26 marca 2024
Tematy: Prawo UE
22 marca 2024
Jak włączyć biznes w proces odbudowy Ukrainy – warsztaty Komisji Europejskiej
fot. EC - Audiovisual Service
Przedstawicielstwo Konfederacji Lewiatan w Brukseli wzięło udział w warsztatach zorganizowanych przez Komisję Europejską, których celem było omówienie możliwości współpracy pomiędzy ukraińskimi i europejskimi przedsiębiorstwami w ramach procesu odbudowy Ukrainy. Spotkanie było również okazją do dyskusji na temat wyzwań stojących przed firmami w zakresie dostępu do finansowania i realizacji inwestycji w Ukrainie.
22 marca Dyrekcja Generalna ds. Polityki Sąsiedztwa i Negocjacji w sprawie Rozszerzenia (DG NEAR), która odpowiada za realizację unijnej polityki sąsiedztwa i rozszerzenia zorganizowała warsztat na temat unijnego wsparcia procesu odbudowy Ukrainy skierowany do europejskich i ukraińskich organizacji otoczenia biznesu. Komisja Europejska chce podnieść świadomość biznesu na temat możliwości wynikających z procesu akcesyjnego Ukrainy, zwłaszcza w kontekście przyjętego Instrumentu na rzecz Ukrainy (Ukraine Facility).
DG NEAR zaprezentowała główne założenia nowego specjalnego instrumentu mającego wspierać odbudowę, rekonstrukcję i modernizację Ukrainy, a jednocześnie jej reformy na drodze do UE. Całkowity budżet Instrumentu na rzecz Ukrainy wyniesie 50 mld EUR. Przedstawiciele KE omówili filar II instrumentu, który dedykowany jest dla biznesu i zakłada specjalne ramy inwestycyjne mające na celu przyciągnięcie i mobilizację inwestycji publicznych i prywatnych na rzecz odbudowy kraju. Filar zawiera mechanizmy ograniczające ryzyko inwestorów, wsparcie finansowe dla ukraińskiego sektora prywatnego i pomoc techniczną.
Dyrekcja Generalna ds. Rynku Wewnętrznego, Przemysłu, Przedsiębiorczości i MŚP (GROW) omówiła z kolei wysiłki KE na rzecz wzmocnienia współpracy pomiędzy ukraińskim i europejskim biznesem. Wśród wspomnianych inicjatyw warto przywołać działania w ramach Enterprise Europe Network, projekty Business Bridge czy Erasmus for Young Entrepreneurs – Ukraine.
Spotkanie było również okazją do dyskusji na temat głównych wyzwań związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej na Ukrainie oraz konkretnych potrzeb biznesu, zwłaszcza w kontekście dostępu do finansowania inwestycji. Przedstawiciele ukraińskich i europejskich organizacji biznesowych podzielili się swoimi spostrzeżeniami i uwagami dotyczącymi poprawy klimatu inwestycyjnego oraz stworzenia odpowiednich narzędzi wsparcia dla biznesu w Ukrainie.
22 marca 2024
Europejski biznes krytycznie ocenia rok 2023
BusinessEurope opublikowało właśnie swój coroczny raport "Barometr reform". Znajdziemy w nim wyniki przeprowadzonego wśród europejskich przedsiębiorstw badania dotyczącego oceny środowiska biznesowego w Europie. Po raz kolejny nie napawają one optymizmem – większość przedsiębiorców krytycznie ocenia wysiłki UE na rzecz poprawy środowiska inwestycyjnego i zmniejszenia nadmiaru unijnych regulacji.
Celem publikowanego co roku „Barometru reform” BusinessEurope jest analiza globalnej konkurencyjności Europy. Przygotowywana jest ona w oparciu o kluczowe dla biznesu wskaźniki, takie jak kierunki polityki fiskalnej, stan finansów publicznych, jakość środowiska biznesowego, nakłady na innowacyjność czy dostęp do finansowania. Wyniki tegorocznego raportu niestety kolejny rok z rzędu nie napawają optymizmem. Z jakimi problemami boryka się europejski biznes?
Atrakcyjność inwestycyjna Europy nie poprawia się
W zeszłym roku badanie przeprowadzone wśród organizacji członkowskich BusinessEurope wykazało, że około 90% z nich uważa, że środowisko inwestycyjne w UE jest mniej konkurencyjne w stosunku do pozostałych wiodących gospodarek. Tegoroczna analiza pokazuje, że UE nie udało się powstrzymać tego niepokojącego trendu i atrakcyjność Europy nie ulega wciąż poprawie – większość federacji członkowskich ponownie wskazała, że atrakcyjność UE jako miejsca do inwestycji dla globalnych firm utrzymuje się na stałym poziomie lub nawet spadła w ciągu ostatniego roku.
