Poprawa warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych – jakie zastrzeżenia budzi dyrektywa?
22 września 2023

Poprawa warunków pracy za pośrednictwem platform internetowych – jakie zastrzeżenia budzi dyrektywa?

Obecnie finalizowane są na poziomie unijnym prace nad projektem dyrektywy w sprawie poprawy warunków pracy w ramach platform cyfrowych. Rada z Parlamentem Europejskim prowadzą rozmowy w sprawie wypracowania ostatecznej wersji projektu.

Projekt dyrektywy jest przedmiotem szczególnego zainteresowania biznesu.  Nie tylko ze względu na fakt, iż jest to pierwsza inicjatywa UE w tym obszarze, ale również ze względu na daleko idące skutki nowej dyrektywy dla krajowych rynków pracy, a także swobody prowadzenia działalności gospodarczej.

Rozumiemy potrzebę dyskusji nad warunkami pracy za pośrednictwem platform cyfrowych, konieczność zwiększenia transparentności tam, gdzie jest to uzasadnione. Projekt budzi jednak  zasadnicze zastrzeżenia pracodawców.

  • brak jasności, kogo obejmie nowa dyrektywa (zakres zastosowania nowej dyrektywy). W świetle projektu zarówno Rady, jak i Parlamentu Europejskiego trudno jest jednoznacznie określić do jakich podmiotów, sektorów gospodarki, dyrektywa będzie miała zastosowanie. Temat platform głównie jest kojarzony z kurierami, co w świetle projektu nie ma odzwierciedlenia. Wdrożenie dyrektywy w świetle obecnych propozycji doprowadzi do zróżnicowania sytuacji osób wykonujących tożsame usługi, zadania w różnych sektorach, ale różnie kształtując ich uprawnienia w zależności od sposobu organizacji współpracy (wystarczy przynajmniej częściowo świadczyć usługi z wykorzystywaniem środków elektronicznych) czy sposobu przekazywania rezultatów pracy.
  • zaproponowane instrumenty prawne ustalania statusu współpracowników platform (domniemanie istnienia stosunku pracy), które pozbawiają państwa członkowskie swobody w doborze instrumentów. W praktyce dyrektywa wprowadzi jeden model ustalania istnienia stosunku pracy we wszystkich państwach członkowskich. Propozycja PE eliminuje w ogóle stosowanie umów cywilnoprawnych, a w praktyce zakłada automatyczne domniemanie istnienia stosunku pracy w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą.  Co więcej, propozycja PE zakłada, że nie ma możliwości zawieszenia domniemania na okres rozpatrywania przez sąd sporu, nawet w sytuacji kiedy to osoba współpracująca i platforma skarżą decyzję w tej sprawie.
  • projekt dyrektywy po raz pierwszy ingeruje tak dalece w swobodę działalności gospodarczej.

Ustawodawca unijny powinien dążyć do osiągnięcia maksymalnej stabilności prawnej w zakresie funkcjonowania przedsiębiorców oraz stosowania domniemania. Zapewnienia, iż osoby, które rzeczywiście prowadzą działalność na własny rachunek nie będą objęte nowymi rozwiązaniami. 

Kwestia zatrudnienia osób współpracujących z platformami jest bardziej złożona niż wynikałoby to z przekazów medialnych. Warto uwzględnić opinie samych zainteresowanych. Prawie 70% ankietowanych kurierów nie zrezygnowałoby z elastyczności dla stałych grafików, nawet gdyby hipotetycznie oznaczało to 15%  więcej dochodów[1]. W przypadku zmuszenia ich do pracy w godzinach z góry ustalonych przez pracodawcę (np. na platformie) zamiast elastycznych godzin, nawet 250 000 kurierów straciłoby możliwość pracy przy dostawie.

Zgodnie z ostatnimi badaniami 40% kurierów ma poczucie, że ich opinie nie są wysłuchiwane przez decydentów UE, a jeszcze mniej (34%) ma poczucie, że lokalni decydenci ich słuchają. Wyraźna większość badanych kurierów (82%) uznaje, że dyrektywa o pracy na platformie nie powinna zmieniać niczyjego statusu z samozatrudnionego/wykonawcy na pracownika najemnego wbrew jego woli[2].

[1]   Raport “WARTOŚĆ ELASTYCZNEJ PRACY Dla kurierów-partnerów dostarczających jedzenie” Badanie przeprowadzone przez Copenhagen Economics dla Delivery Platforms Europe w imieniu Bolt, Deliveroo, Delivery Hero, Uber, Wolt we wrześniu 2021 roku.

[2] https://blog.wolt.com/hq/2023/05/09/pan-european-study-shows-platform-workers-know-what-they-want-but-are-not-being-heard/


Robert Lisicki, dyrektor Departamentu Pracy Konfederacji Lewiatan
Artykuł dla wrześniowego wydania Brussels Headlines

O przyszłości polskiego przemysłu motoryzacyjnego w Parlamencie Europejskim
13 czerwca 2023

O przyszłości polskiego przemysłu motoryzacyjnego w Parlamencie Europejskim

Przed jakimi wyzwaniami stoi przemysł motoryzacyjny w związku z uzgodnionymi w ramach UE limitami emisji dwutlenku węgla? Czy sektor motoryzacji jest gotowy, aby sprostać ambitnym celom Europejskiego Zielonego Ładu? Na te pytania odpowiedzi szukali uczestnicy debaty pt. „Polski przemysł motoryzacyjny na rozdrożu” zorganizowanej w Parlamencie Europejskim.

7 czerwca w Parlamencie Europejskim odbył się szósty Okrągły Stół Motoryzacji pt. „Polski przemysł motoryzacyjny na rozdrożu” zorganizowany przez Związek Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych oraz Przedstawicielstwo Konfederacji Lewiatan w Brukseli. Gospodarzami spotkania byli posłowie do Parlamentu Europejskiego Elżbieta Łukacijewska oraz Kosma Złotowski.

