i strategicznymi wyzwaniami.
  3. Wspieranie konkurencyjności europejskich przedsiębiorstw, m. in. poprzez większą integrację jednolitego rynku. W tym zakresie może pomóc nowelizacja Unijnego Kodeksu Celnego (UKC). Jej celem jest m. in. ujednolicenie działań organów celnych w państwach członkowskich, co umożliwi równomierne wdrożenie przez państwa członkowskie procedur i przepisów, szczególnie w kontekście zarządzania ryzykiem celnym, jak również lepszą koordynację.

Dla Komisji Europejskiej jest obecnie kluczowe, aby nie stracić społecznego poparcia dla Zielonego Ładu. Oznaki niezadowolenia już są widoczne, przede wszystkim w związku z niepewną sytuacją gospodarczą i polityczną. Dlatego Komisja coraz chętniej mówi o potrzebie intensyfikacji dialogu z przemysłem, ponieważ „bez przemysłu nie możemy osiągnąć naszych celów, a przemysł potrzebuje pomocy”. W tym kontekście, widać większą przychylność Komisji, przynajmniej w deklaracjach, dla kluczowego postulatu biznesu o potrzebie zmniejszenia obciążeń regulacyjnych, m. in. 25% redukcji obowiązków raportowania. Równocześnie przyjmowana jest jednak na poziomie unijnym legislacja, która te obciążenia znacznie zwiększa, jak np. PPWR, CSRD, czy CS3RD, co nie napawa optymizmem.

W zakresie relacji międzynarodowych, Komisja liczy na reformę Światowej Organizacji Handlu, jak również poszerzenie „kręgu przyjaciół i partnerów handlowych”, unikając ponownego wpadnięcia w pułapkę nadmiernej zależności. Relacje UE z innymi państwami nie powinno ograniczać się tylko do umów o wolnym handlu. Dobrym przykładem jest Rada Handlu i Technologii UE-Indie (Trade and Technology Council – TTC). TTC ma się przyczynić do zwiększenia bilansu handlowego między UE a Indiami, który w 2022 r. osiągnął historyczną wielkość, z obrotami o wartości 120 miliardów euro oraz wymianą dóbr cyfrowych i usług o wartości 17 miliardów. Co więcej, porozumienie z Indiami ma przyczynić się do bliższej współpracy w zakresie: strategicznych technologii, zarządzania cyfrowego i łączności cyfrowej (m. in. projekty badawczo-rozwojowe z zakresu technologii kwantowych i superkomputerów, AI); technologie energetyki zielonej i czystej (zarządzanie odpadami i przetwarzanie ich na wodór; recyklingu baterii do pojazdów elektrycznych); handlu, inwestycji (odporne łańcuchy wartości, dostęp do rynków, procedury oceny inwestycji zagranicznych). Podobnych inicjatyw powinno być w najbliższych latach coraz więcej.


Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektora Generalnego Konfederacji Lewiatan ds. Europejskich

Tekst dla Brussels Headlines – europejskiego newslettera Konfederacji Lewiatan

Critical Medicines Alliance – kolejny krok w celu zwalczania braków leków w UE
25 stycznia 2024

Critical Medicines Alliance – kolejny krok w celu zwalczania braków leków w UE

fot. Audiovisual Service

16 stycznia Urząd ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia Komisji Europejskiej poinformował o możliwości przystąpienia do Critical Medicines Alliance (Sojusz na rzecz Leków Krytycznych). Jest to inicjatywa, która ma wzmocnić współpracę między Komisją Europejską, państwami członkowskimi, przemysłem i społeczeństwem obywatelskim. Celem jest znalezienie rozwiązań, które zapewnią szeroką dostępność do kluczowych leków w UE.

Sojusz będzie tworzył przemysłowy element Europejskiej Unii Zdrowotnej. Wspomoże Komisję Europejską poprzez przygotowywanie zaleceń i porad na temat sposobów rozwiązania problemu utrzymujących się od dawna niedoborów leków. Podstawą jego działalności będzie unijna lista leków krytycznych przedstawiona przez EMA w grudniu 2023 r.

Konfederacja Lewiatan od dawna działa na rzecz wzmocnienia produkcji leków w Polsce i UE, dlatego przystępujemy do Sojuszu i będziemy dalej realizować nasz cel jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa lekowego Polski i UE.

Do Sojuszu mogą przystąpić wszystkie organizacje działające w ramach ekosystemu leków krytycznych – produkcja, transport, dystrybucja, ochrona zdrowia, wsparcie finansowe, reprezentacje pacjentów, obszar regulacyjny. Forma działalności również jest dowolna, mogą to być przedsiębiorstwa, organizacje branżowe, instytucje publiczne, władze lokalne, organizacje pozarządowe. Dlatego gorąco zachęcamy do włączania się w prace Sojuszu na rzecz Leków Krytycznych.