Oceny te znajdują potwierdzenie w przytoczonych w raporcie liczbach, które obrazują słabnącą pozycję Europy. W ostatnich latach UE nie udało się zniwelować długoterminowej luki produktywności w stosunku do Stanów Zjednoczonych, przy czym ogólna produktywność UE w 2022 r. stanowiła jedynie 75% wydajności w USA. Stany Zjednoczone uzyskały również przewagę nad Europą pod względem inwestycji w aktywa niematerialne, na przykład w kapitał ludzki czy badania i rozwój, inwestując 20,2% PKB w 2019 r. w porównaniu z 14,6% PKB w UE. Ogólna liczba projektów BIZ spadła w UE w 2022 r. o 2% w porównaniu ze wzrostem o 45% w Azji i 19% w Ameryce Północnej.
Wyzwania dla europejskiego biznesu
Jak wskazują europejskie przedsiębiorstwa, największymi wyzwaniami w UE pozostają wciąż wysokie ceny energii, deficyt siły roboczej i luka kompetencyjna, a także nadmierne obciążenie regulacyjne.
Większość federacji członkowskich BusinessEurope uważa, że obciążenia administracyjne wzrosły w ciągu ostatniego roku w wyniku wdrożonych przez Komisję Europejską kolejnych ambitnych projektów legislacyjnych. Jak ocenia BE, propozycje w ramach Zielonego Ładu w 2022 r. stanowiły łącznie prawie 2 miliardy euro dodatkowego obciążenia administracyjnego dla unijnych przedsiębiorstw. Inne koszty prowadzenia biznesu również rosną – ceny prądu w I półroczu 2023 r. były o 130% wyższe niż w okresie przed pandemią, w porównaniu do wzrostu cen energii elektrycznej w USA o 22%. Co więcej, 22% unijnych przedsiębiorstw działających w przemyśle wskazało, że niedobory siły roboczej ograniczyły ich zdolność produkcyjną na koniec 2023 r. Warunki prowadzenia biznesu w Europie stają się tym samym coraz trudniejsze.
Priorytety dla nowej Komisji Europejskiej
Przed nami nowy cykl instytucjonalny – w czerwcu odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego, natomiast w listopadzie ukonstytuuje się nowa Komisja Europejska. W tym nowym rozdaniu UE musi skupić się na przywróceniu konkurencyjności Europy. Mamy nadzieję, że raport Letty na temat jednolitego rynku i Draghiego w sprawie konkurencyjności UE, rozpoczną dyskusję na temat konkretnych działań, które realnie wesprą przedsiębiorstwa działające na terenie Europy i zapobiegną dalszemu spadkowi atrakcyjności inwestycyjnej UE.
UE musi skupić się na dalszym rozwoju i integracji jednolitego rynku towarów i usług – zwłaszcza w obszarach takich jak usługi cyfrowe czy finansowe. Liczymy również na to, że Komisja Europejska wywiąże się ze swojego zobowiązania dotyczącego zmniejszenia wymogów w zakresie sprawozdawczości dla przedsiębiorstw o 25%, co będzie stanowiło pierwszy istotny krok w kierunku lepszego stanowienia prawa. Niezwykle potrzebne jest również zadbanie o to, aby Zielony Ład stał się strategią wzrostu i został uzupełniony odpowiednią polityką przemysłową, która wesprze rozwój przedsiębiorstw.
Tylko poprzez wzmocnienie swojej gospodarki i poprawę swojej atrakcyjności jako miejsca do inwestycji UE będzie w stanie osiągnąć w nadchodzących latach swoje cele środowiskowe i społeczne, a także w dalszym ciągu zapewniać pokój, dobrobyt i bezpieczeństwo w coraz bardziej niepewnej sytuacji na świecie.
Z raportem można zapoznać się tutaj.
Luana Żak, zastępczyni dyrektorki Przedstawicielstwa Lewiatana w Brukseli
Artykuł dla marcowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan
22 marca 2024
Europejska przestrzeń danych dotyczących zdrowia – porozumienie Rady UE i Parlamentu
15 marca br. negocjatorzy Rady UE i Parlamentu Europejskiego doszli do porozumienia odnośnie projektu rozporządzenia o europejskiej przestrzeni danych dotyczących zdrowia. Porozumienie będzie teraz musiało zostać zatwierdzone zarówno przez Radę UE, jak i Parlament.