Podczas spotkania omówiono wyzwania, przed którymi obecnie stoi polski przemysł motoryzacyjny w związku z ambitnymi celami Europejskiego Zielonego Ładu, jak również propozycją wprowadzenia do unijnego porządku prawnego norm emisji spalin EURO 7. Jak podkreślili uczestnicy spotkania, sektor motoryzacji jest w stanie sprostać nowym standardom i wdrożyć zmiany, jednak musi to być proces rozłożony w czasie, sprawiedliwy społecznie i z odpowiednim wsparciem finansowym dla sektora oraz konsumenta, jak również poparty planem rozbudowy odpowiedniej infrastruktury w całej UE.

Wyznaczone cele środowiskowe wymagają od producentów pojazdów dużych nakładów finansowych przy jednoczesnej konieczności wygaszenia w sposób społecznie odpowiedzialny segmentu produkcji pojazdów spalinowych i komponentów. Może wpłynąć to negatywnie na konkurencyjność i dalszy rozwój sektora motoryzacji w Europie.

Przyszłość mobilności w Unii Europejskiej to temat ważny nie tylko dla branży motoryzacyjnej, ale wszystkich Europejczyków. Potrzebujemy dostępnych cenowo samochodów elektrycznych i wydajnej infrastruktury oraz legislacji, która pozwoli rozwijać konkurencyjność europejskiego biznesu. – podkreśliła Kinga Grafa, Dyrektorka Przedstawicielstwa KL w Brukseli.

Podczas spotkania członkowie ZPMiAP mieli okazję zaprezentować swoje stanowiska dotyczące wpływu regulacji środowiskowych UE na polski przemysł motoryzacyjny. Prelegenci omówili unijną propozycję wdrożenia normy emisji spalin EURO 7 wskazując na jej mocno ograniczone znaczenie w procesie dekarbonizacji przy jednoczesnej konieczności poniesienia dużych nakładów finansowych przez producentów.

Istotnym tematem dyskusji była również rozbudowa infrastruktury w UE w związku z dynamicznym rozwojem elektromobilności – aby osiągnąć proponowaną obecnie redukcję emisji CO2 dla samochodów osobowych o 55%, potrzeba do 2030 r. nawet 6,8 mln publicznych punktów ładowania. W tym kontekście podkreślono również znaczenie unijnego Aktu w sprawie surowców krytycznych (Critical Raw Materials Act). W związku z transformacją sektora w kierunku elektromobilności popyt na metale drastycznie wzrośnie, co wymaga zapewnienia bezpiecznego oraz stabilnego dostępu do surowców i ich dostaw.

W spotkaniu wzięli również udział europosłowie Anna Zalewska, Bogusław Liberadzki, Adam Jarubas oraz Tomasz Frankowski, a także Kamil Maj, członek gabinetu politycznego Przewodniczącej Parlamentu Europejskiego. Komisja Europejska była reprezentowana przez Joaquima Nunes De Almeida oraz Emmę Finnamore (DG GROW). Na wydarzeniu obecni byli też reprezentanci Stałego Przedstawicielstwa RP przy UE – Katarzyna Kot (Kierownik Referatu ds. Środowiska) oraz Łukasz Wojtas (Kierownik Referatu Polityki Transportowej).

W debacie udział wzięli członkowie Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych, w tym przedstawiciele firm BASF Belgium Coordination Center, R. Bosch, Volkswagen AG Brussels, MAN Truck & Bus SE oraz Szczęśniak Pojazdy Specjalne. Z ramienia ZPMiAP w spotkaniu wzięli udział Paweł Wideł, Agnieszka Szpoton oraz Natalia Sochacka. Konfederacja Lewiatan była reprezentowana przez Kingę Grafę oraz Luanę Żak.

Równość płci na rynku pracy – konferencja w Parlamencie Europejskim
13 czerwca 2023

Równość płci na rynku pracy – konferencja w Parlamencie Europejskim

7 czerwca Konfederacja Lewiatan wraz z federacjami pracodawców z Danii, Niemiec oraz Szwecji zorganizowała w Parlamencie Europejskim konferencję na temat przyczyn nierówności płci na rynku pracy oraz szkodliwych stereotypów zawodowych. Jakie działania podejmują pracodawcy na rzecz zapewnienia różnorodności w miejscach pracy?

Konferencja pt. „Closing the gender gap in the labour market – root causes and the way forward” odbyła się 7 czerwca w Parlamencie Europejskim we współpracy z organizacjami pracodawców z Danii (DA), Niemiec (BDA) oraz Szwecji (SN). Gospodyniami wydarzenia były europosłanki Elżbieta Łukacijewska oraz Marianne Vind.

Podczas wydarzenia uczestnicy zapoznali się wynikami badań dotyczącymi obecnej sytuacji na rynku pracy oraz luki płacowej w UE, które zaprezentował szwedzki badacz John Ekberg, a następnie poznali strategie i działania pracodawców w zakresie zapewnienia różnorodności w wybranych sektorach. Swoją perspektywę przedstawiły reprezentantki firm BASF (Iga Wasilewicz), Volvo (Birgitta Söderberg), Deutsche Bahn (Chiara Rossa, Isabelle Ramroth), a także pielęgniarz Patrick Namisi ze szpitala Rigshospitalet.

Jak wskazali uczestnicy dyskusji, przeszkody na drodze do równych szans zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn są wielowymiarowe i złożone – począwszy od tego, jaką rolę w decyzji o edukacji i wyborze zawodu odgrywa otoczenie społeczne, w którym pewne zawody są akceptowane, a inne naznaczone przymiotnikami „żeński” i „męski”, a skończywszy na założeniach zakorzenionych w praktykach i normach społeczno-kulturowych, które są nam przekazywane od najmłodszych lat. Musimy umożliwić kobietom i mężczyznom równe uczestnictwo w rynku pracy oraz przełamywać stereotypy zawodowe.