Działając wspólnie uda się wzmocnić inicjatywy finansowe, prawne i organizacyjne dla zwiększenia bezpieczeństwa lekowego UE. Więcej informacji można znaleźć tutaj.

 


Kacper Olejniczak, dyrektor Departamentu Ochrony Zdrowia i Sektora Life Sciences w Konfederacji Lewiatan

Tekst dla Brussels Headlines – europejskiego newslettera Konfederacji Lewiatan

Lewiatan zorganizował wizytę przedstawicieli Unii Ukraińskich Przedsiębiorców w Brukseli
12 stycznia 2024

Lewiatan zorganizował wizytę przedstawicieli Unii Ukraińskich Przedsiębiorców w Brukseli

Konfederacja Lewiatan zorganizowała wizytę przedstawicieli Unii Ukraińskich Przedsiębiorców (SUP) w Brukseli. Podczas spotkań z unijnymi interesariuszami omówiono wyzwania oraz szanse związane z akcesją Ukrainy do UE z perspektywy biznesu, a także możliwości dalszego rozwoju współpracy między europejskimi i ukraińskimi przedsiębiorcami.

W dniach 8-10 stycznia odbyła się wizyta przedstawicieli Unii Ukraińskich Przedsiębiorców w Brukseli. SUP to jedna z dwóch ukraińskich organizacji pracodawców, która uzyskała status obserwatora w BusinessEurope. Prezydent Maciej Witucki jako wiceprezydent BusinessEurope ds. współpracy z Ukrainą odpowiada za rozwój relacji między biznesem europejskim i ukraińskim, w tym za współpracę z najbardziej reprezentatywnymi organizacjami ukraińskich przedsiębiorców i pracodawców.

W ramach wizyty delegacja SUP wzięła udział w spotkaniach z przedstawicielami Komisji Europejskiej. Tematami rozmów z dyrekcją generalną odpowiedzialną za prowadzenie unijnej polityki sąsiedztwa i rozszerzenia (DG NEAR) oraz dyrekcją generalną ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP (DG GROW) były m.in. wyzwania związane z akcesją Ukrainy do UE z perspektywy biznesu, a także możliwości dalszego wsparcia Ukrainy oraz zaangażowania w odbudowę tego kraju w obliczu przedłużającej się wojny.

Przedstawiciele SUP spotkali się również z posłami do Parlamentu Europejskiego Elżbietą Łukacijewska oraz Adamem Jarubasem. Podczas spotkania podkreślono konieczność wsparcia dla Ukrainy, w tym biznesu, na drodze jej akcesji do Unii Europejskiej.

Ważnym punktem wizyty było spotkanie z Prezydentem Grupy Pracodawców w Europejskim Komitecie Ekonomiczno-Społecznym, Stefanem Mallią, który wyraził wsparcie dla ukraińskiego biznesu oraz chęć rozwijania współpracy z ukraińskimi organizacjami przedsiębiorców i pracodawców.

Przedstawiciele SUP spotkali się również z dyrektorkami brukselskich biur szwedzkiej i fińskiej federacji pracodawców. Tematem rozmów była działalność organizacji pracodawców na poziomie unijnym oraz potencjał współpracy między europejskimi i ukraińskimi przedsiębiorstwami.

Ze strony Konfederacji Lewiatan w spotkaniach wzięli udział Maciej Witucki, Andrzej Rudka, Kinga Grafa oraz Luana Żak.

EKES sprzeciwia się blokowaniu konkurencji na rynku leków w UE
09 stycznia 2024

EKES sprzeciwia się blokowaniu konkurencji na rynku leków w UE

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES) wzywa Komisję Europejską do rozpoczęcia pilnych prac nad wprowadzeniem rozwiązań prawnych wspierających produkcję krytycznych leków i ich składników w UE. Podkreśla, że leki stały się „bronią” w rozgrywkach geopolitycznych na świecie i dlatego UE musi odzyskać niezależność w zakresie produkcji tych strategicznych zasobów i zapewnić bezpieczeństwo lekowe swoim obywatelom.

Opublikowana przez Komisję Europejską pierwsza wersja unijnego wykazu leków krytycznych zawiera ponad 200 substancji, którym należy zagwarantować ciągłość dostaw w UE. EKES, organ doradczy UE opiniujący planowane zmiany prawa, ostrzegł, że nadmierne uzależnienie od importu takich leków i ich składników z Azji stanowi zagrożenie dla zdrowia obywateli Unii.

