Firmy zaczynają odczuwać skutki wojny w Ukrainie [+MP3]
22 marca 2022

Firmy zaczynają odczuwać skutki wojny w Ukrainie [+MP3]

fot. Dagmara_K / Shutterstock

Wskaźnik ogólnego, bieżącego klimatu koniunktury w przemyśle w marcu wyniósł -16,7 pkt., co oznacza spadek w ciągu miesiąca o 6,7 pkt. – podał dzisiaj GUS.

Wysłuchaj komentarza naszego eksperta

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Kolejny miesiąc z rzędu badania koniunktury pokazują, że nastroje w przemyśle są minorowe, a sama przyszłość też nie jest postrzegana pozytywnie. Mimo to, ogromny popyt konsumencki nie pozwala wyhamować przedsiębiorstwom z produkcją, gdzie w normalnych warunkach przy takich cenach producenckich przemysł doświadczałby recesji.

Najbardziej skutki wojny, a dokładnie wyjazdu pracowników do Ukrainy odczuwają dwie branże: transportowa oraz budowlana. O ile bieżąca ocena nie jest specjalnie gorsza od ogólnej koniunktury, to skala redukcji z miesiąca na miesiąc pokazuje, że te dwie branże w najbliższym czasie będą pod bardzo silną presją w kwestii możliwości wywiązywania się ze swoich zobowiązań lub realizacją nowych zamówień. Tylko w samym transporcie przyszły wskaźnik koniunktury spadł w marcu z -12,7 pkt. do -28,3 pkt. W budownictwie przedsiębiorcy równie krytycznie patrzą w przyszłość – spadek z -19,3 pkt. do -26,5 pkt.

Z pozytywnych informacji należy zauważyć sukcesywne odbudowywanie się branży, która w największym stopniu ucierpiała podczas pandemii, a która do tej pory nie odzyskała poziomu sprzed lutego 2020 r., tj. zakwaterowanie i gastronomia. Mimo, że nadal przeważają w tej branży oceny negatywne, to w marcu bieżąca sytuacja jest oceniana przez przedsiębiorców lepiej niż przed miesiącem. Jako  jedyni patrzą w przyszłość bardziej optymistycznie aniżeli reszta branż. Złożyły się na to prawdopodobnie dwa czynniki. Wchodzimy w sezon turystyczny (okres świąteczny) oraz zapowiedź zakończenia obostrzeń pandemicznych, co przedsiębiorcy mogli uznać, że nie będzie już powrotu do częściowych ograniczeń działalności w najbliższej przyszłości.

Konfederacja Lewiatan

Jak pomagać uchodźcom z Ukrainy?
21 marca 2022

Jak pomagać uchodźcom z Ukrainy?

Efektywna pomoc uchodźcom z Ukrainy polegać musi na integracji i pomocy w choćby częściowej aktywizacji na rynku pracy. Czas na uruchomienie przez państwo we współpracy z samorządami, NGO-sami, pracodawcami i agencjami zatrudnienia profesjonalnie przygotowanych programów integracji społecznej i zawodowej uchodźców w środowiskach lokalnych – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Aby nie utracić nic z tego pozytywnego wizerunku Polski jako kraju, który pomaga swoim sąsiadom, a przede wszystkim myśleć o efektywnej pomocy, często zagubionym i zrozpaczonym matkom z dziećmi i starszym obywatelom Ukrainy, konieczne są bardzo precyzyjne działania i decyzje. Przede wszystkim potrzebna jest oferta zintegrowanej pomocy od zakwaterowania do oferty opieki i edukacji dla dzieci, po szanse na zatrudnienie, choćby dorywcze w pierwszym okresie dla dorosłych. Takie kompleksowe programy integracji finansowane przez rząd, muszą być uruchamiane przez gminy, przy wsparciu samorządu powiatu, NGO-sów i pracodawców oraz agencji zatrudnienia – mówi prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Kluczową formą integracji musi być oferowanie pracy i to już się dzieje. Pracodawcy już zatrudniają bezpośrednio, zgłaszają oferty pracy do urzędów pracy i agencji zatrudnienia.

– Pojawiające się tezy o zagrożeniach dla rynku pracy są bardzo przesadzone. Nasz rynek pracy w większym stopniu może skorzystać na aktywności zawodowej obywateli Ukrainy niż stracić. Ale aktywizacja uchodźców wcale nie będzie łatwa. Sukcesem będzie, jeśli pracę podejmie połowa dorosłych kobiet i dorosłych, często starszych mężczyzn lub studentów – podkreśla prof. Jacek Męcina.