Zapewnienie równej reprezentacji płci ma kluczowe znaczenie dla firm, które nieustannie starają się przyciągać wykwalifikowanych i kompetentnych pracowników zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. Podczas wydarzenia uczestnicy poznali konkretne działania firm na rzecz rozwiązania problemu nierówności, w tym przyciągania i zatrzymywania pracowników w sektorach nadreprezentowanych przez jedną płeć.

Jednym z takich sektorów jest branża chemiczna – Iga Wasilewicz z BASF przedstawiła założenia zainicjowanej przez firmę kampanii „Chemia jest kobietą”, której celem jest wsparcie walki ze stereotypami związanymi z postrzeganiem branży chemicznej jako mało „kobiecej”, wskazując że inicjatywy promujące różnorodność w zatrudnieniu i techniczne kompetencje kobiet są niezwykle istotne. Uczelnie techniczne wybiera zaledwie 36 proc. studentek, co stanowi wyzwanie przy próbie rekrutacji kobiet.

Oprócz strategicznych inicjatyw i konkretnych działań wśród firm, wskazano znaczenie dostępu do usług, takich jak żłobki, przedszkola oraz zapewnienie równego podziału w opiece nad dziećmi między rodzicami, jako kluczowych czynników umożliwiających kobietom i mężczyznom godzenie obowiązków zawodowych i rodzinnych.

Spotkanie z Komisarzem UE do spraw sprawiedliwości
07 czerwca 2023

Spotkanie z Komisarzem UE do spraw sprawiedliwości

W ramach wizyty studyjnej firm zrzeszonych w Konfederacji Lewiatan mieliśmy okazję spotkać się z Komisarzem Unii Europejskiej do spraw sprawiedliwości, Didierem Reyndersem.

Spotkanie było okazją do dyskusji na temat nierozerwalnej więzi pomiędzy praworządnym stanowieniem prawa i jego wpływie na środowisko prowadzenia biznesu.

Główne wnioski płynące z dyskusji z Komisarzem UE do spraw sprawiedliwości:

  • przestrzeganie prawa jest najważniejszą wartością Unii Europejskiej
  • praworządność stanowi rdzenny element tożsamości Unii
  • pewność i stabilność prawa to czynniki, które są niezbędne dla wzrostu inwestycji w kraju oraz rozwoju biznesu

Na agendzie spotkania nie zabrakło tematyki cyfrowej – kwestii transferu danych i planów dotyczących polityki konsumenckiej.

W wizycie studyjnej brali udział przedstawiciele firm członkowskich Lewiatana, które reprezentują wiele sektorów, m.in. sektor IT, media, handel bezpośredni czy motoryzacyjny. Spotkanie odbyło się 6 czerwca w Brukseli.  

Pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego
25 maja 2023

Pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego

26 kwietnia br. Komisja Europejska przyjęła pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego. Niestety, projekt nie przewiduje wprowadzenia prawnego i finansowego mechanizmu odbudowy bezpieczeństwa lekowego Europy, czyli przywrócenia produkcji API i leków.

Do projektu dyrektywy i rozporządzenia należy wprowadzić odniesienie wzywające Komisję Europejską do pilnego opracowania aktu legislacyjnego realizującego postanowienia Strategii Farmaceutycznej i dokumentów strategicznych UE.

Dokument wprowadza natomiast zachęty do produkcji leków, które odpowiadają na pilne potrzeby zdrowotne w postaci przedłużenia ich monopolu, co w efekcie może utrudnić dostęp do terapii. Nie należy wydłużać okresu ochrony leków monopolistycznych, który już teraz jest najdłuższy na świecie. W pakiecie farmaceutycznym mówi się co prawda o skróceniu okresów wyłączności leków, ale przepisy de facto otwierają cały wachlarz możliwości jego przedłużania.

Pozytywnie należy ocenić natomiast propozycję zachęt w postaci 4-letniej wyłączności danych dla leków generycznych w nowym wskazaniu. To przecież tych leków najczęściej brakuje w aptekach, więc warto zachęcać do zwiększania ich produkcji. Poza tym, promuje to de facto innowacje w przystępnych cenach.

W UE leki mają najdłuższy na świecie monopol

Monopol rynkowy w UE zapewnia lekom nie tylko patent. Ramy ochrony prawnej poza nim tworzą dodatkowe świadectwo ochronne – SPC, wyłączność danych i wyłączność rynkowa. Trwająca 20 lat ochrona patentowa to prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku obejmujące m.in. produkcję, oferowanie, sprzedaż, import, składowanie leku. SPC zapewnia 5-letni monopol stanowiąc rekompensatę prowadzonych już po uzyskaniu patentu wieloletnich badań w celu wprowadzania leku do obrotu. Wyłączność danych to instrument ochrony produktów zakazujący podmiotom trzecim odwoływania się do dokumentacji rejestracyjnej leku. Po upływie 8 lat ochrony danych mamy jeszcze dwuletni okres wyłączności rynkowej. W jej trakcie może zostać złożony wniosek rejestracyjny dla leku generycznego odwołujący się do wyników badań chronionego leku, ale generyk nie może być wprowadzony do obrotu.

Należy podkreślić, że obowiązująca na obszarze UE ochrona – obejmująca, poza patentem, 8 lat wyłączności danych, po których następuje dwuletni okres wyłączności rynkowej mogący zostać przedłużony o kolejny rok (tzw. 8+2+1)  – jest najdłuższa na świecie. Dla porównania, system stosowany w USA przewiduje standardowo 5-letni okres wyłączności danych.