–  Europa nie może sobie pozwolić na ryzykowanie życiem swoich obywateli. Musimy działać już teraz, aby zapewnić Europejczykom dostęp do potrzebnych im leków – podkreśla Lech Pilawski, sprawozdawca opinii i członek prezydium grupy pracodawców EKES-u, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

EKES w opublikowanej opinii (Akt w sprawie leków o krytycznym znaczeniu zabezpieczy niezależność farmaceutyczną Europy | Ekeson (europa.eu) ) podkreślił, że UE musi być niezależna w produkcji tych strategicznych zasobów, a rekompensata różnicy w kosztach produkcji między Europą a Azją jest niezbędnym wydatkiem zwiększającym bezpieczeństwo obywateli UE, który powinien  być finansowany z nowych specjalnych funduszy UE.

Koszt bezpieczeństwa

Zdaniem EKES, akt prawny w sprawie leków krytycznych powinien  być rozporządzeniem wprowadzającym nowy, unijny, kompleksowy mechanizm wsparcia produkcji substancji farmaceutycznych i leków w Europie – zapewniający finansowanie badań, rozwoju infrastruktury, innowacyjnych technologii produkcji i kosztów operacyjnych. Powinien wskazywać też sposoby promowania stosowania leków i ich składników produkowanych w Europie oraz zasady uczciwej ich wyceny, aby zapewnić pacjentom dostęp do przystępnej cenowo opieki zdrowotnej.

EKES proponuje uruchomienie europejskiego Funduszu zarządzanego przez centralną instytucję unijną, działającą przy wsparciu państw członkowskich, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, a także podmiotów prywatnych (banki, fundusze inwestycyjne itp.). Finansowałby on rozwój produkcji leków i substancji krytycznych w poszczególnych państwach członkowskich. Wyprodukowane przy wsparciu Funduszu leki i ich składniki trafiałyby do wszystkich państw UE, a także wykorzystywane byłyby w razie konfliktów zbrojnych toczących się w pobliżu granic Unii.

Ze względu na konkurencyjność cenową produktów spoza Europy, EKES zaleca ustalanie ceny minimalnej leków i ich składników produkowanych w UE,  preferencje w przetargach na zamówienia publiczne, zakupy interwencyjne realizowane przez Fundusz, szybsze obejmowanie refundacją, nałożenie na europejskie firmy farmaceutyczne obowiązku zakupu europejskich substancji do ich produkcji lub posiadania określonego odsetka europejskich leków i ich składników na stanie, dotacje bezpośrednie dla produkujących w UE oraz wspólne europejskie zakupy leków wytwarzanych w Unii.

Konkurencja zwiększa dostępność

Zapewnienie Europejczykom dostępu do przystępnych cenowo terapii wymaga – zdaniem EKES – konkurencji na europejskim rynku, zwłaszcza w zakresie najdroższych terapii. Dlatego ramy własności intelektualnej nie powinny utrudniać rozwoju i wprowadzania terminowo na rynek leków konkurujących ceną.

– Wydłużanie monopolu leków ogranicza konkurencję i nie przekłada się na większą liczbę przełomowych terapii. Utrudnia chorym dostęp do leczenia ze względu na wysokie koszty, a systemy opieki zdrowotnej obciąża nadmiernymi wydatkami. Dlatego EKES tak stanowczo sprzeciwia się blokowaniu konkurencji na rynku leków w UE – podkreśla Grzegorz Rychwalski, wiceprezes Krajowych Producentów Leków, ekspert Konfederacji Lewiatan, doradca EKES.

 Konfederacja Lewiatan

 

 

Ukraina coraz bliżej UE. Przedsiębiorcy zadowoleni
15 grudnia 2023

Ukraina coraz bliżej UE. Przedsiębiorcy zadowoleni

- Bardzo się cieszymy, że Rada Europejska, z udziałem premiera Donalda Tuska, podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią. Był to jeden z naszych postulatów. Martwi brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy – komentuje ustalenia szczytu UE Kinga Grafa, zastępczyni dyrektora generalnego ds. europejskich Konfederacji Lewiatan.

Rozszerzenie UE jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt Europy. Jednak brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro to bardzo zła wiadomość.

 – Za naszą wschodnią granicą wciąż trwa wojna i konieczna jest zarówno pomoc humanitarna, jak i wsparcie funkcjonowania państwa. Jest to ważne, zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie na energię dla gospodarstw domowych i firm wzrasta. Rozwiązywanie pilnych potrzeb ukraińskiej gospodarki powinno iść w parze z planowanym procesem odbudowy, który musi być zgodny z unijnymi i międzynarodowymi standardami. Jest to szczególnie istotne w obszarze zamówień publicznych – mówi Kinga Grafa.

Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan jest specjalnym wysłannikiem BusinessEurope ds. współpracy z Ukrainą. Odpowiada za relacje między biznesem europejskim i ukraińskim oraz współpracuje z organizacjami ukraińskich pracodawców, także w kontekście integracji Ukrainy ze strukturami Unii Europejskiej.