Celem regulacji jest poprawa dostępu obywateli do swoich elektronicznych danych zdrowotnych oraz umożliwienie ponownego wykorzystania określonych danych w celach o charakterze publicznym oraz badań naukowych. Rozporządzenie ustanawia ekosystem danych zdrowotnych, co przyczyni się do stworzenia jednolitego rynku dla cyfrowych usług i produktów zdrowotnych.
Regulacja umożliwi pacjentom dostęp do danych zdrowotnych z systemów ochrony zdrowia państw członkowskich. Podobnie będzie w przypadku pracowników ochrony zdrowia. Nowe rozwiązania prawne pozwolą przykładowo obywatelowi Polski zrealizować receptę podczas wakacji we Włoszech lub lekarzowi w Polsce na dostęp do historii medycznej pacjenta z Francji leczącego się w Polsce.
Elektroniczna dokumentacja medyczna będzie zawierać informacje m.in. o wynikach badań laboratoryjnych, receptach, badaniach diagnostyki obrazowej. Na podstawie regulacji zostanie stworzony unijny standard wymiany elektronicznej dokumentacji medycznej oraz jakości danych i ich bezpieczeństwa.
Europejska Przestrzeń Danych dot. Zdrowia pozwoli na udostępnianie zanonimizowanych danych, włączając w to historie medyczne, wyniki badań klinicznych, informacje o patogenach, dane genetyczne oraz informacje z rejestrów zdrowia publicznego. Podczas negocjacji posłowie do PE upewnili się, że dane te nie będą wykorzystywane do decyzji na rynku pracy czy warunków kredytowych, ani do innych form dyskryminacji lub profilowania.
Uchwalenie rozporządzenie będzie kolejnym zdecydowanym krokiem w stronę stworzenia Europejskiej Unii Zdrowotnej i przyniesie wzmocnienie cyfryzacji ochrony zdrowia w państwach członkowskich.
Kacper Olejniczak, dyrektor Departamentu Ochrony Zdrowia i Sektora Life Sciences w Konfederacji Lewiatan
Artykuł dla Brussels Headlines – newslettera europejskiego Lewiatana
22 marca 2024
EKES wspiera wybory do Parlamentu Europejskiego
fot. EC - Audiovisual Service
Podczas marcowej sesji plenarnej, Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny przyjął rezolucję dotyczącą wyborów europejskich, która opowiada jakiej Unii Europejskiej potrzebujemy i chcemy. Towarzyszyła temu debata o konieczności szerokiego zaangażowania obywateli w kampanię i same wybory.
W wielu krajach członkowskich Unii coraz częściej dochodzą do głosu partie i ugrupowania prawicowe, które mają zupełnie inną wizję przyszłości Unii, kwestionują podstawowe wartości Unii, co przy ciągle stosunkowo niskiej frekwencji staje się groźne. Nie jesteśmy też, jako zwolennicy Unii bez winy.
Dobrze, że mamy ważną deklarację i chcemy, aby wybory europejskie stały się świętem liberalnej demokracji. Jednak musimy wreszcie zrozumieć, że w społeczeństwach wiedza o Unii Europejskiej jest wciąż niewystarczająca. Obywatele nie mają pojęcia, jak działa UE, często jest ona oskarżana przez krajowych polityków o narzucanie niepotrzebnych i wymagających regulacji, co jest pretekstem do ich własnych zaniedbań. Niektórzy obywatele kojarzą UE z funduszami, niektórzy z Covidem i zakupem szczepionek, jeszcze inni z walką o równość obywateli bez względu na płeć, orientację czy pochodzenie, część z blokadami rolników, jednak dla większości jest to skomplikowana i tajemnicza struktura. Nie wiedzą, jaki jest program kluczowych europejskich partii w Parlamencie Europejskim, a mają na nie głosować wybierając europosłów, choć listy w tych wyborach nie będą jeszcze oznaczone logo partii europejskiej. Transmisja obrad PE lub migawek z posiedzeń Rady nie wystarczy. UE i jej instytucje potrzebują własnej, aktywnej polityki komunikacyjnej. Pewnie już w nowej kadencji, ale ważnym zadaniem jest przebicie tej brukselskiej bańki.
Lech Pilawski, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, członek EKES
Artykuł dla marcowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan
22 marca 2024
Polityka bezpieczeństwa i obrony UE
W Brukseli coraz więcej mówi się o bezpieczeństwie zarówno w kontekście gospodarczym, jak i militarnym. Mówi się również o nowej tece ds. obronności w ramach Komisji Europejskiej 2024-2029. Wygląda na to, że rok 2024 będzie przełomowy jeśli chodzi o inicjatywy z zakresu bezpieczeństwa i obrony zarówno w ramach UE, jak i NATO.