Po pierwsze, warunkiem podjęcia pracy przez Ukraińców, w większości przez kobiety i osoby starsze jest zorganizowanie opieki nad dziećmi, czy to poprzez uruchamiane przedszkola i żłobki, czy poprzez przyjmowanie dzieci do szkoły. Dodatkowo należy we współpracy z NGO-sami tworzyć grupy samopomocowe samych Ukraińców, którzy w formach klubików i innych miejsc opieki przejmą pieczę nad dziećmi, po to by ich matki mogły podjąć zatrudnienie.

Po drugie, większość kobiet nie będzie mogła lub chciała podjąć zatrudnienia w pełnym wymiarze. To prace dorywcze i prace na godziny będą najczęściej poszukiwaną przez wielu Ukraińców formą zatrudnienia, zwłaszcza na początku, a to wymaga dostosowania oferty pracodawcy.  Dlatego duże znaczenie będzie miała pomoc oferowana i organizowana przez agencje zatrudnienia i agencje pracy tymczasowej, które mają więcej doświadczenia w organizacji takiej pracy, są sprawne i mają doskonałe rozeznanie rynku.

Po trzecie, brak nam wiedzy na temat kwalifikacji i kompetencji, w tym językowych obywateli Ukrainy, ale i ich oczekiwań i preferencji i to jest dziś największe wyzwanie dla sprawnej organizacji pośrednictwa pracy. Szkoda, że proces rejestracji PESEL nie został wykorzystany do zebrania takich danych, nie przez urzędników zawalonych pracą, ale przez woluntariuszy. Przy tej okazji można zebrać dane wpisywane na tablecie lub telefonie i wysyłane do chmury, tak, aby były one chronione i administrowane tylko przez osoby i podmioty upoważnione.  Taki program, na wzór spisu powszechnego uchodźców bardzo pomógłby w organizacji pomocy, a w przypadku pośrednictwa pracy byłby nieoceniony. Dodatkowo można też popularyzować aplikację do poszukiwania pracy, dostępną w telefonie komórkowym.

Jeszcze nie jest za późno na uruchomienie takiego programu i apeluję o to do decydentów, aby przy wykorzystaniu pomocy woluntariuszy czy studentów podjąć takie działania. Wartość dodana wynikająca z uruchomienia takich narzędzi i działań może być nieoceniona w dobrej organizacji i monitorowaniu sytuacji – dodaje prof. Jacek Męcina.

Po czwarte, w tej ogromnej liczbie obywateli Ukrainy jest pewnie wielu specjalistów i fachowców wręcz poszukiwanych na rynku pracy. Dlatego szkoda, że rząd nie zgodził się na bardziej systemowe podejście do ułatwiania potwierdzania kwalifikacji, a to ważne zadanie na przyszłość. Bezcenne mogą okazać się lekarki, psycholożki, pielęgniarki, ale także specjalistki w innych dziedzinach. Wykorzystanie ich potencjału to szansa na poprawę deficytu pracowników w tak wielu zawodach specjalistycznych i regulowanych.

Po piąte, nasz rynek pracy potrzebuje nie tylko specjalistów, ale ratunkiem dla polskiego ogrodnictwa i rolnictwa może okazać się aktywizacja Ukrainek przy pracach sezonowych w tych sektorach, a jeśli do tego dodamy prace sezonowe w turystyce i gastronomii, na jakiś czas możemy rozwiązać problem deficytu rąk do pracy. Nie tylko poprawi się efektywność tych sektorów, ale może też oznaczać nieco niższą inflację, tradycyjnie związaną z wiosennymi wzrostami cen warzyw i owoców i letnimi wakacjami. Podwyżki często były uzasadniane brakiem pracowników.

Trzeba też dostrzegać jednak zagrożenia. Najważniejszym jest niebezpieczeństwo nadużywania prawa przez nieuczciwe podmioty, poprzez zatrudnianie na czarno, czy ferowanie niższego wynagrodzenia od obowiązującej w Polsce płacy minimalnej lub minimalnej stawki godzinowej. Takie działania należy piętnować i surowo im przeciwdziałać, bo w ten sposób faktyczne można popsuć rynek pracy, nie wspominając już o zwykłej ludzkiej krzywdzie, którą i tak dotknięci są przybywający do nas Ukraińcy. Będziemy piętnować wszystkie takie przypadki. Także w tym kontekście zaproponowany system cyfryzacji zbierania danych o kwalifikacjach i preferencjach oraz pośrednictwa byłby dodatkowo dobrym narzędziem monitorowania sytuacji i uaktualniania danych o zatrudnieniu obywateli Ukrainy – przekonuje  prof. Jacek Męcina.