 Skrócenie, które de facto wydłuża

Projektowane przez UE zmiany choć skracają do 6 lat okres ochrony danych, wprowadzają szereg wyjątków od tej zasady. Firmy mogą korzystać z dodatkowych okresów ochrony zwiększając jej łączny okres do maksymalnie 12 lat, a nawet do 13 lat, podczas gdy obecnie wynosi on 11 lat. W sumie projektowane zmiany wydłużają więc całkowity okres ochronny nawet o 2 lub 3 lata względem obecnie obowiązującego prawa. Dodatkowe okresy ochrony można uzyskać, jeżeli firmy wprowadzą lek we wszystkich krajach UE (+2 lata), jeżeli lek dotyczy niezaspokojonej potrzeby medycznej (+6 miesięcy) lub jeżeli prowadzone są porównawcze badania kliniczne (+6 miesięcy). Kolejny rok ochrony zostaje przyznany, jeśli lek może być stosowany również w leczeniu innych chorób.

Uważamy, że najdłuższy na świecie okres wyłączności i tak już ogranicza dostępność terapii w UE. Dlatego należy zachować postulowane projektem dyrektywy zachęty dla rejestrowania leków we wszystkich krajach UE, rejestrowania nowych wskazań oraz prowadzenia badań porównawczych, ale przy jednoczesnym obniżeniu czasu trwania podstawowego okresu wyłączności danych do 4 lat. Zachęty powinny być tak zaprojektowane, aby sumaryczny czas trwania ochrony danych i rynkowej nie przekraczał 11 lat, jak obecnie. Dodaje, że jeśli producent leku nie podjąłby żadnych działań przedłużających ochronę, uzyskałby 4 lata wyłączności danych oraz 2 lata wyłączności rynkowej, czyli okres porównywalny z tym, który obowiązuje obecnie w USA. Jeśli zostałyby zrealizowane wszystkie działania objęte zachętami, okres wyłączności rejestracyjnej pozostałby na obecnym poziomie, czyli byłby najdłuższy na świecie. 

Voucher na sprzedaż

Planowane przez KE zmiany zakładają również wprowadzenie zbywalnego Voucheru na wyłączność (TEV) dla środków przeciwdrobnoustrojowych, czyli przede wszystkim antybiotyków, który miałby zachęcać do ich produkcji. Voucher przedłużałby ochronę danych o rok, przy czym mógłby być przekazany innej firmie, która przedłużyłaby sobie ochronę danych dowolnego swojego produktu. Vouchery będą mogły być wykupywane przez najbogatsze firmy dla przedłużenia monopolu swoich leków. Dlatego uważamy, że jeśli już miałyby zostać wprowadzone, powinny być niezbywalne i przypisane do antybiotyku, który stanowił podstawę przyznania.


Grzegorz Rychwalski, wiceprezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – Krajowi Producenci Leków

Komentarz dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

O zakazie reklamy aptek w Polsce podczas posiedzenia Komisji Petycji PE
25 maja 2023

O zakazie reklamy aptek w Polsce podczas posiedzenia Komisji Petycji PE

Komisja Petycji Parlamentu Europejskiego omówiła petycję Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET w sprawie zakazu reklamy aptek w Polsce. Podczas posiedzenia komisji, przedstawiciele związku argumentowali, że wprowadzeniu zakazu towarzyszyły dobre intencje, niemniej nie przystaje on do współczesnych realiów i blokuje rozwój usług aptecznych.

PharmaNET apeluje o przywrócenie możliwości informowania pacjenta o świadczonych w aptece usługach.

Dnia 24 maja odbyło się posiedzenie Komisji Petycji Parlamentu Europejskiego w Brukseli, podczas którego omówiono petycję Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET w sprawie zakazu reklamy aptek w Polsce. Przepis ten funkcjonuje w Polsce już dwanaście lat skutecznie blokując rozwój usług aptecznych, które w większości państw Unii Europejskiej są standardem. Dostęp do bardziej kompleksowej opieki farmaceutycznej powinni mieć również polscy pacjenci, o co od lat zabiega Związek PharmaNET wraz Przedstawicielstwem Konfederacji Lewiatan w Brukseli.

Doświadczenie pandemii COVID-19 udowodniło, że apteki mogą stać się ważnym elementem systemu zdrowia i wykwalifikowani farmaceuci mogą odciążyć lekarzy oferując szereg usług prozdrowotnych. Reprezentanci związku wskazali, że ostatnie dwa lata były rewolucyjne dla sektora aptecznego w Polsce. Przyjęto Ustawę o zawodzie farmaceuty, która umożliwiła farmaceutom świadczenie usług opieki farmaceutycznej, takich jak przeglądy lekowe, kontynuacja recepty czy proste badania diagnostyczne.

Aby jednak potencjał branży mógł zostać w pełni wykorzystany, istotne jest zapewnienie odpowiedniego otoczenia regulacyjnego poprzez m.in. zniesienie zakazu reklamy, który uniemożliwia obecnie informowanie pacjentów na temat usług aptecznych. W tej sprawie od 12 lat toczy się postępowanie, zapoczątkowane skargą Konfederacji Lewiatan do Komisji Europejskiej. Jak wskazali przedstawiciele PharmaNET, wedle obowiązującego prawa apteki mogą komunikować się z pacjentem tylko w zakresie informacji o lokalizacji i godzinach otwarcia apteki. To oznacza, że za każdą inną informację kierowaną do pacjenta – na przykład o tym, że w danej aptece można zmierzyć ciśnienie, wykonać test na COVID-19 lub szczepienie – mogą grozić wysokie kary.

Kolejne kroki – petycja będzie dalej analizowana

Podczas posiedzenia Komisji Petycji przedstawiciel DG GROW Komisji Europejskiej wskazał, że podziela zdanie Związku Pracodawców Aptecznych PharmaNET i Konfederacji Lewiatan dotyczące nieadekwatności dzisiejszych przepisów w sytuacji, kiedy potrzebna jest nowoczesna i kompleksowa opieka farmaceutyczna. KE prowadzi rozmowy z polskimi władzami na temat projektu zmian, który będzie satysfakcjonujący w zakresie zgodności z przepisami unijnymi. Podkreślił również, że niezwykle istotne będzie, aby ewentualne zmiany prawa usunęły obecny stan niepewności dla przedsiębiorców, były wystarczająco dla nich jasne i wspierały ich działalność.