W 2022 r. został zatwierdzony Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony, dokument polityczny definiujący unijną strategię do 2030 r. Jego pierwsza wersja została zaprezentowana przez Josepa Borrella w listopadzie 2021 r. i opierała się na ocenie służb wywiadowczych 27 państw, jak również dialogu pomiędzy państwami członkowskimi, unijnymi instytucjami i ekspertami. Głównym celem kompasu było zapewnienie wytycznych politycznych dotyczących osiągnięcia przez UE autonomii strategicznej w czterech obszarach: zarządzanie kryzysowe, odporność, potencjał i partnerstwa. Rosyjska agresja na Ukrainę, 24 lutego 2022 r., zasadniczo zmieniła kontekst geopolityczny, co doprowadziło do przyjęcia jego nowej wersji.
Dla przypomnienia, unijna Wspólna polityka bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) została ustanowiona w traktacie lizbońskim w 2009 r. Jest częścią Wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa (WPZiB). Jednak w okresie do 2022 r. niedostatecznie się w tej materii działo, z uwagi na brak politycznej woli i co za tym idzie, niewielkie unijne inwestycje. Działania koncentrowały się wokół projektów w ramach PESCO, dotyczących m. in. szkoleń, rozwijania zdolności, gotowości operacyjnej.
W obliczu nowych zagrożeń, sytuacja się zmienia. W czerwcu br. Rada Europejska zatwierdzi nową Strategiczną Agendę UE, w ramach której bezpieczeństwo i obrona będą jednym z priorytetów. W najbliższych miesiącach, możemy spodziewać się intensyfikacji debat na temat zamówień obronnych, alokacji budżetu oraz roli instytucji takich jak Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Wezwania do zwiększenia wydatków na obronność i testowanie mechanizmów wspólnego finansowania odzwierciedlają uznanie potrzeby długoterminowych inwestycji w ten obszar. Wyzwaniem jest nie tylko uzupełnienie zapasów wojskowych i pozyskanie niezbędnego sprzętu, ale także promowanie trwałego zaangażowania w wzmacnianie zdolności obronnych Europy. Mobilność wojskowa wyłoniła się jako kwestia kluczowa, z UE odgrywającą decydującą rolę w ułatwianiu przemieszczania się wojska między państwami członkowskimi. Obejmuje to m. in. inwestycje w infrastrukturę, upraszczanie procedur celnych. Niezależnie od wyniku wyborów w USA, Europejczycy muszą wzmocnić europejski filar NATO i stać się wiarygodnym partnerem w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony.
Ta dyskusja jest częścią szerszej dyskusji nt. przyszłości jednolitego rynku, polityki przemysłowej, konkurencyjności oraz budowy otwartej strategicznej autonomii UE. Potrzebujemy spójnej wizji dla tych ważnych wyzwań stojących przed Europą i tego będziemy wymagać od unijnych instytucji, które wyłonią się po wyborach europejskich.
Kinga Grafa, zastępczyni dyrektora generalnego Lewiatana ds. europejskich
Artykuł dla marcowego wydania Brussels Headlines
20 marca 2024
Transformacja bez wsparcia społeczeństw nie może się powieść
- Potrzebujemy polityki przemysłowej, która wspiera transformację tradycyjnie silnych branż i tworzy solidne podstawy dla sektorów o wysokim potencjale wzrostu. Utrzymanie konkurencyjności gospodarki UE wymaga ograniczenia przeszkód biurokratycznych, a także uporządkowanie kwestii prawnych – powiedziała Henryka Bochniarz, przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan, w czasie „Trójstronnego Szczytu Społecznego na rzecz wzrostu i zatrudnienia”, który odbył się w Brukseli.
W spotkaniu udział wzięli przewodnicząca Komisji Europejskiej, Ursula von der Leyen, przewodniczący Rady Europejskiej, Charles Michel, przedstawiciele państw członkowskich reprezentujących aktualną i dwie przyszłe Prezydencje w UE, związków zawodowych i organizacji przedsiębiorców. Polskę reprezentowała Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, minister rodziny, pracy i polityki społecznej.
Tematem przewodnim dyskusji była kwestia silnej gospodarczo i społecznie Europy, która odegra istotną rolę w świecie. Odnoszono się do strategii dla przemysłu uwzględniającej Zielony Ład i tworzenie wysokiej jakości miejsc pracy, funkcjonowania jednolitego rynku, przynoszącego korzyści przedsiębiorstwom i pracownikom czy radzenia sobie z niedoborami pracowników.
