– Postulujemy, aby proces wdrożenia unijnego rozporządzenia AI Act do porządku krajowego opierał się na szeroko prowadzonych konsultacjach i wysłuchaniach publicznych, w których powinni brać aktywny udział przedstawiciele jak największej liczby branż i sektorów. Po przyjęciu AI Act organy odpowiedzialne powinny wydawać wskazówki dotyczące kwalifikacji systemów AI i oceny ryzyka, po poprzedzeniu konsultacji społecznych – mówi Eliza Turkiewicz, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Rekomendacje Lewiatana dotyczące sztucznej inteligencji

 1. Dostosowanie naszych przepisów do prawa UE

Postrzegamy dostosowanie polskich przepisów do zgodności z unijnym aktem w sprawie sztucznej inteligencji oraz interpretacje ułatwiające ich stosowanie jako kluczowe wyzwanie, wymagające szczegółowej analizy prawa polskiego i unijnego. W naszej ocenie, w tym celu niezwykle istotne i potrzebne mogą się okazać konsultacje i ścisła współpraca wielu branż, w tym w szczególności sektora technologicznego oraz branż zainteresowanych wykorzystaniem narzędzi AI oraz organów państwowych. Prace legislacyjne powinny uwzględniać potrzeby i wyzwania związane z rozwojem technologii AI oraz możliwości współpracy i regulacji na arenie międzynarodowej.

2. Wzmocnienie współpracy międzynarodowej i wsparcie dla polskich firm

Jesteśmy przekonani, że celem polityki dotyczącej sztucznej inteligencji w Polsce powinno być wspieranie krajowych firm korzystających z AI oraz tych, które mają potencjał wykorzystania takich rozwiązań. Aby to osiągnąć, należy promować i zwiększać wykorzystanie nowoczesnych technologii AI przez polskie przedsiębiorstwa, bez względu na ich wielkość, oraz zwiększać liczbę rozwiązań AI produkowanych w Polsce lub przez nasze firmy. Zachęty finansowe, takie jak preferencje podatkowe czy dofinansowania projektów związanych z AI, powinny być dostępne dla wszystkich przedsiębiorców, niezależnie od sektora czy rozmiaru działalności. To może przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności wielu polskich firm. Ponadto, wierzymy w konieczność budowania mostów między sektorem publicznym, prywatnym, akademickim, organizacjami pozarządowymi oraz środowiskiem międzynarodowym w celu wsparcia wymiany wiedzy i doświadczeń związanych z AI.

 3. Zwiększenie bezpieczeństwa danych osobowych

Rozwój sztucznej inteligencji rodzi nowe możliwości i zagrożenia dla ochrony danych osobowych. Wzrasta potrzeba zabezpieczenia danych osób objętych przetwarzaniem w systemach opartych na AI. Ważne jest, aby harmonizować obowiązujące przepisy dotyczące ochrony danych osobowych z regulacjami związanymi ze sztuczną inteligencją. Uważamy, że należy szczególnie dopilnować spójnego podejścia do ochrony danych w ramach RODO i AI Act oraz ich implementujących przepisów. Te regulacje powinny działać wspólnie, by uniknąć niezgodności i nadmiernego uregulowania. Wskazane jest ściślejsze współdziałanie między Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych a właściwym organem ds. AI, wyznaczonym zgodnie z AI Act.

4. Upowszechnienie AI w opiece zdrowotnej

Sztuczna inteligencja rewolucjonizuje opiekę zdrowotną, przyśpieszając prace badawcze nad tworzeniem nowych leków, poprawiając diagnostykę, zmniejszając koszty leczenia i prognozując skutki terapii. Jej wykorzystanie staje się standardem globalnym i kluczowym elementem dla placówek medycznych, które borykają się z wyzwaniami finansowymi i kadrowymi. Niestety, większość polskich instytucji zdrowia nie może teraz cieszyć się korzyściami cyfryzacji.

W związku z tym, proponujemy oparcie systemów rządowych na rozwiązaniach chmurowych oraz elastyczne dostosowanie placówek medycznych do ich wykorzystania. Ponadto, apelujemy o wspólne działania z branżą w celu opracowania klarownych wytycznych dotyczących używania sztucznej inteligencji w medycynie, wspierając ich kliniczne zastosowania i doskonaląc organizację opieki zdrowotnej. Te wytyczne powinny promować zasady odpowiedzialnej sztucznej inteligencji oraz ułatwiać wprowadzanie innowacji medycznych.

 5. Zintensyfikowanie edukacji w zakresie AI i higieny cyfrowej

W kontekście sztucznej inteligencji nie możemy zapomnieć o jednym z najważniejszych filarów jej funkcjonowania jaką jest edukacja i higiena cyfrowa. Uważamy za konieczne inicjowanie i wspieranie programów edukacyjnych i szkoleniowych na wszystkich szczeblach edukacji, aby zwiększyć świadomość i umiejętności związane z AI wśród obywateli i pracowników, przedsiębiorców różnych sektorów. Wprowadzenie łatwo dostępnych a być może obowiązkowych dla dzieci lub młodzieży kursów higieny cybernetycznej – umiejętności krytycznego podejścia do treści dostępnych w mediach masowych.

6. Adaptacja pracowników do nowej ery technologicznej

Rozwój sztucznej inteligencji w różnych sektorach niesie ze sobą zarówno nowe możliwości, jak i obawy o utratę pracy i zmianę charakteru istniejących stanowisk. Automatyzacja procesów może zwiększyć efektywność pracowników, pozwalając im skupić się na bardziej skomplikowanych zadaniach. Jednakże może też sprawić, że niektóre stanowiska staną się mniej istotne lub ograniczy się zakres ich obowiązków. W związku z tym konieczne jest odpowiednie przygotowanie pracowników, niezależnie od formy zatrudnienia, do zmieniającej się dynamiki rynkowej. Należy regularnie analizować ryzyko i szanse związane z tworzeniem nowych miejsc pracy. Długoterminowym celem powinno być zwiększenie zarówno ilości, jak i jakości zatrudnienia poprzez rozwój sztucznej inteligencji.

7. Dostęp do wiarygodnych danych potrzebnych sektorowi finansowemu

Sztuczna inteligencja ma coraz większe znaczenie w sektorze finansowym, przynosząc zaawansowane możliwości analizy danych, automatyzacji procesów i optymalizacji decyzji biznesowych. Pragniemy zwrócić uwagę, że kształtowanie polityki sztucznej inteligencji musi uwzględniać podstawowy element, bez którego systemy sztucznej inteligencji nie mogą funkcjonować: dostęp do dobrej jakości, wiarygodnych danych. Postulujemy zatem umożliwienie przekazywania przez potencjalnych i aktualnych kredytobiorców dotyczących ich danych z ZUS w sposób zautomatyzowany (np. przez API), do instytucji pożyczkowych, które oceniają ich zdolność kredytową oraz umożliwienie przez osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą przekazywania danych z urzędów skarbowych o wysokości zapłaconego podatku VAT (w celu oszacowania ich dochodów) w sposób zautomatyzowany (np. przez API), do instytucji pożyczkowych, które oceniają ich zdolność kredytową.

8. Cyfryzacja sądów i dokumentów sądowych

W Polsce co roku notuje się wzrost liczby spraw sądowych i wydanych orzeczeń, co już teraz prowadzi do istotnych opóźnień w procesach sądowych i obniżenia wydajności systemu. Wdrożenie dużych modeli językowych w sposób ostrożny i akceptowalny społecznie mogłoby częściowo usprawnić procesy sądowe i zwiększyć efektywność sądownictwa. Jednak, aby w ogóle rozważać tę możliwość w przyszłości, niezbędna jest wcześniejsza cyfryzacja sądów oraz dokumentów sądowych, która do tej pory nie została przeprowadzona. Inne kraje Unii Europejskiej oraz instytucje unijne oraz prywatne sądownictwo arbitrażowe już korzystają z takich rozwiązań w różnym stopniu. Bez działań mających na celu cyfryzację, państwowy system sądownictwa może się załamać. Dlatego niezbędne jest jak najszybsze inwestowanie w cyfryzację sądów.

Zobacz rekomendacje Lewiatana dotyczące sztucznej inteligencji

Konfederacja Lewiatan