Biorący udział w posiedzeniu poseł do Parlamentu Europejskiego Adam Jarubas wskazał, że apteki mogą świadczyć wiele usług około medycznych, co dowiodły realizując chociażby szczepienia w zakresie COVID i apteki w innych państwach Unii je realizują odciążając system ochrony zdrowia, tam gdzie lekarz nie jest niezbędny. Dlatego też, jego zdaniem, należy zbadać wszelkie aspekty zakazu reklamy aptek w Polsce.

Komisja Petycji zdecydowała o pozostawieniu petycji otwartą, poprosiła o sprawozdanie Komisji Europejskiej z wyników prowadzonego postępowania oraz skierowała ją do Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów Parlamentu Europejskiego w celu dalszej analizy.

W posiedzeniu Komisji Petycji PE wzięli udział Artur Jędra oraz Filip Gołba z ramienia Związku PharmaNET, a także ekspertka z biura Konfederacji Lewiatan w Brukseli, Luana Żak.

Jakich umiejętności cyfrowych potrzebują pracodawcy?
25 maja 2023

Jakich umiejętności cyfrowych potrzebują pracodawcy?

Prezentujemy wnioski z analiz prowadzonych w ramach projektu "Better Skilled" (cz. II). Jest ciekawie.

Jednym z głównych obszarów (poza zagadnieniem przechodzenia firm na pracę zdalną – więcej o tym można przeczytać w kwietniowym wydaniu Brussels Headlines) prowadzonych prac analityczno-badawczych w ramach realizowanego przez Konfederację Lewiatan projektu „Better Skilled”, dofinansowanego przez Unię Europejską, jest zapotrzebowanie pracodawców na umiejętności.

W ramach diagnozy przygotowywanej przez Spółkę Celową Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu Sp. z o.o. przeprowadzono badania w tym zakresie w perspektywie krótko i średniookresowej. Konfederacja Lewiatana przedstawi wkrótce raport dotyczący obecnego oraz przyszłego popytu na kompetencje i kwalifikacje cyfrowe. Jednak już dzisiaj prezentujemy pierwsze główne wnioski płynące z badania empirycznego w obszarze zapotrzebowania pracodawców na kompetencje cyfrowe w krótkim horyzoncie czasowym.

  1. W krótkim okresie można wyodrębnić m.in. grupę ogólnych umiejętności cyfrowych, które już teraz są kluczowe dla większości firm:
      • umiejętność dostrzegania zagrożeń cyfrowych (np. prób wyłudzenia informacji),
      • umiejętność komunikacji z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych (np. e-mail, komunikatory, wideokonferencje, portale społecznościowe),
      • umiejętność filtrowania istotnych informacji oraz krytycznej oceny ich wiarygodności,
      • umiejętność ochrony i zabezpieczania danych w środowiskach cyfrowych (np. wykorzystanie pakietów oprogramowania antywirusowego, szyfrowania dysków firmowych),
      • umiejętność poszukiwania danych i treści w środowiskach cyfrowych.
  2. Wyższe zapotrzebowanie na kompetencje cyfrowe deklarują przedsiębiorstwa z dominującym zagranicznym kapitałem. Może to wynikać z faktu, iż zagraniczne firmy szybciej przechodzą procesy transformacji cyfrowej. Funkcjonują one również w bardziej dynamicznym i konkurencyjnym, międzynarodowym otoczeniu, co znajduje odzwierciedlenie w zapotrzebowaniu na odpowiednie umiejętności pracowników. Ponadto, pracownicy tych przedsiębiorstw z oddziałów zlokalizowanych poza Polską cechują się wyższym poziomem cyfrowych kompetencji i oczekują odpowiedniego dostosowania pracowników funkcjonujących na polskim rynku.
  3. W obszarze umiejętności związanych z pracą zdalną, umiejętności uznane za kluczowe to:
      • umiejętność stosowania platform do wideokonferencji – korzystania z aplikacji, umawiania spotkań, włączania uczestników, zarządzania dostępami,
      • umiejętność podziału obowiązków zespołu w sposób najlepiej wykorzystujący ich umiejętności (np. analityczne lub komunikacyjne),
      • umiejętność samoorganizacji – planowania i organizowania swojej pracy zdalnej, w tym zarządzania czasem i priorytetami, a także wykonywania zadań zgodnie z harmonogramem,
      • umiejętność budowania zaangażowania i motywowania przestrzennie rozproszonych członków zespołu (np. poprzez wykorzystanie formalnej i nieformalnej komunikacji).
  4. Grupa umiejętności korzystania z nowoczesnych narzędzi AI/IoT generalnie oceniana jest przez polskich pracodawców jako zdecydowanie mniej istotna dla firm w krótkim okresie. W tym obszarze dwie umiejętności uznawane za istotne to umiejętność wykorzystania translatorów i systemów korekty pisowni wspieranych sztuczną inteligencją oraz umiejętność zasilania systemów AI w dobrej jakości dane wejściowe oraz krytyczne wnioskowanie odnośnie do wiarygodności uzyskiwanych wyników zwrotnych.
  5. W najbliższej przyszłości większe zapotrzebowanie na umiejętności cyfrowe zgłaszają firmy średnie, małe i mikro (zatrudniające poniżej 250 pracowników), co wskazuje – zgodnie ze stanem wiedzy wyłaniającym się z badań desk research – na większą lukę kompetencyjną w przypadku MŚP.

Wartością opracowywanej ekspertyzy będą także wnioski i rekomendacje w zakresie zapotrzebowania na kompetencje cyfrowe w średnim okresie, zapotrzebowania na kwalifikacje oraz w odniesieniu do zapobiegania deficytom umiejętności cyfrowych na poziomie przedsiębiorstw. Wspomniany raport już w czerwcu br. zostanie udostępniony na stronie Konfederacji Lewiatan.