Przewodnicząca Komisji Europejskiej podkreśliła, że Europa wchodzi w nowy etap, w którym dialog z biznesem będzie kluczowy – przed nami implementacja założeń Zielonego Ładu, co wymaga rozwiązań szytych na miarę potrzeb różnych sektorów. Ursula von der Leyen wskazała, że nowe czasy wymagają nowych kompetencji i dlatego też potrzebujemy odpowiednich rozwiązań w zakresie rozwijania umiejętności i nabywania kwalifikacji, a także talentów spoza Unii Europejskiej.
Podczas dyskusji wielokrotnie podkreślono wagę dialogu instytucji unijnych z partnerami społecznymi. Premier Belgii przywołał Deklarację z Antwerpii w sprawie nowego ładu przemysłowego, którą podpisało już ok. 800 firm reprezentujących 20 sektorów, zaznaczając, że powinna ona stanowić drogowskaz dla kolejnej KE. Jednocześnie należy zadbać o to, aby strategia przemysłowa była zrównoważona ekologicznie i społecznie.
Przedstawiciele związków zawodowych podkreślili konieczność inwestowania w rozwój umiejętności pracowników i zapewnienia, że nowa strategia przemysłowa będzie inkluzywna społecznie. BusinessEurope przywołało również problem nadmiernego obciążenia regulacjami dla biznesu. Dekarbonizacja nie może doprowadzić do deindustrializacji UE i dlatego też wzmocnienie dialogu społecznego jest obecnie tak potrzebne.
Henryka Bochniarz, nawiązując do ostatnich protestów rolników zaznaczyła, że transformacja bez wsparcia społeczeństw nie może się powieść. Podkreśliła konieczność udzielenia większego wsparcia dla przedsiębiorców, ale także pracowników, w ramach zielonej i związanej z nią cyfrowej transformacji.
– Zmiany nie mogą zachodzić kosztem zmniejszenia się konkurencyjności unijnej gospodarki. Zachodzące przemiany mają szczególne znaczenie dla polskiego rynku, ze względu na znaczny udział energochłonnych gałęzi przemysłu – powiedziała.
W dłuższej perspektywie transformacje przyniosą korzyści dla środowiska i przyczynią się do modernizacji gospodarki oraz tworzenia wysokiej jakości miejsc pracy. Jednak w perspektywie krótkoterminowej zielona transformacja wiąże się z wyzwaniami społecznymi i gospodarczymi, wywołując szereg zagrożeń zarówno po stronie pracowników, jak i przedsiębiorców.
Skutki transformacji dla rynku pracy oznaczają zmiany w poziomie i strukturze zatrudnienia w odniesieniu do poszczególnych branż i zawodów. Nie ulega wątpliwości, że bez efektywnego systemu wsparcia pracodawców dostosowanie kompetencji i kwalifikacji będzie postępować w tempie niewystarczającym do utrzymania konkurencyjnej pozycji polskie gospodarka. W szczycie wzięła również udział Kinga Grafa, zastępczyni dyrektora generalnego Lewiatana ds. europejskich.
Konfederacja Lewiatan
27 lutego 2024
Spotkanie z Enrico Lettą w Lewiatanie
W siedzibie Konfederacji Lewiatan odbyło się spotkanie z Enrico Lettą, byłym premierem Włoch i prezydentem Instytutu Jacques`a Delorsa, który został przez Radę Europejską poproszony o przygotowanie raportu dotyczącego przyszłości jednolitego rynku Unii Europejskiej. Tematem rozmów były kierunki rozwoju unijnego rynku wewnętrznego.
27 lutego w siedzibie Lewiatana Enrico Letta spotkał się z przedstawicielami biznesu, związków zawodowych oraz organizacji pozarządowych, aby opowiedzieć o swoich pracach nad raportem o przyszłości jednolitego rynku UE, a także porozmawiać z przedstawicielami partnerów społecznych o ich doświadczeniach i propozycjach dotyczących reform unijnego rynku wewnętrznego.
Enrico Letta podkreślił, że jednolity rynek UE jest jednym z największych osiągnięć wspólnoty europejskiej, który przyczynił się do podniesienia poziomu życia obywateli Unii i wzmocnienia jej konkurencyjności. Jednak, aby sprostać obecnym wyzwaniom geopolitycznym, musimy zadbać o to, żeby jednolity rynek prawidłowo funkcjonował oraz ewoluował wraz z szybko zmieniającym się światem.
Jakie są bariery rynku wewnętrznego
Letta mówił o konieczności dalszej integracji rynku wewnętrznego i eliminacji barier, które ograniczają aktywność europejskich przedsiębiorstw. Wskazał, że tylko 8 procent europejskich MŚP aktywnie działa poza krajem pochodzenia i dlatego też musimy stworzyć narzędzia, które ułatwią przedsiębiorstwom obecność na wszystkich rynkach UE. Zmianom muszą też ulec zasady przyznawania pomocy publicznej, które w jego ocenie obecnie zaburzają konkurencyjność w Europie.