Skuteczna polityka rozszerzenia zależy od konkretnych działań, m. in. w zakresie jednolitego rynku. UE potrzebuje środowiska regulacyjnego, które stymuluje innowacje i inwestycje w Europie, redukuje koszty prowadzenia działalności na jednolitym rynku i umożliwia firmom realne korzystanie z możliwości biznesowych wynikających z zielonej i cyfrowej transformacji.

– Mamy nadzieję, że przygotowywany przez Enrico Lettę raport nt. przyszłości rynku UE pomoże opracować plan działań w tym zakresie, z uwzględnieniem polityki rozszerzenia – dodaje Kinga Grafa.

Przegląd Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 musi koncentrować się na stymulowaniu wzrostu, inwestycji i tworzeniu miejsc pracy, a także wspieraniu państw członkowskich w realizacji reform. Na przykład ewentualne cięcia w programie Horizon Europe, kluczowym programie finansowania UE dla badań i innowacji, osłabiłyby cel poprawy konkurencyjności Europy poprzez innowacje. Unijni przywódcy muszą pamiętać, że konkurencyjna gospodarka to kluczowy warunek, aby UE była bardziej odporna na kolejne kryzysy i silna na arenie międzynarodowej.

Konfederacja Lewiatan

 

Akt w sprawie leków krytycznych pilnie potrzebny – opinia EKES
15 grudnia 2023

Akt w sprawie leków krytycznych pilnie potrzebny – opinia EKES

fot. National Cancer Institute / Unsplash

Zdrowie i życie europejskich pacjentów nie może dłużej zależeć od importu API i podstawowych leków z innych regionów świata. Unia Europejska musi przywrócić i odbudować ich wytwarzanie w różnych regionach UE - to główne przesłania opinii EKES.

Dostęp do substancji czynnych i leków podstawowych staje się „bronią” w rozgrywkach geopolitycznych. UE musi być niezależna w produkcji tych strategicznych zasobów. Bardzo lekkomyślnie zdecydowaliśmy się lata temu, z powodu niższych kosztów produkcji i reżimów ochrony środowiska, na import leków i substancji czynnych  z krajów poza europejskich, głównie azjatyckich.

Budżety państw zaoszczędziły, ale straciliśmy własny potencjał produkcyjny, doświadczone kadry, ośrodki badawcze i bezpieczeństwo lekowe. Czas COVID-u i po-COVID-owy wyraźnie to pokazał. Nie potrafiliśmy zapewnić nawet medycznych środków ochronnych. Outsourcing produkcji farmaceutycznych składników czynnych (API) i leków gotowych do Azji przyczynił się do zakłóceń w farmaceutycznym łańcuchu dostaw, gdyż kraje z silnym lokalnym przemysłem farmaceutycznym spychają popyt zagraniczny na dalszy plan. W rzeczywistości złożone, zglobalizowane, lecz niedostatecznie zróżnicowane łańcuchy produkcji i dostaw farmaceutyków mają już negatywny wpływ na Europę i będą go miały w przyszłości.

Rosnąca niestabilność stosunków międzynarodowych tylko potęguje to zagrożenie. Do połowy lat 90. Europa i Stany Zjednoczone dostarczały 90 % substancji wykorzystywanych w produkcji farmaceutycznej na całym świecie. Dziś to tylko 20 %. Ponadto, pozaeuropejskie zdolności wytwórcze dotyczące API i materiałów związanych z API są skoncentrowane w jednym regionie i w kręgu zaledwie kilku zakładów produkcyjnych. W 2019 r. 40 % światowych API było importowanych z Chin, a ponad 50 % światowych API było produkowanych przez mniej niż pięciu producentów posiadających certyfikat zgodności z monografiami Farmakopei Europejskiej (CEP). Co gorsze, różnica w kosztach produkcji między UE a Azją jeszcze się zwiększa, ze względu na rosnące w UE ceny energii i surowców.

Coraz większa liczba przedsiębiorstw zmniejsza swoje zdolności produkcyjne, co może mieć wpływ na produkcję farmaceutyczną. Aby wzmocnić europejski przemysł farmaceutyczny, trzeba zmniejszyć zależność od Azji i USA, zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną, stymulować wysiłki badawczo-rozwojowe, dokonać przeglądu polityki cenowej, a także stworzyć wsparcie finansowe i instytucjonalne w celu przywrócenia w UE produkcji substancji czynnych i leków podstawowych, tj. leków generycznych (przy wykorzystaniu HERA i MEA). Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia pozwala lepiej planować potrzeby. Wyzwaniem jest marnotrawstwo leków. Musimy lepiej zarządzać dostępnością produktów leczniczych, promować mechanizmy opieki farmaceutycznej przez apteki. Ramy własności intelektualnej nie powinny utrudniać rozwoju i wprowadzania na rynek leków generycznych/biopodobnych i tym samym – konkurencji cenowej.  Kluczowe staje się uczciwe ustalanie cen oraz przejrzystość kosztów badań i rozwoju leków. UE jest drugim co do wielkości rynkiem farmaceutycznym na świecie. Niestety, w ciągu ostatnich dwóch dekad luka inwestycyjna między USA a UE wzrosła do 25 mld EUR.

Co robić?

Aby wzmocnić europejski sektor farmaceutyczny, konieczne jest zapewnienie wsparcia finansowego i instytucjonalnego (z wykorzystaniem HERA i MEA) na rzecz produkcji w UE substancji czynnych i leków podstawowych, większa liczba partnerstw publiczno-prywatnych, dotacje i zwiększone wsparcie dla badań i rozwoju, stworzenie realnych ram prawnych (np. Critical Medicines Act), wspieranie przedsiębiorców, ustalanie cen na produkty „made in Europe”, uwzględnianie zapisów o lokalizacji produkcji w zamówieniach publicznych, wykazywanie przejrzystości, poddawanie łańcuchów dostaw testom odporności, tworzenie rezerw strategicznych i ich uzupełnianie produktami z Unii Europejskiej, tworzenie atrakcyjnego środowiska dla naukowców, pracowników i przedsiębiorstw.

Trzeba pamiętać, że innowacją, zgodnie z definicją OECD, są także produkty przynoszące istotne korzyści społeczno-gospodarcze. Wprowadzenie do obrotu równoważnego (generycznego i biopodobnego) produktu leczniczego zmienia strukturę tego rynku, czyniąc terapię bardziej przystępną cenowo i przyspieszając wzrost gospodarczy kraju. Innowacją są również nowe formy podania produktu leczniczego lub łączenia w jednym produkcie kilku substancji leczniczych. Poprawia to jakość życia pacjentów i zwiększa zgodność z zaleceniami medycznymi. Konieczne są konkretne inwestycje, aby przywrócić produkcję API i leków gotowych w Europie na skalę wymaganą do zapewnienia bezpieczeństwa leków w UE. Koszt wdrożenia produkcji pojedynczej substancji czynnej, w zależności od wymaganej technologii syntezy, szacowany jest na 50–180 mln EUR, a czas wdrożenia to od 3 do 6 lat.


Lech Pilawski – sprawozdawca opinii

Grzegorz Rychwalski – ekspert, wiceprezes PZPPF

Tekst dla grudniowego wydania Brussels Headlines

Grudniowy szczyt Rady Europejskiej – postulaty biznesu
15 grudnia 2023

Grudniowy szczyt Rady Europejskiej – postulaty biznesu

fot. European Council

Przywódcy państw członkowskich UE spotkali się w Brukseli na ostatnim w tym roku szczycie Rady Europejskiej, aby omówić m.in. dalsze wsparcie dla Ukrainy, rozszerzenie Unii, a także rewizję wieloletnich ram finansowych 2021–2027.

Rozszerzenie i wsparcie Ukrainy

Bardzo się cieszymy, że grudniowa Rada Europejska, z udziałem Premiera Tuska, podjęła decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią. Był to jeden z postulatów Lewiatana. Tak, jak podkreślili przywódcy, rozszerzenie jest geostrategiczną inwestycją w pokój, bezpieczeństwo, stabilność i dobrobyt Europy. Jednak brak porozumienia w sprawie pakietu pomocowego dla Ukrainy w wysokości 50 mld euro to bardzo zła wiadomość. Za naszą wschodnia granicą wciąż trwa woja i konieczna jest zarówno pomoc humanitarna, jak i wsparcie funkcjonowania państwa. Jest to krytycznie ważne zwłaszcza w okresie zimowym, kiedy zapotrzebowanie na energię dla gospodarstw domowych i firm wzrasta.

Rozwiązywanie pilnych potrzeb ukraińskiej gospodarki powinno iść w parze z planowanym procesem odbudowy, który musi być zgodny z unijnymi i międzynarodowymi standardami. Jest to szczególnie istotne w obszarze zamówień publicznych.

Skuteczna polityka rozszerzenia zależy od konkretnych działań, m. in. w zakresie jednolitego rynku. UE potrzebuje środowiska regulacyjnego, które stymuluje innowacje i inwestycje w Europie, redukuje koszty prowadzenia działalności na jednolitym rynku i umożliwia firmom realne korzystanie z możliwości wynikających z zielonej i cyfrowej transformacji. Mamy nadzieję, że przygotowywany przez Enrico Lettę raport nt. przyszłości rynku UE pomoże przygotować plan działań w tym zakresie, z uwzględnieniem polityki rozszerzenia.

WRF 2021-2027

Przegląd Wieloletnich Ram Finansowych na lata 2021-2027 musi koncentrować się na stymulowaniu wzrostu, inwestycji i tworzeniu miejsc pracy, a także wspieraniu państw członkowskich w realizacji reform. Na przykład ewentualne cięcia w programie Horizon Europe, kluczowym programie finansowania UE dla badań i innowacji, osłabiłyby cel poprawy konkurencyjności Europy poprzez innowacje. Unijni przywódcy muszą pamiętać, że konkurencyjna gospodarka to kluczowy warunek, aby UE była bardziej odporna na kolejne kryzysy i silna globalnie.

