Dotychczas dzieci były objęte obowiązkiem szkolnym, ale mogły uczyć się w polskich szkołach lub korzystać z nauki zdalnej w ramach systemu edukacji Ukrainy.

Dodatkowo 60 tys. ukraińskich uczniów

Zmiany wprowadzane w programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) są powiązane z obecnie nowelizowaną ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Zakłada ona uzależnienie wypłaty świadczeń wychowawczych dla dzieci i młodzieży z Ukrainy od faktu realizacji przez nich obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w polskim systemie oświaty (obecnie ustawa jest w podpisie u prezydenta). Według szacunków Ministerstwa Edukacji Narodowej zmiana ta spowoduje, że w roku szkolnym 2024/2025 dodatkowo do polskich szkół zostanie przyjętych ok. 60 tys. ukraińskich uczniów i uczennic. Wymaga to szybkiego uruchomienia wsparcia EFS+ na przygotowanie polskich szkół do przyjęcia tak dużej grupy nowych osób z Ukrainy.

Zasady wsparcia do konsultacji

– Co istotne zakres i zasady wsparcia zostaną poddane konsultacjom społecznym. Liczymy na włączenie w konsultacje szerokiej grupy podmiotów – podkreśla Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan. Takie wsparcie jest niezbędne. Ważne jednak, by było dopasowane do potrzeb szkół, nauczycieli, a przede wszystkim uczniów, którzy od września dołączą do polskich szkół – dodaje.

Zmianę w programie FERS 2021-2027, będącą podstawą do wsparcia, zatwierdził właśnie Komitet Monitorujący. To pierwszy krok. Faktyczne uruchomienie wsparcia uzależnione jest jeszcze od akceptacji zmiany programu przez rząd oraz Komisję Europejską. MFiPR zapewnia, że obie te decyzje się wstępnie wynegocjowane i będą pozytywne.

Dzieci i młodzież będące poza polskim systemem oświaty narażone są na wiele wyzwań i potencjalnych zagrożeń:

• są niewidoczni dla polskiego systemu oświaty;
• nie można zweryfikować, czy w ogóle łączą się zdalnie z ukraińskimi placówkami;
• zaniedbanie edukacji może mieć poważne skutki, zwłaszcza w kontekście ich społecznego funkcjonowania.

Kształcenie osób z doświadczeniem migracji

Wsparcie z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 wyniesie ponad 116 mln euro (ok. 500 mln zł). Efektem tego finansowania będzie pomoc dla 29 000 uczniów i uczennic z Ukrainy w roku szkolnym 2024/2025 oraz 2025/2026 objętych edukacją formalną. Chodzi o uczniów i uczennice uczęszczające do szkół podstawowych oraz branżowych szkół I stopnia, branżowych szkół II stopnia, techników i liceów ogólnokształcących w danym roku szkolnym, którzy wejdą do polskiego systemu oświaty od początku roku szkolnego. I przybyli do Polski w wyniku agresji zbrojnej Rosji na Ukrainę oraz ich pobyt w Polsce uznawany jest za legalny na podstawie ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

Jak podaje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej objęcie dzieci i młodzieży z Ukrainy kształceniem to nie tylko zapewnienie im podstawowej infrastruktury w klasie, ale przede wszystkim stworzenie warunków, w których będą mogły czuć się bezpiecznie, uczyć się, budować i rozwijać relacje z rówieśnikami. Szkoła oraz jej kadra muszą być odpowiednio przygotowane do pracy z uczniami i uczennicami z doświadczeniem migracji lub uchodźctwa. Objęcie dzieci i młodzieży ukraińskiej kształceniem formalnym w naszym systemie oświaty i zapewnienie, aby w nim pozostali, równoważne jest z zagwarantowaniem dodatkowych działań wymaganych do zaspokojenia ich szczególnych potrzeb.

Konfederacja Lewiatan