Uczestnicy spotkania podzielili się z E. Lettą swoimi doświadczeniami, omawiając wciąż istniejące bariery na rynku wewnętrznym, które ograniczając aktywność przedsiębiorstw w UE. Jednym z większych problemów, z którymi boryka się biznes, jest liczba regulacji unijnych oraz duża fragmentacja rynku UE.
Wzmocnienie rynku wewnętrznego wśród tematów polskiej prezydencji
W spotkaniu prowadzonym przez prezydenta Lewiatana Macieja Wituckiego wziął również udział Ignacy Niemczycki, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii. Jak podkreślił, temat wzmocnienia rynku wewnętrznego i zapewnienia konkurencyjności UE będzie jednym z głównych tematów polskiej prezydencji w Radzie UE, która rozpocznie się już 1 stycznia przyszłego roku.
Raport Letty zostanie zaprezentowany w marcu i ma stanowić inspirację dla unijnych instytucji w zakresie kierunków rozwoju unijnego rynku wewnętrznego.
Było to pierwsze spotkanie z cyklu „Spotkań z prezydencją” organizowanego przez Przedstawicielstwo Lewiatana w Brukseli w związku ze zbliżającą się polską prezydencją w Radzie UE.
23 lutego 2024
Koszt braku Europy – bariery na jednolitym rynku UE
fot. EC - Audiovisual Service
W tym miesiącu Brussels Headlines ukazuje się tuż po naszym spotkaniu z Enrico Lettą, byłym premierem Włoch, który na prośbę Rady Europejskiej pracuje nad raportem o przyszłości jednolitego rynku UE. Spotkanie w naszej siedzibie, w którym oprócz biznesu, udział wzięli również przedstawiciele związków zawodowych, organizacji pozarządowych i think tanków, było okazją do dyskusji o naszych doświadczeniach, ale również postulatach w tym zakresie. Kierunki rozwoju wspólnego rynku w dużej mierze wytyczą kierunki rozwoju Unii.
Prawodawstwo unijne, które powstało na przestrzeni ostatnich lat, nie przyczyniło się do postępów w integracji jednolitego rynku. W corocznych orędziach o stanie UE, temat ten był traktowany marginalnie. To dziwi, bo szacunki samej Komisji Europejskiej wskazują, że dzięki swobodnemu przepływowi towarów i usług, PKB UE jest większy o 8–9%. Efekt zwiększonej konkurencji przyczynił się do uzyskania dodatkowych 2% PKB. Jednolity rynek zwiększa produktywność, podnosi jakość i pomaga obniżać ceny. Ma on również pozytywny wpływ na zatrudnienie – aż 56 mln miejsc pracy w UE zależy od handlu w ramach jednolitego rynku. Liczba pracowników zależnych od usług transgranicznych podwoiła się od 2000 r., odnotowując wzrost o 94% w porównaniu ze wzrostem całkowitego zatrudnienia o 5,5%. Co więcej, dzięki swojej skali i integracji jednolity rynek wzmocnił pozycję i wpływy UE na świecie. Jednak do wykorzystania jego pełnego potencjału jest wciąż daleko.
W niedawnej aktualizacji badania Parlamentu Europejskiego pt. „Koszt braku Europy” oszacowano, że korzyści wynikające z usunięcia pozostałych barier mogą wynieść 713 miliardów euro do końca 2029 r., co w znaczny sposób ułatwiłoby przedsiębiorstwom (zwłaszcza MŚP) i konsumentom czerpanie jeszcze większych korzyści ze wspólnego rynku, dzięki czemu zakup towarów i usług oraz ich dostarczenie na terenie całej UE stałby się łatwiejszy i tańszy. Jest to szczególnie ważne dla konsumentów obecnie, w dobie niepewności, wysokiej inflacji i wysokich cen energii.
Niestety, unijne przedsiębiorstwa borykają się z tymi samymi barierami, które istniały 20 lat temu. Jedynie 8,7% MŚP angażuje się w transgraniczną sprzedaż internetową. Wdrażanie i egzekwowanie przepisów dotyczących jednolitego rynku napotyka trudności, ponieważ w obecnej kadencji, działania Komisji przeciwko naruszeniom jednolitego rynku spadły o 80%.
Wspólne oświadczenie w tej sprawie wydało BusinessEurope, wraz z ERT, Eurochambres, EuroCommerce, Digital Europe i SMEunited. Stowarzyszenia europejskie apelują do unijnych instytucji, aby znacząco ożywiły jednolity rynek i potraktowały ten obszar jako długoterminowy projekt strategiczny, poprzez:
- skoncentrowanie się na głębszej integracji gospodarczej i usunięciu barier w swobodnym przepływie towarów, usług, kapitału, osób i danych,
- priorytetowe potraktowanie kwestii wdrażania i egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku, aby zapewnić równe warunki działania w UE, dzięki ulepszonej infrastrukturze, stosowaniu zasady praworządności i przejrzystości, między innymi poprzez skuteczny system notyfikacji,
- kontrole konkurencyjności (competitiveness check-up) nowych inicjatyw politycznych i legislacyjnych, w dialogu z sektorem prywatnym,
- podnoszenie świadomości obywateli na temat korzyści płynących z integracji gospodarczej i przestrzegania zasad jednolitego rynku, zapewniając swobodę handlu transgranicznego i inwestycji,
- wdrożenie europejskiej strategii zmniejszania obciążeń regulacyjnych, która wyznacza jasne cele i skutecznie eliminuje transgraniczne bariery dla biznesu oraz wspiera MŚP,
- promowanie prężnej gospodarki opartej na danych, poprzez dalsze tworzenie przestrzeni danych w strategicznych sektorach gospodarczych i społecznych oraz usprawnianie istniejących unijnych przepisów dotyczących danych. Najnowsze regulacje dotyczące gospodarki cyfrowej stwarzają nowe potencjalne bariery wewnątrz UE;
- wykorzystanie piaskownic regulacyjnych (regulatory sandboxes) przed zaproponowaniem nowych przepisów,
- zmniejszenie niedoboru siły roboczej i wsparcie mobilności pracowników. Wspieranie zarówno pracodawców, jak i pracowników w pełnym wykorzystaniu możliwości, jakie stwarza zielona i cyfrowa transformacja, w tym budowanie potencjału, bezpieczeństwa i higieny pracy. Wsparcie rozwoju umiejętności i kompetencji przyszłości, również poprzez modernizację programów nauczania na wszystkich poziomach edukacji.
Jednym z narzędzi, które mogą skutecznie wspierać działania na poziomie unijnym jest Grupa zadaniowa ds. egzekwowania jednolitego rynku (SMET), utworzona na mocy planu działania na rzecz lepszego wdrażania i egzekwowania przepisów dotyczących jednolitego rynku przyjętego w marcu 2020 r., w ramach europejskiej strategii przemysłowej. Cieszymy się, że ten temat jest na liście priorytetów polskiej prezydencji.
Kinga Grafa, zastępczyni Dyrektora Generalnego Lewiatana ds. europejskich
Komentarz dla Brussels Headlines – newslettera Konfederacji Lewiatan, w którym poruszamy tematy europejskie
23 lutego 2024
Europejski biznes wzywa do przyspieszenia procedur wydawania zezwoleń inwestycyjnych
BusinessEurope przeprowadziło ankietę wśród europejskich firm na temat ich doświadczeń z unijnymi procedurami wydawania zezwoleń na realizację inwestycji. Niestety jej wyniki potwierdziły, że długie i złożone procedury utrudniają ekologiczną i cyfrową transformację przedsiębiorstw, a także ograniczają globalną konkurencyjność UE. Na jakie problemy zwracają uwagę przedsiębiorcy?
W okresie od maja do czerwca 2023 r. BusinessEurope przeprowadziło ankietę wśród 240 firm z 21 krajów europejskich (35% ankietowanych to MŚP – tj. przedsiębiorstwa zatrudniające poniżej 250 pracowników) na temat ich doświadczeń z unijnymi procedurami wydawania zezwoleń na realizację inwestycji.
Wyniki ankiety wskazują, że aż około 60% przedsiębiorstw, które udzieliły odpowiedzi, musiało czekać na wydanie pozwolenia od ponad roku do 6 lat. Co więcej, aż 83% ankietowanych firm podkreśliło, że złożoność i czas trwania procedur wydawania zezwoleń stanowią przeszkodę w inwestowaniu w Europie. Przedsiębiorcy wskazują na problemy związane z funkcjonowaniem organów państwowych w tym zakresie – długi czas wydawania pozwoleń, niedobór kadr i brak koordynacji pomiędzy władzami – a także na zawiłość i niepewność wokół przepisów unijnych i krajowych. Dla 63% przedsiębiorstw ocena oddziaływania na środowisko regularnie opóźnia proces wydawania zezwoleń.
W badaniu postawiono zatem zasadne pytanie o to, jak procedury te wyglądają w innych regionach świata. Jak zauważono, pozostałe kluczowe gospodarki, takie jak Stany Zjednoczone i Chiny, również stoją przed wyzwaniami w tym obszarze, jednak wprowadziły one już pewne rozwiązanie, takie jak limity czasowe, które mają pomóc uporać się im z niektórymi z tych trudności.
W Stanach Zjednoczonych uzyskanie pozwolenia federalnego dla projektu zajmuje średnio 4,5 roku (około 7 lat w przypadku dróg lub mostów). Postępowanie na podstawie krajowej ustawy o polityce ochrony środowiska (NEPA) może trwać do 5 lat. Zbyt długi okres oczekiwania na zezwolenia i potencjalny jego wpływ na konkurencyjność amerykańskiej gospodarki zmotywował władze do przeprowadzenia zmian. Obecnie trwają więc prace nad reformą wydawania zezwoleń w USA, która m.in. zakłada wprowadzenie 2-letniego terminu na wydanie oceny oddziaływania na środowisko.
UE również podjęła kroki we właściwym kierunku, ale pozostaje jeszcze wiele do zrobienia. Unijny przemysł potrzebuje „licencji na szybką transformację”. Trzy najważniejsze działania, których respondenci ankiety oczekują w celu przyspieszenia procedury wydawania zezwoleń w UE, to m.in.:
- wprowadzenie limitów czasowych wydawania przez organy państwowe zezwoleń (86%);
- zwiększenie komunikacji między firmami a władzami (82%);
- umożliwienie wcześniejszego rozpoczęcia projektów/budowy (79%).
Dużym wyzwaniem w UE jest także zawiłość oraz brak spójności przepisów unijnych i krajowych. Na podstawie informacji otrzymanych od deweloperów projektów przemysłowych ubiegających się regularnie o zezwolenia, BusinessEurope dokonało przeglądu 13 różnych aktów prawnych UE. Przeanalizowano je pod kątem m.in. ich zakresu, podobieństw, niespójności oraz różnic w wymaganiach. Wyniki analizy potwierdziły znaczny poziom niespójności i różnic między prawodawstwem UE.
Długie i skomplikowane wydawanie pozwoleń jest jedną z największych przeszkód dla konkurencyjności i transformacji przemysłu UE. Pomimo pewnego postępu w dziedzinie energii odnawialnej, ogólna sytuacja w przemyśle pozostaje bardzo niestabilna i pilnie potrzebny jest dialog na ten temat na szczeblu UE. W ostatnich miesiącach wzrosła co prawda dynamika działań unijnych w zakresie przyspieszenia procedur wydawania pozwoleń – np. niedawno przyjęte akty o przemyśle neutralnym emisyjnie oraz o surowcach krytycznych. Jednakże analiza SWOT przeprowadzona w ramach tego raportu pokazuje, że przyjęte środki UE mają nadal ograniczony zakres, podczas gdy cały przemysł i jego infrastruktura potrzebują narzędzi, które umożliwią im szybką transformację.
Przepisy dotyczące pozwoleń są rozproszone w wielu aktach prawnych UE, są fragmentaryczne i powielane oraz charakteryzują się znacznym poziomem niespójności. Potrzebny jest szereg skoordynowanych działań, które nie wymagają ogromnych nakładów finansowych, a które znacząco ułatwią biznesowi przeprowadzenie transformacji. Choć wydawanie zezwoleń ma w dalszym ciągu charakter wyłącznie krajowy, warto aby stał się on prawdziwym europejskim projektem, który wzmocni konkurencyjność globalną UE.
Dlatego też europejski biznes apeluje, aby w nowym cyklu instytucjonalnym:
- kwestia zezwoleń przemysłowych stała się jednym z priorytetów następnej kadencji jako jeden z kluczowych czynników wpływających na konkurencyjność,
- KE rozpoczęła działania na rzecz stworzenia zharmonizowanego europejskiego podejścia w zakresie wydawania zezwoleń,
- na poziomie UE został ustanowiony dialog i wymiana najlepszych praktyk między Komisją Europejską, krajowymi organami wydającymi zezwolenia i przemysłem,
- została powołana grupa ekspertów wysokiego szczebla, której zadaniem będzie przedstawienie w ciągu 12 miesięcy zestawu zaleceń dotyczących reformy zezwoleń przemysłowych w całej UE.
Luana Żak, wicedyrektorka Przedstawicielstwa Konfederacji Lewiatan w Brukseli
Komentarz dla Brussels Headlines – newslettera Konfederacji Lewiatan, w którym poruszamy tematy europejskie