Inwestycje i umowy o wolnym handlu

W miarę wzrostu ryzyka i niepewności na arenie międzynarodowej, firmy coraz bardziej potrzebują prawodawstwa, które równoważy troskę o bezpieczeństwo z potrzebą stymulowania wzrostu gospodarczego. Środki wprowadzane przez państwa członkowskie, aby wesprzeć firmy, powinny być proporcjonalne i ukierunkowane, aby firmy mogły ze sobą konkurować na równych warunkach. UE musi eliminować bariery w handlu i inwestycjach na jednolitym rynku. Ponadto, europejskie firmy potrzebują umów handlowych, które otworzą nowe możliwości rynkowe i inwestycyjne w dynamicznie rozwijających się regionach świata, a także zapewnią dostęp do surowców i materiałów, które są kluczowe dla wsparcia zielonej i cyfrowej transformacji. W tym kontekście, umowy z Mercosurem, Meksykiem i Chile są szczególnie ważne.

Braki pracowników i migranci

Wiele europejskich firm doświadcza problemów rekrutacyjnych z powodu braków pracowników i umiejętności. Musimy dostosować programy nauczania do potrzeb firm oraz podejmować działania mające na celu aktywizację osób bezrobotnych i nieaktywnych zawodowo. W pełni zgadzamy się co do konieczności podjęcia niezbędnych działań przeciwko nielegalnej migracji, nie powinniśmy jednak tracić z oczu potrzeby stworzenia ram legislacyjnych dla przyciągania talentów z państw trzecich. Konieczne jest również podjęcie działań w kierunku uznawania umiejętności i kwalifikacji obywateli państw trzecich w UE. W tym kontekście niedawno opublikowany pakiet dot. mobilności umiejętności i talentów to krok we właściwym kierunku.


Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektora Generalnego Konfederacji Lewiatan ds. Europejskich

Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines

Spotkanie D9+ i B9+ w Brukseli – dyskusja wokół wyzwań cyfrowych UE
15 grudnia 2023

Spotkanie D9+ i B9+ w Brukseli – dyskusja wokół wyzwań cyfrowych UE

fot. Unsplash / Shahadat Rahman

4 grudnia br. odbyło się spotkanie D9+/B9+ (czołowych organizacji biznesu z udziałem resortów cyfryzacji/przedstawicieli administracji rządowej z Polski, Belgii, Czech, Estonii, Danii, Finlandii, Irlandii, Luksemburga, Holandii, Słowenii, Hiszpanii, Portugalii i Szwecji). Gospodarzem spotkania był rząd belgijski we współpracy z belgijskimi organizacjami biznesu.

Na spotkaniu plenarnym, w formule okrągłego stołu, przedstawiciele biznesu B9+ wezwali przedstawicieli grupy D9+ do prac nad pogłębieniem współpracy administracji i biznesu na rzecz zorientowanej na zewnątrz, bezpiecznej, konkurencyjnej, innowacyjnej i pro-przedsiębiorczej UE. Wspólnie zastanawialiśmy się jak promować otwartą i ambitną agendę handlu cyfrowego UE, wzmocnić zdolności i warunki, które umożliwią realizację ambitnych celów Cyfrowej Dekady.

Dalsza część spotkania odbywała się w grupach roboczych.

Pani Prezes Jolanta Jaworska uczestniczyła w dyskusji na temat infrastruktury cyfrowej, moderowanej przez rząd belgijski, koncentrując się na infrastrukturze telekomunikacyjnej, przyszłości telekomunikacji i jej potrzebach, a także bezpieczeństwie ekonomicznym 5G/6G.

W toku dyskusji zwrócona została uwaga na potrzebę zdefiniowania krytycznych technologii, które wzmocnią konkurencyjność UE i wesprą rozwój oraz znalezienia obszarów niszowych dla przyszłej współpracy UE / D9+ przy wsparciu ze strony nauki i biznesu w zakresie badań i rozwoju, zwłaszcza w dziedzinie sztucznej inteligencji / kwantowej, chipów, a także komercjalizacji i wdrażania. Podkreślona została potrzeba współpracy z podobnie myślącymi krajami z państw trzecich (like-minded countries) w takich obszarze jak chmura, sztuczna inteligencja, bezpieczeństwo i cyberbezpieczeństwo.

Z kolei p. Aleksandra Musielak wzięła udział w dyskusji poświęconej omówieniu wyzwań związanych z cyfryzacją usług publicznych. Dyskusja koncentrowała się wokół wyzwań w rozwoju Portfela Tożsamości Cyfrowej. Jedną z najważniejszych kwestii poruszonych podczas spotkania było to, jak zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa Cyfrowego Portfela i chronić prywatność użytkowników, dając im jednocześnie kontrolę nad ich danymi. Uczestnicy debaty wskazywali na brak wspólnych standardów związanych tak z bezpieczeństwem, jak i wspólną architekturą techniczną oraz ramami odniesienia w pracach nad przyszłymi rozwiązaniami (tzw. „toolbox”).

Rozporządzenie regulujące eWallet ma zostać opublikowane wkrótce, a państwa członkowskie UE mają tylko 2 lata na zintegrowanie własnych aplikacji z Portfelem, począwszy od publikacji rozporządzenia.

 


Aleksandra Musielak, dyrektorka Departamentu Rynku Cyfrowego

Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines

Projekt rozporządzenia PPWR już na ostatniej prostej
15 grudnia 2023

Projekt rozporządzenia PPWR już na ostatniej prostej

fot. EP

Niebawem rozpoczną się negocjacje trójstronne ws. PPWR, a więc ostatni etap prac nad projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Lewiatana przepisy te są potrzebne, ale niektóre szczegóły projektu nadal budzą obawy, głównie ze względu na brak oceny skutków i ryzyko negatywnego ich wpływu na środowisko, zdrowie ludzi i bezpieczeństwo żywności.

Pod koniec listopada po gorącej debacie swoje stanowisko w tej sprawie przyjął Parlament Europejski i jest gotowy do rozpoczęcia rozmów z rządami państw na temat ostatecznego kształtu rozporządzenia. W grudniu swoje stanowisko przedstawiła Rada UE – czekamy, więc już tylko na rozpoczęcie negocjacji trójstronnych. 

Parlament Europejski wprowadza zmiany do projektu

Niektóre przepisy zawarte w projekcie rozporządzenia budzą nasze obawy. Głównie chodzi o brak kompleksowej oceny skutków. Doceniamy natomiast pozytywne zmiany przyjęte w stanowisku zaproponowanym przez PE obejmujące m.in. harmonizację przepisów w zakresie oznakowania opakowań, czy wprowadzenie zapisów o uwzględnieniu recyklingu chemicznego podczas opracowania dalszych przepisów dotyczących recyklowalności. Bardzo ważne jest również utrzymanie zmienionego podejścia do wyliczania współczynnika pustej przestrzeni, czy do zawartości recyklatów w opakowaniach, czyli w odniesieniu do średniej masy wszystkich opakowań z udziałem tworzyw sztucznych wprowadzonych na rynek, a nie w odniesieniu do jednostkowego opakowania jak było to zaproponowane w pierwotnym projekcie Komisji.

Bardzo istotne jest również zachowanie spójności pomiędzy projektem rozporządzenia dotyczącego opakowań i odpadów opakowaniowych a przepisami branżowymi oraz pozostałymi realizowanymi i planowanymi inicjatywami. Dodatkowo, konieczne jest wyznaczenie dat obowiązywania przepisów, jak również okresów przejściowych w taki sposób, aby zapewnić europejskim przedsiębiorcom możliwość dostosowania się do ich realizacji. 

Zwiększenie inwestycji

Wiąże się to z koniecznością zwiększonych inwestycji, m.in. w infrastrukturę związaną z gospodarką odpadami i ich recyklingiem, tak  aby przyspieszyć dojście do gospodarki obiegu zamkniętego (realizację celów Zielonego Ładu). Będzie to możliwe przy zrozumieniu roli poszczególnych interesariuszy. Bez wsparcia organów UE i państw  osiągnięcie założonych celów nie będzie możliwe.

Polski biznes popiera urealnienie celów

Przedsiębiorcy zrzeszeni w Konfederacji Lewiatan popierają stanowisko podpisane już przez kilkanaście krajów, w którym proponowane jest m.in. urealnienie obowiązkowych celów w zakresie ponownego użycia opakowań zawartych w artykule 26 przedmiotowego rozporządzenia, poprzez wprowadzenie wyjątków w przypadku, gdy opakowania jednorazowego użytku nadające się do recyklingu wykazują najlepszy ogólny wynik środowiskowy zgodnie z analizą cyklu życia opakowania (LCA – Life Cycle Assessment). Chodzi o to, aby ponowne użycie i recykling były uzupełniającymi się rozwiązaniami służącymi osiągnięciu celu jakim powinno być zapobieganie powstawaniu odpadów i dążenie do gospodarki obiegu zamkniętego, a wybór danej metody nie był z góry ustalony ale poparty badaniami naukowymi. Ponadto, aby zapobiec rozdrobnieniu rynku wewnętrznego UE należy w każdym przypadku unikać ustalania minimalnych celów dotyczących ponownego użycia. Dlatego rekomendujemy, aby nasz rząd również przystąpił do tego porozumienia.

Jako przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach czujemy odpowiedzialność, jaka ciąży na nas w kontekście rosnącej ilości odpadów opakowaniowych, dlatego bardzo zależy nam na wprowadzeniu nowych zharmonizowanych przepisów formie rozporządzania. Musimy jednak  pamiętać, aby nie wylać dziecka z kąpielą, czyli aby cele zawarte w nowych przepisach były możliwe do wykonania i aby ich głównym zadaniem było zmniejszenie ilości odpadów i dążenie do ponownego wykorzystywanie surowców.

Rozporządzenie zamiast dyrektywy

Rozporządzenie PPWR ma zastąpić obecnie obowiązującą dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. Zdaniem Komisji Europejskiej konieczne jest ujednolicenie regulacji za pomocą rozporządzenia ze względu na mnogość przepisów w tym zakresie w poszczególnych państwach, co z kolei powoduje wzrost ilości odpadów opakowaniowych, utrudnienia dla recyklingu i ponownego użycia opakowań.

Głównym celem projektowanych przepisów jest ograniczenie negatywnego wpływu opakowań i odpadów opakowaniowych na środowisko, w tym ograniczenie wytwarzania odpadów opakowaniowych i poprawę ich recyklingu. Mają w tym pomóc zaktualizowane i rozszerzone wymogi w tym zakresie.


Piotr Mazurek, ekspert Lewiatana

Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines

Cele zdrowotne prezydencji belgijskiej w Radzie Unii Europejskiej
15 grudnia 2023

Cele zdrowotne prezydencji belgijskiej w Radzie Unii Europejskiej

fot. Unsplash / CDC

Od 1 stycznia 2024 r. Belgia przejmie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej. Zgodnie z zapowiedziami celem prezydencji w ochronie zdrowia będzie wzmocnienie odporności UE na przyszłe zagrożenia dla zdrowia. Żeby go zrealizować nacisk zostanie położony na: wzmocnienie zarządzania kryzysowego, wspieranie systemów opieki zdrowotnej i poprawę bezpieczeństwa dostaw leków.

Cele prezydencji belgijskiej odpowiednio wpisują się w potrzeby państw członkowskich.  Doświadczenia ostatnich lat unaoczniły, że sprawne zarządzanie kryzysowe w obszarze zdrowia publicznego jest niezbędne dla opanowania pandemii. Kwestią czasu jest pojawienie się nowych patogenów mogących spowodować kolejną pandemię, a wtedy sprawne zarządzanie kryzysowe połączone z wydajnymi systemami opieki zdrowotnej i szerokim dostępem do leków będzie kluczowe. Także starzejące się społeczeństwa unijne są uzasadnieniem dla tak postawionych celów.

Cele te są także spójne z działaniami podejmowanymi przez Belgię na poziomie unijnym.
W maju br. wtedy przyszła prezydencja belgijska przy wsparciu 18 państw członkowskich, w tym Polski, wezwała Komisję Europejską do pilnych zmian legislacyjnych wspierających produkcję substancji czynnych do leków w Europie. Po stronie europejskiego przemysłu farmaceutycznego są nadzieje na to, że prezydencja belgijska doprowadzi do stworzenie dedykowanego europejskiego aktu legislacyjnego zawierającego zachęty finansowe i regulacyjne do utrzymania i przenoszenia produkcji substancji czynnych i leków gotowych do Europy. W ten sposób wzmocnione zostanie bezpieczeństwo dostaw leków.

Taki akt prawny powinien być powiązany z unijną listą leków krytycznych. Pierwsza wersja unijnego wykazu leków o krytycznym znaczeniu została opublikowana w grudniu br. Jest to narzędzie, które może pomóc uniknąć potencjalnych niedoborów leków w UE. Na liście znajdują się substancje czynne o szerokim zakresie terapeutycznym. Przegląd przeprowadzono przy udziale wszystkich państw członkowskich UE, a także organizacji pacjentów i pracowników służby zdrowia oraz stowarzyszeń branżowych.

Z kolei cel wzmocnienia zarządzania kryzysowego wpisuje się także w plan prac programu EU4Health na 2024 r., który Komisja Europejska przyjęła na początku grudnia br. Cały budżet programu wynosi 752 miliony euro, z których 485 milionów zostanie przeznaczone na wzmocnienie Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Kryzysy Zdrowotne (HERA), żeby sprawniej reagował na wyzwania takie jak pandemia COVID, czy agresja Rosji na Ukrainie.

Wydaje się, że cele zaprezentowane przez prezydencję belgijską mają szanse na szerokie poparcie zarówno wśród państw członkowskich, jak i instytucji unijnych. Są dobrze przemyślane i ich realizacja wzmocni zarówno unijne systemy ochrony zdrowia, jak i gospodarkę europejską.

 


Kacper Olejniczak, ekspert Lewiatana

Tekst dla grudniowego wydania newslettera Brussels Headlines