Konfederacja Lewiatan – projekt „Better Skilled”

W ramach projektu „Better Skilled” Konfederacja Lewiatan prowadzi również działania związane ze wsparciem członków KL w zakresie podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników. Więcej o projekcie można przeczytać tutaj:

https://lewiatan.org/tag/europejski-rok-umiejetnosci/

UWAGA:

Firmy i organizacje członkowskie KL zainteresowane przystąpieniem do Rady ds. Kompetencji i Kwalifikacji Konfederacji Lewiatan mogą przystąpić do Rady wyrażając chęć uczestniczenia w jej pracach via e-mail.

Główne obszary merytoryczne działalności Rady to: legislacja (polityki publiczne, dokumenty strategiczne), rynek pracy (prognozy zapotrzebowania na kompetencje i kwalifikacje), system edukacji formalnej (oświata i szkolnictwo wyższe), system nabywania kompetencji i kwalifikacji przez pracowników (głównie poprzez kursy i szkolenia) oraz systemy kwalifikacji w Polsce i w UE.

Osoba kontaktowa: Sławomir Szymczak – koordynator projektu – sszymczak@lewiatan.org

 


Sławomir Szymczak, ekspert/koordynator projektu, Konfederacja Lewiatan

Artykuł dla majowego wydania Brussels Headlines – europejskiego biuletynu Lewiatana

 

Piaskownice regulacyjne – innowacje, rozwój, bezpieczeństwo
25 maja 2023

Piaskownice regulacyjne – innowacje, rozwój, bezpieczeństwo

fot. EC - Audiovisual Service

Sektor energetyczny rozwija się niezwykle dynamicznie. Rosnący popyt na energię elektryczną i konieczność elektryfikacji gospodarek krajowych wymaga ewolucji branży energetycznej, dostosowania się uczestników rynku do obecnego kierunku unijnej polityki energetycznej, przy jednoczesnym zachowaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej.

Szybki rozwój wymaga jednak innowacji, a wręcz wymusza na podmiotach profesjonalnych ich wdrażanie. Często jednak środowisko prawne nie jest wystarczająco przystosowane do stopnia innowacyjności pomysłów, które mogłyby usprawnić wiele procesów na rynku energetycznym. Nowoczesne, często bardzo skomplikowane rozwiązania napotykają bariery prawne, które nie pozwalają na rzeczywiste wdrożenie czy nawet testowanie poszczególnych technologii.

Remedium na tego rodzaju sytuacje może stanowić piaskownica regulacyjna definiowana jako narzędzie, które pozwala innowatorom na „testowanie nowoczesnych technologii w bezpiecznym środowisku testowym, pod stałym nadzorem i kontrolą odpowiednich organów, celem pozyskania potrzebnych informacji, a w efekcie wdrożenia innowacji na rynek we właściwy sposób”.

Piaskownice regulacyjne zapoczątkowane zostały w sektorze FinTech w Wielkiej Brytanii, ale, jak się okazało, mogą stanowić bardzo użyteczny mechanizm także w energetyce. Procedowana obecnie nowelizacja ustawy – Prawo energetyczne przewiduje to rozwiązanie, które już niedługo będzie mogło przyczynić się do rozwoju sektora energetycznego na wielu płaszczyznach.

Zgodnie z definicją zaprojektowaną w procedowanej nowelizacji, piaskownica regulacyjna w polskim systemie prawnym będzie polegała na przyznaniu Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki możliwości udzielenia (na uzasadniony wniosek określonych w przepisach podmiotów, w drodze decyzji administracyjnej) odstępstwa od stosowania określonych przepisów.

Celem udzielenia takiego odstępstwa jest realizacja „projektu mającego na celu wdrożenie innowacyjnych technologii, usług, produktów, modeli współpracy użytkowników systemu, rozwiązań technologicznych lub teleinformatycznych na korzyść transformacji energetycznej, inteligentnych sieci i infrastruktury, rozwoju lokalnego bilansowania oraz wzrostu efektywności wykorzystania istniejącej infrastruktury energetycznej, w zakresie niezbędnym do jego przeprowadzenia”.

Należy zaznaczyć, iż odstępstwo może zostać udzielone wyłącznie w sytuacji, kiedy dana innowacja nie może być testowana na rynku energetycznym bez udzielenia tego odstępstwa, z uwagi na zbyt duże bariery dla możliwości rzeczywistego sprawdzenia sposobu działania innowacji i jej wpływu na sektor, a w dalszej perspektywie efektów, jakie to rozwiązanie przyniesie, kiedy zostanie wprowadzone na większą skalę.

Odstępstwo od stosowania określonych przepisów może dotyczyć m.in. warunków uzyskania i prowadzenia działalności objętej koncesją czy obowiązku przedłożenia do zatwierdzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki taryfy. Sam projekt musi przyczynić się do osiągnięcia celów polityki energetycznej państwa, natomiast wnioskodawca jest zobowiązany do uprawdopodobnienia oczekiwanych korzyści wynikających z realizacji projektu dla funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, jego użytkowników czy innych korzyści środowiskowych, gospodarczych lub społecznych oraz do wspomnianego już wykazania istniejących barier regulacyjnych uniemożliwiających realizację projektu bez uzyskania odstępstwa.

Dla zapewnienia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa, odstępstwo nie może zostać przyznane, jeżeli zaistnieje prawdopodobieństwo, że realizacja projektu zagrozi prawidłowemu świadczeniu usług przez operatorów sieci, bezpieczeństwu sieci lub bezpieczeństwu dostaw energii elektrycznej. Wprowadzono także ograniczenie w postaci przyznania odstępstwa maksymalnie na trzy lata, z możliwością jednokrotnego przedłużenia projektu na okres do trzech lat. W tym czasie innowatorzy mają szansę na testowanie swoich nowoczesnych rozwiązań w bezpiecznym środowisku, pod kontrolą Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki.