 Konfederacja Lewiatan

Sankcje na Rosję. Życie ludzkie przegrywa z rachunkiem ekonomicznym
18 marca 2022

Sankcje na Rosję. Życie ludzkie przegrywa z rachunkiem ekonomicznym

Sankcje gospodarcze nie robią wrażenia na rosyjskich władzach. Taki wniosek można wyciągnąć po ponad dwudziestu dniach agresji Rosji na Ukrainę.

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Badacze Hufbauer, Schott i Elliot, którzy prawdopodobnie przeanalizowali w najbardziej kompleksowy sposób historię odpowiedzi na działania wojenne poprzez sankcje, wskazują, że jedynie w 6% przypadków sankcje odniosły sukces, tzn. przyczyniły się do zmiany prowadzonej polityki. Wydaje się, że obecne niemrawe działania europejskich decydentów nie poprawią tej statystyki.

Ma się wrażenie, że kolejne tury sankcji nakładane na Rosję i Białoruś są coraz bardziej wybiórcze i mało efektywne. To, co miało być „ekonomiczną bronią atomową” okazało się być zwykłym pociskiem artyleryjskim wymierzonym w Kreml. A życie ludzkie przegrywa na szali z rachunkiem ekonomicznym. To rachunek ekonomiczny również powoduje, że największe przedsiębiorstwa wycofują się z Rosji, co w tym momencie wydaje się najbardziej dotkliwą, choć zapewne czasową konsekwencją, sankcji.

Najważniejszym, jak dotychczas, działaniem UE i USA  jest zamrożenie rezerw Centralnego Banku Rosji oraz odcięcie od rozliczeń w dolarach, co uszczupliło rezerwy banku o połowę do poziomu ok. 340 mld USD. W konsekwencji, rosyjski rząd zapowiedział, że wykupi swoje papiery dłużne w narodowej walucie. Pierwsza data zapadalności takich papierów miała miejsce 16 marca. Po 30 dniach Rosję czekałaby techniczna niewypłacalność. Do tego czasu jednak kolejne zobowiązania zagranicznego długu osiągnęłyby swoje terminy wykupu (31 marca oraz 4 kwietnia). Stało się jednak inaczej. Pierwsza transza odsetkowa została spłacona w amerykańskich dolarach.  Brak konsekwencji  w działaniu, w tym przypadku sekretarza skarbu USA, który zgodził się na transakcję w dolarach, pokazuje że nie jesteśmy gotowi ponieść jakichkolwiek konsekwencji związanych z wojną, a sankcje są bardziej papierowe niż realne.

Wystarczyło jedynie kilka dni, aby z afisza medialnego zszedł napis – SWIFT. Zadowoliliśmy się wybiórczą informacją KE, że odciętych od tego systemu zostało zaledwie kilka rosyjskich banków, a następnie przywrócono jego funkcjonowanie dla głównych, z punktu widzenia ekonomicznego Zachodu, instytucji finansowych.

Emocjonowaliśmy się faktem, że rosyjska waluta tonie w czeluściach wojny, tymczasem milczymy lub nie widzimy tego, że obecnie rubel odrobił już 45% strat, jakich doznał od początku agresji na Ukrainę. Krzyczymy solidarność, wolność, a tymczasem ponownie zimna kalkulacja nie pozwala europejskim decydentom powiedzieć stop dla rosyjskiego gazu czy ropy. Gdy jednak spojrzymy, że blisko 60% eksportu Rosji stanowią surowce energetyczne, które nadal importujemy, to można sobie zadać pytanie, czy obecne sankcje miały w ogóle szanse zatrzymać przywódcę Rosji. Daliśmy się, jako Europa zapędzić w kozi róg, daliśmy się wciągnąć w energetyczną wojnę, którą przegrywamy. Przed agresją Rosja zmniejszała dostawy gazu wielokrotnie, co wymuszało na rządach opróżnianie magazynów, podbijało też znacząco cenę samego surowca. Następnie w momencie, gdy rozpoczęła się agresja na Ukrainę, mało kto zauważył, że import rosyjskiego gazu do Europy (głównie przez Słowację) wzrósł o 40%. Czy zatem nie jesteśmy w stanie ponieść konsekwencji tej wojny nawet w takim wymiarze jak chwilowe bezpieczeństwo energetyczne, podczas gdy Ukraińcy płacą najwyższą z możliwych cen – ludzkie życie?