Wprowadzenie tego mechanizmu do polskiego porządku prawnego jest sygnałem wsparcia rozwoju sektora energetycznego i chęci zwiększenia katalogu innowacyjnych rozwiązań. Jest to instrument, który pobudza rozwój gospodarczy, zwiększa konkurencyjność i oswaja odbiorców energii elektrycznej z nowinkami technicznymi, których na rynku pojawia się coraz więcej, a których wdrażanie i stosowanie jest konieczne dla sprawnego przeprowadzenia transformacji energetycznej.

Beneficjentami tego rozwiązania są więc nie tylko innowatorzy, którzy mają szansę testować swoje rozwiązania i w przyszłości wprowadzić je na rynek w pełnym wymiarze, ale także właściwe w tym zakresie organy państwowe – w polskich warunkach prawnych są nimi Minister Klimatu i Środowiska oraz Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, którzy mogą powziąć wiedzę o kierunku rozwoju technologicznego sektora energetycznego już na wczesnym etapie testowania innowacji, dzięki czemu możliwa jest szybsza reakcja na płaszczyźnie prawnej i odpowiednie dostosowanie przepisów. Ostatnią grupą beneficjentów są odbiorcy energii elektrycznej, którzy mogą wypróbować określone mechanizmy w fazie testowej, dzięki czemu poznają oni obszar innowacji energetycznych. To może doprowadzić do zaktywizowania części tych odbiorców, co jest niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście najnowszych regulacji prawnych i dynamicznego rozwoju sektora energetycznego.


Paulina Grądzik, ekspertka Lewiatana

Komentarz dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Ważny krok w kierunku zwiększenia zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami
25 maja 2023

Ważny krok w kierunku zwiększenia zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami

Do 2025 roku w Polsce może zabraknąć nawet 1,5 mln pracowników. Dostępne zasoby na polskim rynku pracy coraz mniej zaspokajają aktualne zapotrzebowanie. W obliczu wyzwań spowodowanych niekorzystnymi zmianami demograficznymi oraz nieustannym procesem starzenia się społeczeństwa należy podjąć zdecydowane kroki, które pozwolą zaktywizować zawodowo niedoreprezentowane na rynku pracy grupy społeczne.  

Zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami od lat utrzymuje się na bardzo niskim poziomie. Jak podaje Najwyższa Izba Kontroli, nieco ponad 80% osób z niepełnosprawnościami w latach 2018-2020 nie miało pracy, ani jej nie szukało. Polska należy do krajów o bardzo niskiej aktywności zawodowej osób niepełnosprawnych. W ciągu ostatnich dwóch lat odnotowano wzrost wskaźnika zatrudnienia z 28% do 32%, natomiast wciąż on znacznie odbiega od średniej unijnej, która wynosi ok. 50%.

W obecnych warunkach na rynku pracy budowanie nowoczesnej, konkurencyjnej gospodarki wymaga sięgnięcia do jak najszerszej puli talentów. Otwarte, różnorodne i włączające środowisko pracy zwiększa innowacyjność i konkurencyjność firm. Różnorodność w zespole odgrywa coraz większe znaczenie także dla pracowników: z 51. Monitora Rynku Pracy Randstad wynika, że dla 63% zatrudnionych różnorodność jest istotna. Tymczasem nie jest możliwe stworzenie skutecznej strategii różnorodności bez uwzględnienia perspektywy zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.

10 maja br. podczas Kongresu Inclu(vi)sion, organizowanego przez Fundację Aktywizacja, objętego patronatem Konfederacji Lewiatan, odbyła się uroczysta inauguracja partnerstwa, którego celem jest istotny wzrost zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami na rynku pracy w Polsce. Wśród postulatów jest m.in. dążenie do zwiększenia wskaźnika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami w Polsce do 40% w perspektywie 2030 r.

Podczas Kongresu został również przedstawiony raport z badania „Inclu(vi)sion: Co pracodawcy w Polsce myślą o zatrudnianiu osób z niepełnosprawnościami?”. 77% pracodawców, którzy zatrudniali kiedyś pracowniczki i pracowników z niepełnosprawnościami, wskazuje, że obecnie rozważa przyjęcie do pracy osób z tej grupy. Zdecydowana większość była zadowolona z współpracy, wskazując, że osoby z niepełnosprawnościami pracowały sumiennie i efektywnie (79%) oraz, że obecność osób z niepełnosprawnościami dobrze wpływała na funkcjonowanie zespołu (56%).

Otwartość pracodawcy na zatrudnienie osób z niepełnosprawnościami jest uwarunkowana doświadczeniem. Oprócz motywowania osób z niepełnosprawnością do aktywności zawodowej, zasadnym jest zwiększenie świadomości pracodawców oraz zapewnienie dodatkowego wsparcia we wdrożeniu zmian w organizacji pracy, jak również dostarczenie kompleksowej wiedzy dotyczącej zatrudniania i funkcjonowania w środowisku pracy osób z niepełnosprawnościami. Utworzona w ramach Partnerstwa współpraca otwiera nową perspektywę na sytuację zawodową osób z niepełnosprawnościami oraz angażuje przedstawicieli biznesu, instytucji publicznych i organizacji pozarządowych w działania na rzecz jej polepszenia.


Nadia Kurtieva, ekspertka Lewiatana

Komentarz dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Priorytety dla współpracy transatlantyckiej z perspektywy biznesu
25 maja 2023

Priorytety dla współpracy transatlantyckiej z perspektywy biznesu

fot. EC - Audiovisual Service

Właśnie rozpoczęło się czwarte posiedzenie ministerialne Rady UE–USA ds. Handlu i Technologii, której celem jest pogłębianie współpracy w kontekście globalnych wyzwań w sferze handlu i technologii. Jakie priorytety dla rozwoju stosunków transatlantyckich widzi europejski i amerykański biznes?