Wszystko zatem wskazuje, że Rosja jest się w stanie ugiąć i cofnąć jedynie w przypadku utraty zdolności bojowej. Dzieje się tak zapewne dlatego, że Putin wraz z najbliższym środowiskiem miał i nadal ma inny cel swojej agresji niż imperialne zapędy, czy przywrócenie świetności stalinowskiego związku radzieckiego. Celem tej wojny jest oddalenie polityczne Ukrainy od Zachodu oraz zastraszenie i załamanie społeczeństwa Ukrainy. Jednocześnie zademonstrowanie innym byłym republikom radzieckim, że próby zbytniego bratania się z Zachodem lub społecznych aspiracji do obalania autorytarnych rządów skończą się katastrofą humanitarną. Władimir Putin panicznie obawia się podzielenia losu Mu’ammar al-Kaddafiego, Saddama Husajna, czy egipskiego prezydenta Husni Mubaraka. Sankcje są postrzegane przez Kreml i prezentowane przez reżimowe, rosyjskie media, jako pierwszy krok planu zamachu Zachodu na Rosję. Nie łudźmy się zatem, że ich skutkiem będzie niechęć społeczeństwa rosyjskiego wobec obecnej władzy, zwłaszcza że ich dotkliwość jest wątpliwa

Konfederacja Lewiatan

Konfederacja Lewiatan włącza europejski biznes w zbiórkę pieniędzy na pomoc Ukrainie
16 marca 2022

Konfederacja Lewiatan włącza europejski biznes w zbiórkę pieniędzy na pomoc Ukrainie

Konfederacja Lewiatan włączyła europejskie federacje pracodawców zrzeszonych w BusinessEurope w zbiórkę pieniędzy na rzecz pomocy Ukrainie. Dlaczego to zrobiliśmy? Ponieważ słowa wsparcia są niezwykle ważne, ale muszą za nimi pójść konkretne działania ze strony środowiska biznesowego.

W ostatnich dniach uruchomiliśmy dwa numery kont; dla przelewów w złotych i w euro.  Zebrane pieniądze przekażemy bezpośrednio do władz Ukrainy. Głęboko wierzymy, że władze ukraińskie są wiarygodne i najlepiej wiedzą, gdzie znajdują się najbardziej aktualne potrzeby.

O zbiórce poinformowaliśmy wszystkie federacje członkowskie BusinessEurope z 35 krajów naszego kontynentu.

W akcję zbierania pieniędzy może włączyć się każdy chętny. Poniżej dane do przelewu:

 

Dla wpłat w euro:

IBAN: PL 16 1050 1025 1000 0090 8156 3885
Kod BIC Swift: INGBPLPW

Dla wpłat w złotych:

38 1050 1025 1000 0090 8156 3877

Odbiorca:

Konfederacja Lewiatan
ul. Zbyszka Cybulskiego 3
00-727 Warszawa

Tytuł przelewu:
wpłata na rzecz Ambasady Ukrainy

Na razie nie widać masowego odpływu pracowników z Ukrainy
14 marca 2022

Na razie nie widać masowego odpływu pracowników z Ukrainy

Prawie 60% przedsiębiorców spodziewa się negatywnego wpływu wojny w Ukrainie na działalność ich firm, ponad 40% jest przekonanych, że skutki konfliktu nie będą bardzo odczuwalne. Większość nie obserwuje odpływu pracowników z Ukrainy – wynika z ankiety przeprowadzonej wśród firm zrzeszonych w Konfederacji Lewiatan.

Na pytanie, czy spodziewasz się, że w perspektywie 3 miesięcy wojna na Ukrainie wpłynie negatywnie na działalność twojej firmy 59,3% przedsiębiorców odpowiedziało, że tak. 40,7% stwierdziło, że skutki wojny nie będą zbyt poważne. Firmy najbardziej obawiają się wzrostu kosztów działalności. Tak sądzi 72,1% ankietowanych przedsiębiorców. Ten wzrost kosztów może wynikać z wyższych cen surowców, energii, komponentów, czy paliw.

Na razie nie widać masowego odpływu pracowników z Ukrainy, ale firmy się tego boją. 77,9% przedsiębiorców odpowiedziało, że nie obserwuje znaczących zmian w zatrudnieniu.

Główną formą wsparcia Ukraińców jaką oferują firmy  jest dziś pomoc w znalezieniu pracy (43,6%)  i pomoc finansowa (53,8%).

Konfederacja Lewiatan

Polskie firmy potrafią radzić sobie w trudnych warunkach [+ankieta dla przedsiębiorców]
14 marca 2022

Polskie firmy potrafią radzić sobie w trudnych warunkach [+ankieta dla przedsiębiorców]

Przemysł jest w tej chwili rozpędzoną lokomotywą, ale wojna w Ukrainie może rykoszetem odbić się na funkcjonowaniu niektórych firm.

Zachęcamy do wypełnienia ankiety o wpływie wojny w Ukrainie na przedsiębiorstwa:

Klinij: klwojnaprzemysl.webankieta.pl

 

Komentarz Mariusza Zielonki, eksperta ekonomicznego Konfederacji Lewiatan

Pragmatyzm i ekonomiczny rachunek mogą pomóc polskiemu przemysłowi w najbliższym czasie. Przez cały 2021 r. próbował on nadążyć z produkcją za ogromnym, postpandemicznym popytem, jednocześnie próbując łagodzić wzrost cen surowców, energii poprzez gromadzenie zapasów. Już dane o PKB z trzeciego kwartału minionego roku sugerowały, że zapasy rosną w szybkim tempie. Później dostawaliśmy tylko tego potwierdzenie. Ostatni odczyt indeksu PMI sugeruje, że firmy  wykazały kolejną silną na tle badań historycznych akumulację zapasów w fabrykach. Stany magazynowe rosną nieprzerwanie od blisko roku.

Przemysł jest w tej chwili rozpędzoną lokomotywą. Patrząc jednak na ekspozycję dużych firm – a to te prowadzą głównie działalność w szeroko rozumianym przemyśle – na rynek rosyjski widzimy, że ponad ¼ z nich miała kontakty handlowe z Federacją Rosyjską. Czy zatem te firmy są w stanie zerwać lub być zmuszone do zerwania tych kontaktów i przetrwania na rynku? W tej chwili nie sposób znaleźć na to odpowiedzi w danych, bo tych po prostu nie ma. Można jedynie domniemywać, że bez pomocy ze strony państwa przemysłowi za chwilę może zapalić się rezerwa i będziemy musieli zwolnić, żeby dojechać choć do końca tego roku bez większej straty dla całej gospodarki.

Posługując się dalej metaforą, lada chwila może się okazać, że wytracanie prędkości będzie szybsze niż myślimy, bo ktoś zaciągnie hamulec awaryjny w postaci zerwania po raz kolejny szlaków handlowych biegnących przez Rosję, Ukrainę, czy Białoruś. Wtedy przedsiębiorstwa w ogóle niepowiązane ze wschodem mogą dostać rykoszetem. Wtedy czeka nas powtórka z II kw. 2020 r., a wszystko wskazuje na to, że tym razem państwa nie będzie stać nawet na 1/3 tej pomocy jaka była oferowana w ramach tarcz antykryzysowych.

Może się jednak okazać, że przedsiębiorstwa są gotowe na taki rozwój zdarzeń. Wszystko wskazuje na to, że adaptacyjność do zmiennych warunków gospodarowania firm jest duża – pokazał to właśnie okres pandemii. Przerwanie działalności, brak dostaw, załamanie importu, wzrost kosztów prowadzenia działalności. Te wszystkie zmienne mogły wtedy poważnie nadszarpnąć polską przedsiębiorczością, w skali marko – nie nadszarpnęły, czy tym razem też tak będzie?

Konfederacja Lewiatan

Będzie wsparcie dla Ukraińców z Europejskiego Funduszu Społecznego
11 marca 2022

Będzie wsparcie dla Ukraińców z Europejskiego Funduszu Społecznego

Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej intensywnie pracuje nad pakietem pomocowym dla osób uciekających przed wojną z Ukrainy, finansowanym ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Konfederacja Lewiatan włączy się zarówno w przygotowanie specustawy jak i wypracowanie rozwiązań dotyczących wsparcia oraz warunków jego udzielania.

Ministerstwo błyskawicznie podjęło działania dotyczące przekierowania oszczędności Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014-2020 na wsparcie osób uciekających przez wojną w Ukrainie. Równolegle – właściwie już w dniu wybuchu wojny – podjęto dyskusje z Komisją Europejską oraz marszałkami województw odpowiedzialnymi za środki wdrażane na poziomie regionalnym.

Główna zmiana – już ustalona z KE – to rozszerzenie katalogu beneficjentów EFS o osoby, które przybyły z Ukrainy. Będą one mogły być uczestnikami projektów i liczyć na wsparcie we wszystkich obszarach, które obecnie obejmuje program POWER czy regionalne programy operacyjne. Trwa szacowanie oszczędności oraz dodatkowych potrzeb w zakresie włączenia społecznego, rynku pracy, aktywizacji zawodowej, edukacji, ochrony zdrowia, adaptacyjności, opieki żłobkowej i przedszkolnej, wsparcia psychologicznego – słowem wszystkich obszarów, które obecnie finansuje EFS. Nie jest wykluczone także dofinansowanie do działań w zakresie zapewnienia warunków socjalno-bytowych, o ile będzie to niezbędne do możliwości skorzystania ze wsparcia w innych obszarach, tych właściwych dla interwencji tego funduszu.

Na razie skala oszczędności, które będą mogły zostać wykorzystane nie jest znana. Ministerstwo rozważa także wystąpienie do KE o uruchomienie dodatkowej transzy z programu REACT-EU przygotowanego z myślą o interwencji w związku z pandemią COVID-19, ale adekwatnego także do potrzeb uchodźców. Skala potrzeb w związku z dynamiczną sytuacją jest także bardzo trudna do oszacowania.

Wsparcie będzie mogło być kierowane dzięki zmianie obecnie realizowanych projektów (rozszerzenie puli uczestników) lub uruchomienie nowych przedsięwzięć. Trzeba pilnie stworzyć do tego podstawy prawne. MFiPR planuje przygotowanie specustawy funduszowej na wzór tej, która została przyjęta w związku pandemią COVID-19. Jej przepisy umożliwią przedłużanie projektów, zmianę wskaźników, ale także wybór nowych projektów w specjalnym, przyspieszonym trybie oraz ich elastyczną realizację i rozliczanie.  Ważne jest także to, by osoby, do których skierowane zostanie wsparcie miały formalną możliwość zatrudnienia. Ten dostęp do legalnej pracy dla szerokiej grupy osób ma zapewnić obecnie procedowana w parlamencie ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.

– Włączymy się w wypracowanie rozwiązań zarówno, jeśli chodzi o zakres wsparcia, jak i warunki jego udzielania – deklaruje Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan. – Mamy już pierwsze rekomendacje, o których będziemy rozmawiać z instytucjami odpowiedzialnymi za dystrybucję środków. Doceniamy błyskawiczną reakcję ministerstwa  w tej sprawie – dodaje.

         Konfederacja Lewiatan

Pomoc dla Ukrainy z zerowym podatkiem VAT
09 marca 2022

Pomoc dla Ukrainy z zerowym podatkiem VAT

fot. EQRoy / Shutterstock

Objęcie zerową stawką VAT dostaw towarów i świadczenia usług na cele wsparcia ofiar wojny w Ukrainie to dobre rozwiązanie, oczekiwane przez przedsiębiorców. Katalog instytucji do których ma trafiać pomoc objęta zerową stawką VAT powinien być jednak poszerzony, ze względu na skalę pomocy oraz ogromne potrzeby w tym zakresie – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Objęcie zerową stawką VAT dostaw towarów i świadczenia usług na cele wsparcia ofiar wojny jest rozwiązaniem oczekiwanym przez przedsiębiorców. Resort finansów dostrzega działania przedsiębiorców na rzecz ofiar wojny w Ukrainie. Pragniemy jednak zwrócić uwagę, że biorąc pod uwagę skalę w jakiej przedsiębiorcy oraz organizacje pozarządowe zaangażowały się w niesienie pomocy oraz ogromne potrzeby w tym zakresie, katalog instytucji, na rzecz których będzie przekazywana pomoc jest niewystarczający – mówi Przemysław Pruszyński, dyrektor departamentu podatkowego Konfederacji Lewiatan.

W tym katalogu powinny znaleźć się także:

– organizacje, o których mowa w art. 3 ust. 2 i 3 ustawy o z 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie w tym równoważnym organizacji określonych w przepisach regulujących działalność pożytku publicznego obowiązujących na terytorium Ukrainy,

– inne organizacje pozarządowe, w tym także ukraińskie,

– organizacje kościelne osób prawych.

Minister Finansów wydał rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług[1], na mocy którego do 30 czerwca 2022 r. obowiązywać będzie obniżona – zerowa stawka podatku VAT dla dostaw towarów oraz świadczenia usług, na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy. Rozporządzenie weszło w życie 5 marca 2022 r.

Stawka podatku wynosząca 0% stosowana będzie do:

  • dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT oraz
  • świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy przekazanych lub świadczonych na rzecz:
  • Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych
  • podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej
  • jednostek samorządu terytorialnego.

Warunkiem zastosowania stawki 0% jest zawarcie pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem i podmiotem, na rzecz którego przekazywane są towary lub świadczone usługi, z której wynika, że dostarczane towary lub świadczone usługi, będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Obniżona stawka podatku może być zastosowana do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonanych od 24 lutego 2022 r. do 4 marca 2022 r. W przypadku dostaw i świadczeń dokonanych przed wejściem w życie rozporządzenia warunek zawarcia pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem i podmiotem obdarowanym będzie spełniony, jeżeli obie strony potwierdzą na piśmie dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi.

 Konfederacja Lewiatan

[1] Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 3 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz. U. poz. 531) https://dziennikustaw.gov.pl/D2022000053101.pdf

Pracodawcy popierają ułatwienia dla Ukraińców w dostępie do rynku pracy
08 marca 2022

Pracodawcy popierają ułatwienia dla Ukraińców w dostępie do rynku pracy

Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy to pierwszy dobry i ważny krok w kierunku budowania systemowej pomocy dla osób uciekających przed działaniami wojennymi, ale stworzenie warunków rzeczywistego wsparcia oraz integracji społecznej i zawodowej to wyzwanie wykraczające poza ramy ustawy – uważa Konfederacja Lewiatan.

 – Bez mechanizmów szybkiej organizacji działań na rzecz integracji Ukraińców w środowisku lokalnym, z udziałem samorządów, służb zatrudnienia i agencji pracy, organizacji pozarządowych i szkół samorządowych trudno będzie systemowo pomóc matkom z dziećmi i starszym osobom uciekającym przed wojną. Kończy się faza spontanicznej pomocy i obok takich działań dla wciąż przybywających uciekinierów, w co bardzo angażują się także nasi przedsiębiorcy, potrzebne są rozwiązania systemowe i mądre zarządzanie publiczne – podkreśla prof. Jacek Męcina, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan.

Projekt ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa procedowany w parlamencie jest na pewno potrzebny. Kluczowym dziś zagadnieniem jest pilne uregulowanie i potwierdzenie statusu i uprawnień Ukraińców na terenie Polski. Z wstępnej analizy projektu wynika, że regulował on będzie zasady zalegalizowania na terytorium Polski pobytu obywateli Ukrainy czy kwestie związane ze szczególnymi zasadami przedłużania okresów ich legalnego pobytu.

Pracodawcy popierają ułatwienia w dostępie do rynku pracy, bo to podstawowy warunek aktywizacji wszystkich tych, którzy będą chcieli podjąć zatrudnienie.  Większość Ukraińców preferować będzie prace dorywcze, czy w niepełnym wymiarze. Ale nie zapominajmy też o możliwości aktywizacji specjalistów.  Ale tutaj warunkiem jest szybka nostryfikacja dyplomów i potwierdzanie prawa wykonywania zawodu – dotyczyć to może lekarzy, pielęgniarek, psychologów, ale także innych zawodów regulowanych.

W projekcie ustawy znalazły się też szczególne regulacje dotyczące kształcenia, wychowania, opieki dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy, w tym wsparcia jednostek samorządu terytorialnego w realizacji dodatkowych zadań oświatowych i dostępu do edukacji. Szybka organizacja opieki nad dziećmi oraz dostęp starszych dzieci i młodzieży do edukacji to kluczowy warunek integracji, nie tylko w wymiarze psychologicznym, dla zapewnienia dzieciom opieki i w miarę normalnego funkcjonowania w obcym środowisku, ale to także warunek otwarcia możliwości aktywizacji ich matek, która stanowi ważny element usamodzielnienia.  W ustawie znalazły się też rozwiązania szczegółowe ułatwiające pracownikom naukowym podejmowanie pracy na polskich uczelniach i studentom przyjęcie na studia.

W ustawie reguluje się także niektóre uprawnienia obywateli Ukrainy, których pobyt na terytorium Polski jest uznawany za legalny, w tym w zakresie świadczeń rodzinnych i wychowawczych, pomocy społecznej i świadczeń zdrowotnych. W tej części zagwarantowanie obywatelom Ukrainy świadczeń rodzinnych i wsparcia socjalnego oraz opieki zdrowotnej to możliwość zapewnienia minimum bezpieczeństwa socjalnego.

Wreszcie duża część ustawy to regulacje w zakresie organizacji pomocy i zarządzania publicznego, w tym pomoc udzielana przez wojewodów obywatelom Ukrainy, tworzenie państwowego funduszu celowego pod nazwą Fundusz Pomocy Obywatelom Ukrainy. Projekt koncertuje się na rządowej koordynacji pomocy, wskazując, że co do zasady samorządy mogą organizować pomoc w ramach środków własnych lub realizować zadania zlecone im w tym zakresie przez administrację rządowej. W sposób szczególny potraktowano samorządy w zakresie realizacji zadań oświatowych, usług rynku pracy i pomocy społecznej i świadczeń rodzinnych.

– Zabrakło moim zdaniem bardziej kompleksowego podejścia do włączenia gmin miejskich w organizację zintegrowanej pomocy i aktywizacji na lokalnym rynku pracy – podkreśla prof. Jacek Męcina.

Zdaniem Jacka Męciny, jeśli nie podejdziemy do organizacji pomocy dla uciekających z Ukrainy profesjonalnie, z dużą odpowiedzialnością i rozwagą, jeśli nie zaplanujemy precyzyjnie standardu pomocy i dobrej organizacji, ten „egzamin z solidarności”, który na razie państwo, NGO i obywatele zdają na „piątkę” możemy oblać. Czas na profesjonalne działania i systemową, dobrze zorganizowaną pomoc, co może być o tyle łatwe, że już od dawna nie widzieliśmy takiego zrywu i aktywności obywateli, polityków, organizacji pracodawców, organizacji pozarządowych. Ten kapitał społeczny trzeba dobrze wykorzystać.

Konfederacja Lewiatan

Firmy potrzebują informacji na temat sankcji nakładanych na Rosję i Białoruś
08 marca 2022

Firmy potrzebują informacji na temat sankcji nakładanych na Rosję i Białoruś

fot. Fire-fly / Shutterstock

Europejski biznes stoi murem za Ukrainą, popierając sankcje nakładane na Rosję i Białoruś, a także solidaryzując się ze wsparciem unijnych władz oraz państw członkowskich dla Ukrainy. Świadczy o tym, opublikowane dzisiaj najnowsze stanowisko BusinessEurope w tej sprawie.

Dla przedsiębiorstw bardzo ważne są szybkie informacje o przyjmowanych sankcjach, aby można było lepiej się do nich przygotować – uważa Konfederacja Lewiatan.

– Zbieramy informacje od firm dotyczące wpływu sankcji na ich działalność. W ramach BusinessEurope powstał bowiem zespół zadaniowy, który przekazuje je bezpośrednio do Komisji Europejskiej. Jest to bardzo istotne, ponieważ na tej podstawie UE przyjmie strategię wspierania odpowiednich sektorów europejskiej gospodarki – mówi Kinga Grafa, dyrektorka Przedstawicielstwa Konfederacji Lewiatan w Brukseli.

– Wyzwaniem dla firm jest często brak jasności w sprawie  implementowania sankcji. Otóż teksty prawne nie zawsze są w pełni zrozumiałe, a dodatkowym utrudnieniem jest duża ich liczba. W związku z tym apelujemy do władz unijnych o możliwie wczesne informowanie firm o przyjmowanych sankcjach i o publikowanie do nich wytycznych, dzięki czemu przedsiębiorcom łatwiej będzie się przygotować i w mniejszym stopniu odczują oni negatywny wpływ sankcji – mówi Adam Dorywalski, ekspert ds. UE w Przedstawicielstwie w Brukseli.

Unijne sankcje na Rosję

Od momentu uznania przez Rosję niepodlegających kontroli rządu w Kijowie obszarów obwodów donieckiego i ługańskiego na Ukrainie oraz rozpoczęcia rosyjskiej agresji wojskowej, UE zareagowała trzema pakietami sankcji.

Pierwszy pakiet obejmuje:

  • ograniczenia w stosunkach gospodarczych z niepodlegającymi kontroli rządu obszarami obwodów donieckiego i Ługańskiego,
  • ograniczenia finansowe.

Drugi pakiet obejmuje:

  • sankcje indywidualne wobec m.in. Władimira Putina, Siergieja Ławrowa i członków rosyjskiej Dumy Państwowej,
  • sankcje gospodarcze.

Trzeci pakiet obejmuje:

  • przekazanie sprzętu i zaopatrzenia dla ukraińskich sił zbrojnych za pośrednictwem Europejskiego Funduszu na rzecz Pokoju
  • zakaz przelotów nad przestrzenią powietrzną UE i wstępu na lotniska UE dla wszystkich rodzajów rosyjskich przewoźników
  • zakaz transakcji z Rosyjskim Bankiem Centralnym
  • zakaz SWIFT dla siedmiu rosyjskich banków
  • zawieszenie nadawania w UE państwowych mediów Russia Today i Sputnik

Unijne sankcje w odpowiedzi na kryzys na Ukrainie – kalendarium

Linki do tekstów prawnych UE:

Wytyczne KE:

Unijne sankcje wobec Białorusi

UE nałożyła sankcje na 22 wysokiej rangi członków białoruskiego personelu wojskowego w związku z ich rolą w procesach podejmowania decyzji i planowania strategicznego, które doprowadziły do zaangażowania Białorusi w rosyjską agresję na Ukrainę.

https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=OJ:L:2022:066:TOC

Ponadto wprowadzono więcej ograniczeń w handlu towarami wykorzystywanymi do produkcji lub wytwarzania wyrobów tytoniowych, paliw mineralnych, substancji bitumicznych i gazowych produktów węglowodorowych, produktów na bazie chlorku potasu, produktów drewnianych, produktów cementowych, produktów z żelaza i stali oraz produktów gumowych. Nałożono również dalsze ograniczenia na eksport towarów i technologii podwójnego zastosowania oraz niektórych zaawansowanych towarów i technologii, które mogą przyczynić się do rozwoju wojskowego, technologicznego, obronnego i bezpieczeństwa Białorusi, a także ograniczenia w świadczeniu usług powiązanych.

EUR-Lex – L:2022:067:TOC – EN – EUR-Lex (europa.eu)

Konfederacja Lewiatan