W dniach 30-31 maja odbędzie się kolejne posiedzenie ministerialne Rady UE–USA ds. Handlu i Technologii (TTC), która jest obecnie najważniejszą platformą rozwijania transatlantyckiej współpracy gospodarczej. Z perspektywy biznesu, TTC powinno stanowić narzędzie do identyfikacji wspólnych zagrożeń, wzmacniania współpracy w zakresie globalnych wyzwań, takich jak transformacja cyfrowa i ekologiczna, oraz tworzenia przewidywalnego środowiska regulacyjnego, które będzie wspierało rozwój przedsiębiorstw.

Podkreślając znaczenie i potencjał TTC, BusinessEurope, organizacja zrzeszająca europejskie federacje pracodawców, której członkiem jest Konfederacja Lewiatan, wraz z U.S. Chamber of Commerce wspólnie apelują o dalsze pogłębianie transatlantyckich stosunków handlowo-inwestycyjnych i lepszą koordynację działań, które pozwolą skutecznie odpowiedzieć na obecne wyzwania geopolityczne. W obliczu inwazji Rosji na Ukrainę, pandemii Covid-19 oraz problemów gospodarczych po obu stronach Atlantyku, europejskie i amerykańskie firmy oczekują działań, które zmniejszą obciążenie regulacyjne związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, a także polityki, która będzie wspierać dalsze inwestycje oraz rozwój innowacji.

Priorytety współpracy transatlantyckiej – perspektywa biznesu

Priorytetem powinien stać się dalszy rozwój bilateralnych stosunków handlowych i inwestycyjnych. Biorąc pod uwagę wyzwania, z którymi wciąż borykają się obie gospodarki — od kryzysu energetycznego, poprzez inflację, po stosowanie nierynkowych praktyk przez wiodące gospodarki – nadrzędnym celem TTC musi być poprawa otoczenia biznesowego, unikanie kolejnych nieporozumień handlowych oraz obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej po obu stronach Atlantyku.

Kluczowa jest również koordynacja działań w zakresie współpracy z krajami trzecimi. Organizacje pracodawców zdecydowanie popierają wysiłki w ramach TTC na rzecz zidentyfikowania i zmiany polityk amerykańskich i europejskich, które mogą nieumyślnie zmniejszyć konkurencyjność lokalnych przedsiębiorstw. Biznes jest zaniepokojony np. potencjalnymi konsekwencjami obowiązku udostępniania danych przez producentów i dystrybutorów produktów, który przewiduje obecnie procedowane rozporządzenie Data Act, zwłaszcza w kontekście własności intelektualnej i tajemnic handlowych. USA oraz UE powinny również wzmocnić i koordynować wysiłki w zakresie egzekwowania sankcji wobec Rosji i Iranu, a także prowadzić skoordynowane polityki, które będą odpowiadać na dyskryminujące praktyki handlowe innych państw.

Obecnie firmy ponoszą znaczne koszty związane z wielokrotnym wykazywaniem zgodności z normami regulacyjnymi obowiązującymi w UE i USA. TTC powinna poprawić efektywność procesów oceny zgodności, zmniejszyć obciążenia regulacyjne oraz wyeliminować opóźnienia i dublujące się wymogi w różnych sektorach. Lepsza koordynacja procedur oceny zgodności umożliwiłaby przedsiębiorstwom po obu stronach Atlantyku szybsze wprowadzanie innowacyjnych produktów na rynek przy jednoczesnym wykazywaniu ich bezpieczeństwa.

Usunięcie barier technicznych w handlu znacząco poprawiłoby transatlantycki klimat biznesowy. TTC powinna szybko identyfikować potencjalne obszary, w których można by ustanowić nowe umowy o wzajemnym uznawaniu – i szybko je wdrażać. Już istniejące umowy, dotyczące m.in. ubezpieczeń, produktów farmaceutycznych i lotniczych, pokazały, że usunięcie barier technicznych zwiększa naszą konkurencyjność. Rządy i przedsiębiorstwa muszą współpracować, aby rozszerzyć te porozumienia na inne sektory.

Nauka, rozwój technologii i innowacji są siłą napędową rozwoju gospodarczego oraz społecznego, a współpraca w tym zakresie jest niezbędna do zwiększenia konkurencyjności Ameryki i Europy.  Konieczne jest więc uzgodnienie podstawowego zestawu wspólnych zasad, które będą stanowić wytyczne dla formułowania odpowiednich przepisów dotyczących rozwoju i wykorzystania najnowszych technologii. Jako dwie główne potęgi regulacyjne, UE i Stany Zjednoczone muszą w jak największym stopniu zharmonizować ramy prawne, aby zapewnić środowisko sprzyjające innowacjom przy jednoczesnym ograniczeniu potencjalnych zagrożeń.

UE i USA powinny wspólnie przejąć również inicjatywę w sprawach klimatycznych. W nawiązaniu do bieżących działań w zakresie zielonych zamówień publicznych i dotacji na czyste technologie, obie strony powinny rozszerzyć współpracę w tej dziedzinie. Głównym celem powinno być uniknięcie wyścigu o dotacje, wypracowanie jasnych zasad promujących uczciwą konkurencję oraz rozwój współpracy biznesowej.

TTC powinno również zwiększyć zaangażowanie interesariuszy w swoje prace. Kluczowe znaczenie mają stałe konsultacje z zainteresowanymi stronami, na które decyzje podjęte przez TTC mają bezpośredni wpływ. Regularne konsultacje mogą pomóc zapewnić przedsiębiorstwom jasność przepisów prawnych oraz wesprzeć w skutecznym wdrażaniu nowych polityk.


Luana Żak, ekspertka ds. UE, Przedstawicielstwo Lewiatana w Brukseli

Komentarz dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan