Pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego
25 maja 2023

Pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego

26 kwietnia br. Komisja Europejska przyjęła pakiet zmian europejskiego prawa farmaceutycznego. Niestety, projekt nie przewiduje wprowadzenia prawnego i finansowego mechanizmu odbudowy bezpieczeństwa lekowego Europy, czyli przywrócenia produkcji API i leków.

Do projektu dyrektywy i rozporządzenia należy wprowadzić odniesienie wzywające Komisję Europejską do pilnego opracowania aktu legislacyjnego realizującego postanowienia Strategii Farmaceutycznej i dokumentów strategicznych UE.

Dokument wprowadza natomiast zachęty do produkcji leków, które odpowiadają na pilne potrzeby zdrowotne w postaci przedłużenia ich monopolu, co w efekcie może utrudnić dostęp do terapii. Nie należy wydłużać okresu ochrony leków monopolistycznych, który już teraz jest najdłuższy na świecie. W pakiecie farmaceutycznym mówi się co prawda o skróceniu okresów wyłączności leków, ale przepisy de facto otwierają cały wachlarz możliwości jego przedłużania.

Pozytywnie należy ocenić natomiast propozycję zachęt w postaci 4-letniej wyłączności danych dla leków generycznych w nowym wskazaniu. To przecież tych leków najczęściej brakuje w aptekach, więc warto zachęcać do zwiększania ich produkcji. Poza tym, promuje to de facto innowacje w przystępnych cenach.

W UE leki mają najdłuższy na świecie monopol

Monopol rynkowy w UE zapewnia lekom nie tylko patent. Ramy ochrony prawnej poza nim tworzą dodatkowe świadectwo ochronne – SPC, wyłączność danych i wyłączność rynkowa. Trwająca 20 lat ochrona patentowa to prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku obejmujące m.in. produkcję, oferowanie, sprzedaż, import, składowanie leku. SPC zapewnia 5-letni monopol stanowiąc rekompensatę prowadzonych już po uzyskaniu patentu wieloletnich badań w celu wprowadzania leku do obrotu. Wyłączność danych to instrument ochrony produktów zakazujący podmiotom trzecim odwoływania się do dokumentacji rejestracyjnej leku. Po upływie 8 lat ochrony danych mamy jeszcze dwuletni okres wyłączności rynkowej. W jej trakcie może zostać złożony wniosek rejestracyjny dla leku generycznego odwołujący się do wyników badań chronionego leku, ale generyk nie może być wprowadzony do obrotu.

Należy podkreślić, że obowiązująca na obszarze UE ochrona – obejmująca, poza patentem, 8 lat wyłączności danych, po których następuje dwuletni okres wyłączności rynkowej mogący zostać przedłużony o kolejny rok (tzw. 8+2+1)  – jest najdłuższa na świecie. Dla porównania, system stosowany w USA przewiduje standardowo 5-letni okres wyłączności danych.

 Skrócenie, które de facto wydłuża

Projektowane przez UE zmiany choć skracają do 6 lat okres ochrony danych, wprowadzają szereg wyjątków od tej zasady. Firmy mogą korzystać z dodatkowych okresów ochrony zwiększając jej łączny okres do maksymalnie 12 lat, a nawet do 13 lat, podczas gdy obecnie wynosi on 11 lat. W sumie projektowane zmiany wydłużają więc całkowity okres ochronny nawet o 2 lub 3 lata względem obecnie obowiązującego prawa. Dodatkowe okresy ochrony można uzyskać, jeżeli firmy wprowadzą lek we wszystkich krajach UE (+2 lata), jeżeli lek dotyczy niezaspokojonej potrzeby medycznej (+6 miesięcy) lub jeżeli prowadzone są porównawcze badania kliniczne (+6 miesięcy). Kolejny rok ochrony zostaje przyznany, jeśli lek może być stosowany również w leczeniu innych chorób.

Uważamy, że najdłuższy na świecie okres wyłączności i tak już ogranicza dostępność terapii w UE. Dlatego należy zachować postulowane projektem dyrektywy zachęty dla rejestrowania leków we wszystkich krajach UE, rejestrowania nowych wskazań oraz prowadzenia badań porównawczych, ale przy jednoczesnym obniżeniu czasu trwania podstawowego okresu wyłączności danych do 4 lat. Zachęty powinny być tak zaprojektowane, aby sumaryczny czas trwania ochrony danych i rynkowej nie przekraczał 11 lat, jak obecnie. Dodaje, że jeśli producent leku nie podjąłby żadnych działań przedłużających ochronę, uzyskałby 4 lata wyłączności danych oraz 2 lata wyłączności rynkowej, czyli okres porównywalny z tym, który obowiązuje obecnie w USA. Jeśli zostałyby zrealizowane wszystkie działania objęte zachętami, okres wyłączności rejestracyjnej pozostałby na obecnym poziomie, czyli byłby najdłuższy na świecie. 

Voucher na sprzedaż

Planowane przez KE zmiany zakładają również wprowadzenie zbywalnego Voucheru na wyłączność (TEV) dla środków przeciwdrobnoustrojowych, czyli przede wszystkim antybiotyków, który miałby zachęcać do ich produkcji. Voucher przedłużałby ochronę danych o rok, przy czym mógłby być przekazany innej firmie, która przedłużyłaby sobie ochronę danych dowolnego swojego produktu. Vouchery będą mogły być wykupywane przez najbogatsze firmy dla przedłużenia monopolu swoich leków. Dlatego uważamy, że jeśli już miałyby zostać wprowadzone, powinny być niezbywalne i przypisane do antybiotyku, który stanowił podstawę przyznania.


Grzegorz Rychwalski, wiceprezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – Krajowi Producenci Leków

Komentarz dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Zmiany na rynku konsumenckim, czyli projekt dyrektywy Right to repair
21 kwietnia 2023

Zmiany na rynku konsumenckim, czyli projekt dyrektywy Right to repair

fot. European Union

W marcu Komisja Europejska opublikowała tekst projektu dyrektywy w sprawie wspólnych zasad promujących naprawę towarów, zmieniającej rozporządzenie (UE) 2017/2394 oraz dyrektywy (UE) 2019/771 i (UE) 2020/1828, zwanej również dyrektywą Right to repair.

Projekt dyrektywy wraz z wciąż negocjowanymi projektami aktów prawnych, tj. rozporządzeniem ustanawiającym ramy ustalania wymogów dotyczących ekoprojektu dla zrównoważonych produktów i uchylającym dyrektywę 2009/125/WE (ESPR) oraz projektem dyrektywy w sprawie wzmocnienia pozycji konsumentów w procesie transformacji ekologicznej stanowi część koncepcji regulatora mającej na celu zaangażowanie oraz umocnienie konsumentów w procesie zielonej transformacji.

Kolejną przyczyną powstania projektu jest coraz częściej widoczny trend, iż konsumenci rezygnują z naprawy wad produktów i skłaniają się ku pozbywaniu się go i wymianie na nowy – pomimo że ich naprawa oraz dalsze użytkowanie byłoby jak najbardziej możliwe. Zbyt pośpieszne pozbywanie się towarów konsumenckich nadających się do naprawy skutkuje wzrostem ilości odpadów, zwiększenia popytu na cenne zasoby do produkcji nowych towarów oraz, co równie ważne, do emisji gazów cieplarnianych.

Ponadto, prawodawcy przyświeca również idea zunifikowania rynku. Już teraz wiele państw członkowskich wprowadziło samodzielne rozwiązania prawne odnoszące się do napraw, co wtórnie może być powodem fragmentacji rynku wewnętrznego UE.

Projekt dotyczy wszystkich towarów konsumpcyjnych (materialnych rzeczy ruchomych) oraz zakłada szereg rozwiązań mających bezpośrednio wpłynąć na stosunek konsumentów do napraw, m.in. w ramach gwarancji prawnej sprzedawcy będą zobowiązani do zaoferowania naprawy, z wyjątkiem sytuacji, kiedy koszt naprawy będzie przewyższał koszt wymiany towaru lub naprawa nie będzie możliwa. Ponadto, UE opracuje standardy jakości napraw oraz utworzy internetową platformę umożliwiającą znalezienie konsumentom ofert naprawy, a osoby zajmujące się naprawą towaru będą zobowiązane do stworzenia formularza informacji o naprawie, aby warunki i ceny napraw były bardziej przejrzyste.

W swoim stanowisku Konfederacja Lewiatan podniosła argument, aby prace prowadzone równolegle na forum UE nad wcześniej wspomnianymi projektami były koordynowane na każdym etapie kluczowym dla ww. projektów. Brak zachowania równoległości i harmonizacji może doprowadzić do rozbieżności interpretacyjnych, w tym w warstwie pojęciowej, co jest kluczowe dla zachowania roli dyrektywy.

KL uważa również, iż aby realizacja założonych dyrektywą nadrzędnych celów była skuteczna (m.in. „promowanie zrównoważonej konsumpcji”), niezbędna jest odpowiednia świadomość i edukacja konsumencka. Same firmy i przedsiębiorcy (producenci, sprzedawcy), poprzez zmuszenie ich do zastosowania określonego narzędzia wykonania środka ochrony prawnej, nie spowodują zmiany postaw klientów. Przedsiębiorca nie może ponosić całkowitego kosztu wdrożenia wymaganych rozwiązań prawnych – pomocą w tym celu powinien służyć organ publiczny poprzez wspieranie zarówno strony konsumenckiej, jak i przedsiębiorców we właściwej interpretacji przepisów.


Eliza Turkiewicz, ekspertka Konfederacji Lewiatan

Artykuł dla kwietniowego wydania Brussels Headlines – europejskiego biuletynu Lewiatana

Autonomia strategiczna w kontekście polityki handlowej. Głos BusinessEurope
21 kwietnia 2023

Autonomia strategiczna w kontekście polityki handlowej. Głos BusinessEurope

Polityka handlowa od dziesięcioleci odgrywa kluczową rolę we wspieraniu konkurencyjności UE oraz wpływa na decyzje inwestycyjne w Europie. Dlatego powinniśmy zintensyfikować nasze zaangażowanie na rzecz polityki handlowej, która musi uzupełniać inne polityki unijne, m. in. w zakresie klimatu, spraw cyfrowych, innowacji i przemysłu.

Nasze kluczowe cele to: zwiększenie odporności poprzez dywersyfikację importu; tworzenie możliwości rynkowych dla firm europejskich; poprawa bezpieczeństwa i łagodzenie ryzyka geopolitycznego; promowanie bardziej zrównoważonych norm i zapewnianie równych warunków działania.

Nie może być strategicznej autonomii bez otwartości. Unia powinna współpracować ze swoimi partnerami handlowymi i wspólnie odnowić zobowiązanie do ustanowienia porządku handlowego opartego na zasadach. UE powinna nadal realizować pozytywny program handlowy, którego celem jest zwiększenie dostępu do rynku w krajach trzecich. Umowy handlowe z Nową Zelandią, Chile, Meksykiem i Mercosurem powinny jak najszybciej wejść w życie, a trwające negocjacje z Australią, Indiami i krajami ASEAN muszą zostać przyspieszone.

Większy nacisk należy położyć na zapewnienie skutecznej realizacji już obowiązujących umów, w tym na lepsze ich wykorzystanie przez przedsiębiorców. Istniejące umowy handlowe powinny pozostać skuteczne i wytrzymać próbę czasu, dlatego muszą być dostosowane do wyzwań związanych z dekarbonizacją i cyfryzacją gospodarki oraz przeciwdziałać nakładaniu barier handlowych w przyszłości. UE powinna pilnie podjąć działania na rzecz obniżenia kosztów prowadzenia biznesu z USA i zapewnienia zrównoważonych stosunków z Chinami, uwzględniających rosnące ryzyko przy jednoczesnym utrzymaniu zaangażowania.

Przed wprowadzeniem dodatkowych ograniczeń eksportowych na niektóre towary i kluczowe technologie, Unia powinna ocenić ich wpływ na konkurencyjność. Ograniczenia eksportowe powinny być przyjmowane indywidualnie dla każdego przypadku. Należy zapewnić koordynację między państwami członkowskimi i kluczowymi sojusznikami międzynarodowymi, a także konsultacje z sektorem prywatnym, aby uniknąć fragmentacji i zapewnić firmom pewność prawa. UE musi określić sposoby zwiększenia europejskiej i międzynarodowej koordynacji oraz wymiany informacji na temat kontroli wywozu, aby uniknąć nie tylko fragmentacji rynku, ale także przekierowania handlu i potencjalnej przewagi konkurencyjnej dla tych krajów, które przyjęły mniej rygorystyczne środki. Ramy prawne dotyczące monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych mogą być dobrym punktem odniesienia w tym zakresie.

W związku z obecnym kontekstem geopolitycznym, UE powinna przystępować do nieformalnych sojuszy z krajami, które podzielają nasze cele w kwestiach, w których nie jest możliwe wypracowanie globalnych zasad. Nieformalne sojusze powinny być otwarte dla krajów rozwijających się, gdzie nacisk na wyższe standardy szedłby w parze ze wsparciem budowania potencjału i programami finansowymi, które mogłyby ułatwić krajom osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju.

UE powinna przeprowadzić ocenę mechanizmów monitorowania inwestycji na poziomie unijnym i krajowym przed rozważeniem przyjęcia bardziej rygorystycznych warunków monitorowania napływających bezpośrednich inwestycji zagranicznych. Należy dać czas na dokładne zastosowanie i przetestowanie już istniejących instrumentów, zanim zostaną zaproponowane nowe mechanizmy kontroli. Co więcej, BusinessEurope z zasady nie popiera wprowadzania ograniczeń dla inwestycji wychodzących. Tylko w wyjątkowych przypadkach, gdy faktycznie udowodni się poważne obawy dotyczące bezpieczeństwa, może to być środek ostateczny. Apelujemy o konsultacje z sektorem prywatnym, aby przyjęte środki sprzyjały konkurencyjności.

Unia powinna nadal promować cele zrównoważonego rozwoju, łącząc liberalizację rynku ze spełnieniem określonych kryteriów. Powinniśmy nadal wspierać wielostronny system oparty na zasadach, korzystając w indywidualnych i stosownych przypadkach z elastyczności przewidzianej w ramach zasad WTO.

UE powinna wspierać europejską gospodarkę opartą na innowacjach poprzez a) promowanie skutecznej ochrony własności intelektualnej zarówno w stosunkach dwustronnych, jak i wielostronnych oraz b) przyjmowanie ambitnych polityk w zakresie handlu cyfrowego, które promują legalny i bezpieczny przepływ danych przez granice, a także przeciwdziałają protekcjonizmowi cyfrowemu.


Kinga Grafa, dyrektorka Przedstawicielstwa Lewiatana w Brukseli

Artykuł dla kwietniowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana

Electricity Market Design – co przyniesie nowa reforma?
21 kwietnia 2023

Electricity Market Design – co przyniesie nowa reforma?

fot. European Union

W 2022 r. wewnętrzny rynek energii elektrycznej Unii Europejskiej zmierzył się z problemami wzrostu cen energii elektrycznej oraz poważnym zagrożeniem bezpieczeństwa energetycznego. W obliczu nowych zagrożeń, Komisja Europejska rozpoczęła prace nad strukturalną reformą sektora elektroenergetycznego zwaną Electricity Market Design (EMD).

Ma ona na celu wzmocnienie suwerenności energetycznej – zwłaszcza w kontekście zagwarantowania bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej oraz wdrożenia mechanizmów ułatwiających drogę do osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Konsultacje propozycji nowego kształtu rynku elektrycznego w UE

Od 23 stycznia do 13 lutego br. trwały konsultacje publiczne w sprawie Electricity Market Design. Konsultacje te miały na celu znalezienie odpowiednich narzędzi do zwiększenia ochrony konsumentów przed nadmierną zmiennością cen, wsparcia ich dostępu do bezpiecznej energii elektrycznej z niemisyjnych źródeł oraz zwiększenia odporności rynku elektroenergetycznego. Ponadto, założeniem reformy było także podjęcie pilnych działań w celu zmniejszenia wpływu cen gazu ziemnego na rachunki za energię elektryczną przy jednoczesnym wsparciu transformacji energetycznej oraz „szybkie zapewnienie wartości dodanej obywatelom i przedsiębiorstwom UE podczas trwającego kryzysu i sezonu grzewczego 2023/2024”.

EMD ma obejmować wprowadzenie zmian do rozporządzenia w sprawie energii elektrycznej (UE) 2019/943, dyrektywy w sprawie energii elektrycznej (UE) 2019/944 oraz rozporządzenia (UE) nr 1227/2011 (REMIT). Proces konsultacji publicznych bazował na odpowiedzi na precyzyjnie skonstruowane przez Komisję pytania zawarte w formularzu konsultacyjnym.

Jakie stanowisko przedstawiła Konfederacja Lewiatan?

Formularz konsultacyjny zawierał bardzo wiele zróżnicowanych pytań, które dotyczyły m.in. tematyki związanej z kontraktami na zakup energii od wytwórcy zwanych PPA (power purchase agreement) czy cenowymi kontraktami zabezpieczającymi CfD (contracts for difference), możliwościami przyspieszenia rozwoju źródeł odnawialnych i zabezpieczenia interesów odbiorców końcowych energii elektrycznej.

Konfederacja Lewiatan podkreśliła, że interwencje rynkowe podważają zaufanie do kontraktów długoterminowych, w tym m.in. do kontraktów PPA, dlatego Komisja powinna jak najszybciej podjąć działania w celu usunięcia interwencji rynkowych (w tym przede wszystkim ograniczeniem przychodów wytwórcom energii z OZE, tzw. revenue cap) i przywrócenia dynamiki wolnego rynku. Ryzyko dalszych interwencji rynkowych utrudnia uczestnikom rynku energii elektrycznej podejmowanie długoterminowych zobowiązań.

Należy także wzmocnić ramy regulacyjne dotyczące dostaw energii elektrycznej dla małych i domowych odbiorców, aby zapewnić oferowanie przez sprzedawców długoterminowych kontraktów o stałej cenie. System nadzoru ostrożnościowego nad sprzedażą detaliczną zapewniłby sprzedawcom energii zasoby finansowe umożliwiające gwarantowanie oferty długoterminowych umów ze stałymi cenami dla odbiorców oraz odpowiednie zabezpieczenie tego ryzyka poprzez długoterminowe zakupy po stałych cenach od wytwórców, w tym poprzez umowy PPA.

Drugi etap prac nad Electricity Market Design

Po zakończeniu pierwszych konsultacji, 14 marca br. Komisja Europejska przedstawiła szczegółowe propozycje pakietu regulacyjnego EMD. W związku z rozpoczęciem kolejnej tury konsultacji publicznych, tym razem w formie zaproszenia do zgłaszania uwag do projektowanych przepisów.

W odpowiedzi Konfederacja Lewiatan przedstawiła drugie stanowisko, w którym powtórzyliśmy, że  mechanizmy interwencyjne zaburzają funkcjonowanie konkurencyjnego rynku energii elektrycznej, a także podważają zaufanie inwestorów do państw członkowskich, które takie rozwiązania wprowadziły. Optymalizacja struktury sektora elektroenergetycznego nie może więc odbyć się bez zaprzestania stosowania tych mechanizmów.

Pozytywnie została oceniona koncepcja w zakresie rozwoju kontraktów PPA, a także dwukierunkowych kontraktów różnicowych – przede wszystkim w związku z ograniczeniem ich zastosowania jedynie do nowych inwestycji wymagających pomocy publicznej, ale także z możliwością fakultatywnego – a nie obligatoryjnego – korzystania z tego rozwiązania.

Ponadto, Konfederacja Lewiatan wyraziła postulat zamieszczenia obowiązku publikowania przez operatorów sieci informacji dotyczących dostępnych mocy przyłączeniowych w ujęciu kwartalnym, ponieważ brak takiego obowiązku prowadzi do obniżenia poziomu konkurencji na rynku energii i ograniczenia wachlarza ofert dla konsumentów.

Udział w tego rodzaju konsultacjach i bezpośrednie przekazywanie głosu przedstawicieli polskiego biznesu jest niezwykle istotne, zwłaszcza z uwagi na to, że głos ten często jest różny od prowadzonej obecnie krajowej polityki energetycznej. Nasz głos na etapie projektowania regulacji na szczeblu UE ma wpływ na kształt późniejszych regulacji krajowych. Konfederacja Lewiatan będzie podejmować dalsze działania mające na celu wsparcie organów unijnych w dalszych pracach nad pakietem Electricity Market Design, przede wszystkim prezentując perspektywę przedsiębiorców działających na polskim rynku energii elektrycznej, i skutki, jakie poszczególne propozycje legislacyjne mogą  na nim wywołać, szczególnie dla rozwoju źródeł odnawialnych i dekarbonizacji polskiej gospodarki.


Paulina Grądzik, ekspertka Lewiatana

Artykuł dla kwietniowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana

Reakcja Komisji Europejskiej na dotacje przemysłowe w USA i Chinach
16 lutego 2023

Reakcja Komisji Europejskiej na dotacje przemysłowe w USA i Chinach

fot. European Union, 2023

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen ogłosiła 17 stycznia 2023 r. zamiar uruchomienia Planu przemysłowego Zielonego Ładu, który ma stanowić odpowiedź na działania USA i Chin forsujące swoje własne dotacje przemysłowe dla czystych technologii.

Podczas swojego przemówienia inauguracyjnego na Światowym Forum Ekonomicznym (WEF) w Davos w Szwajcarii, przewodnicząca von der Leyen omówiła cztery filary tego planu:

  1. Przewidywalne i uproszczone otoczenie regulacyjne
    Komisja zaproponuje tzw. Net-Zero Industry Act określający cele dotyczące zerowego udziału energii w produkcji przemysłowej oraz zapewnianiający ramy regulacyjne dostosowane do jej szybkiego wdrożenia. Całość ma zapewnić uproszczone i przyspieszone wydawanie pozwoleń, promując europejskie projekty strategiczne oraz opracowując normy wspierające zwiększanie skali technologii na całym jednolitym rynku.

    Ramy te zostaną uzupełnione ustawą o surowcach krytycznych, mającą na celu zapewnienie wystarczającego dostępu do materiałów, takich jak pierwiastki ziem rzadkich, które są niezbędne do produkcji kluczowych technologii, oraz reformą rynku energii elektrycznej – wszystko po to, aby obniżyć koszty energii odnawialnej.

    W przypadku ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI) uproszczona i szybka ścieżka wydawania zezwoleń byłaby szczególnie pożądanym usprawnieniem (IPCEI w sprawie mikroelektroniki i technologii komunikacyjnych nie został jeszcze uruchomiony).

  2. Łatwiejszy dostęp do finansowania
    Przemysł UE znajduje się pod silną presją, w dużej mierze dlatego, że dotacje przekazywane w państwach poza UE nie sprzyjają wyrównywaniu warunków konkurencji. Wymaga to rozszerzenia i przyspieszenia dostępu do finansowania dla europejskiego przemysłu.

    Zapowiedziano ułatwienia dla państw członkowskich w zakresie przyznawania pomocy publicznej, niezbędnej do przyśpieszenia transformacji. W tym celu KE przedstawiła państwom członkowskim „projekt wniosku w sprawie przekształcenia tymczasowych ram prawnych dotyczących pomocy państwa w tymczasowe ramy prawne dotyczące sytuacji kryzysowej i przejściowej w celu ułatwienia i przyspieszenia ekologicznej transformacji Europy”. Wniosek ten ma na celu tymczasowe uelastycznienie ram prawnych w zakresie pomocy państwa. Proponowane zmiany obejmować mają m.in.:

    • uproszczenie pomocy na wdrażanie energii odnawialnej,
    • uproszczenie pomocy na dekarbonizację procesów przemysłowych,
    • ulepszone programy wsparcia inwestycji w produkcję strategicznych technologii o zerowej wartości netto, w tym poprzez ulgi podatkowe,
    • bardziej ukierunkowaną pomoc na duże projekty produkcyjne w strategicznych zerowych łańcuchach wartości netto, z uwzględnieniem globalnych luk w finansowaniu.

    UE obawia się, że europejskie przedsiębiorstwa przeniosą się do Stanów Zjednoczonych, które dysponują wartym 369 mld dolarów programem subsydiowania „zielonego” przemysłu.

    Komisja Europejska nie podała wielkości zapowiedzianego Europejskiego Funduszu Suwerenności, z uwagi na brak poparcia wszystkich rządów UE, zwłaszcza Niemiec.

    Jedenaście krajów – Dania, Finlandia, Irlandia, Niderlandy, Polska, Szwecja, Węgry, Litwa, Czechy, Słowacja i Belgia – wzywa Komisję do zachowania szczególnej ostrożności przy rozluźnianiu zasad pomocy państwa, ponieważ obawia się, że może to doprowadzić do tak zwanego „wyścigu po dotacje” i fragmentacji rynku wewnętrznego.

  3. Podnoszenie kwalifikacji zawodowych
    Z ocen KE wynika, że zielona transformacja może mieć wpływ na 35-40% wszystkich miejsc pracy. Stąd też rok 2023 został ogłoszony Europejskim Rokiem Umiejętności, a trzeci filar planu będzie się na nim koncentrował.

    W związku z zieloną i cyfrową transformacją konieczne jest odpowiednie przygotowanie pracowników do nowych wymagań rynku pracy i ich wsparcia w zakresie podnoszenia oraz zmiany kwalifikacji. KE zabezpieczyła na ten cel odpowiednie środki finansowe – 2 mld euro z budżetu Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, a także około 25,7 mld euro z programu NextGenEU. Ponadto, Komisja zaproponuje również ustanowienie Net-Zero Industry Academies, które dodatkowo mają wzmocnić działania w zakresie rozwoju umiejętności i kwalifikacji w strategicznych sektorach przemysłu.

    Komisja rozważy również, jak połączyć podejście „Skills-first”, uznające umiejętności rzeczywiste, z obecnym podejściem ukierunkowanym na zdobywanie kwalifikacji. Ponadto, zamierza również skupić się na działaniach ułatwiających dostęp obywateli państw trzecich do unijnych rynków pracy w sektorach priorytetowych, jak również zapewnić środki wspierające publiczne i prywatne finansowanie rozwoju umiejętności.

  4. Otwarty rynek dla wytrzymałych łańcuchów dostaw
    Ostatnim aspektem Planu jest dążenie do otwartego i uczciwego handlu, co otworzyłoby nowe rynki i zwiększyło odporność łańcuchów dostaw. Branża automotive zależna od globalnie połączonych łańcuchów wartości, uznaje czwarty filar planu jako ten, który zapewni istotny impuls dla powodzenia ambitnego programu handlowego.

A co na to Parlament Europejski?

W rezolucji przyjętej 16.02.2023 r., w odpowiedzi na Plan przemysłowy Zielonego Ładu, posłowie PE wzywają Komisję do pracy nad planami zmian w europejskim przemyśle oraz jego relokacji. Zwracają uwagę na potrzebę wzmocnienia mocy produkcyjnych UE dla strategicznych technologii, takich jak energia słoneczna i wiatrowa, pompy ciepła oraz baterie.

Domagają się również zwiększenia skali i lepszej komercjalizacji strategicznych technologii oraz potrzeby szybkich i przewidywalnych procedur wydawania pozwoleń na realizację nowych projektów w celu jak najszybszego wdrożenia odnawialnych źródeł energii.

W ocenie europarlamentarzystów przyszły Europejski Fundusz Suwerenności powinien mieć na celu uniknięcie fragmentacji spowodowanej przez nieskoordynowane krajowe programy pomocy państwa i zapewnić skuteczną reakcję na kryzys. Wyrażają również sprzeciw wobec wprowadzania większej elastyczności do zasad pomocy państwowej bez szukania europejskich rozwiązań dla krajów, które nie mają możliwości finansowania ogromnej pomocy państwowej.

Posłowie chcą, aby Komisja Europejska zajęła bardziej zdecydowane stanowisko w sprawie zwalczania nieuczciwej konkurencji globalnej spowodowanej nieuzasadnioną pomocą państwa. Ponadto, wyrażają zaniepokojenie przepisami amerykańskiej ustawy o obniżeniu inflacji (IRA), które dyskryminują przedsiębiorstwa z UE.

Branża automotive w Polsce potrzebuje szybkich i sprawnych rozwiązań, aby pozostać w europejskim łańcuchu wartości – pozostaje zatem aktywnie uczestniczyć w procesie zmian regulacyjnych, bowiem wyścig zbrojeń przemysłowych nabiera coraz „lepszego” tempa.

 


Agnieszka Szpoton, dyrektorka biura Związku Pracodawców Motoryzacji i Artykułów Przemysłowych

Artykuł ukazał się w lutowym wydaniu Brussels Headlines, newslettera europejskiego Lewiatana

Bariery jednolitego rynku UE. Tracimy miliardy
06 lipca 2022

Bariery jednolitego rynku UE. Tracimy miliardy

fot. Kyle Ryan / Unsplash

W przeddzień 30. rocznicy utworzenia jednolitego rynku europejskiego projekt wciąż jest nieukończony

Tracimy miliardy

Celem jednolitego rynku UE jest usunięcie barier w przepływie towarów, usług, kapitału i osób na rzecz zwiększenia wydajności i konkurencyjności w całej UE. Za funkcjonowanie jednolitego rynku odpowiadają wspólnie UE i państwa członkowskie. Nadal istnieje jednak wiele różnic w interpretowaniu i stosowaniu prawa UE. W wielu przypadkach różnice te można uznać za nieuzasadnione lub nieproporcjonalne. W każdym razie są one przeszkodą dla swobodnego przepływu osób, towarów i usług. Choć obiektywnie rzecz biorąc mogą istnieć ważne powody rozbieżności między państwami członkowskimi, jednak uzasadnienia te nie zawsze są podawane, a państwa członkowskie nie dążą do zrównoważenia uzasadnienia na szczeblu krajowym z możliwymi negatywnymi skutkami dla jednolitego rynku. W rezultacie w UE nadal istnieje wiele barier regulacyjnych i innych niż regulacyjne, które sprawiają, że jednolity rynek jest niepełny i rozdrobniony. Przykłady:

  • uzasadnianie ustawodawstwa krajowego argumentem stosowania zasady pomocniczości;
  • pomijanie zasady wzajemnego uznawania;
  • liczne przypadki przesadnej transpozycji uzgodnionych na szczeblu UE unijnych tekstów prawnych, zwane inaczej nadmiernie rygorystycznym wdrażaniem, oraz transpozycji niezgodnych, dokonywanych przez rządy i parlamenty krajowe. W konsekwencji niewłaściwe lub niepełne stosowanie prawodawstwa UE oraz stosowanie przez państwa członkowskie przepisów krajowych, które są sprzeczne z celami jednolitego rynku, prowadzi do szeregu barier utrudniających osiągnięcie tych celów. Niedokładne lub nieprawidłowe wdrażanie przez państwa członkowskie oraz brak egzekwowania przez Komisję mają zatem szkodliwe konsekwencje dla obywateli i przedsiębiorstw zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym;
  • rządy i parlamenty starają się wyprzedzić wprowadzenie w życie polityki UE, stawiając na pierwszym miejscu interesy krajowe;
  • interesy krajowe przeważają w sprawach dotyczących strategicznych ekosystemów europejskich.

Koszty ekonomiczne ograniczeń w funkcjonowaniu jednolitego rynku

Wymienione wyżej przykłady ilustrują główne koszty braku działań na szczeblu europejskim, natomiast w wielu badaniach podkreśla się olbrzymie zyski gospodarcze płynące z „pełnego” jednolitego rynku. Ze sprawozdania ogólnego przedstawionego przez Parlament Europejski wynika, że są to kwoty od 650 mld EUR do 1,1 bln EUR rocznie, co stanowi równowartość 5 %–8,6 % PKB Unii Europejskiej. W tym samym badaniu przeprowadzonym przez RAND Europe na zlecenie Parlamentu Europejskiego zbadano wpływ gospodarczy obniżenia barier handlowych na jednolity rynek. Poprawa przepływów handlowych, wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy dzięki niższym barierom handlowym przyniósłby korzyści gospodarcze w wysokości od 183 do 269 mld EUR rocznie. Z punktu widzenia utraconych potencjalnych korzyści istotne są również szacunki Komisji Europejskiej dotyczące w pełni zintegrowanego jednolitego rynku cyfrowego UE. Komisja Europejska stwierdziła, że przyczyni się on do propagowania innowacji, wniesie do gospodarki UE 415 miliardów EUR rocznie i pozwoli utworzyć setki tysięcy nowych miejsc pracy.

Co robić?

EKES uważa, że projekty regulacji krajowych, które mogą być przeszkodą dla rynku wewnętrznego, należy zgłaszać KE.z Konieczny jest skuteczniejszy nadzór wspierający harmonizację przepisów dotyczących rynku produktów w państwach członkowskich. Przykładowo w sektorze handlu detalicznego doszło ostatnio do gwałtownego wzrostu ograniczeń krajowych w ramach zezwoleń i wymogów stosowania materiałów miejscowego pochodzenia. Jest to sprzeczne z art. 28 i 30 Traktatu, a w odniesieniu do zakupów produktów, które zostały już legalnie wprowadzone na jednolity rynek, często stosuje się ponowne badania krajowe. EKES jest także zdania, że w odniesieniu do usług procedura powiadamiania na mocy dyrektywy usługowej nie funkcjonuje tak dobrze, jak oczekiwano. Jeśli chodzi o swobodę przedsiębiorczości, EKES z przykrością odnotowuje, że państwa członkowskie nie osiągnęły kompromisu w sprawie wniosku dotyczącego tzw. dyrektywy w sprawie powiadomień dotyczących usług. Aby zmierzyć się z problemem potrzebne jest przejście od minimalnej do maksymalnej harmonizacji.

Skutecznym narzędziem rozwiązywania takich problemów może być europejski semestr, szczególnie poprzez proporcjonalne działania ze strony Komisji, w tym i ewentualne zawieszanie funduszy UE, jeśli zobowiązania do przestrzegania zaleceń dla poszczególnych krajów nie są przestrzegane. Jest to zgodne z przewodnikiem Komisji Europejskiej dla państw członkowskich dotyczącym planów odbudowy i zwiększania odporności, w którym podkreślono usunięcie regulacyjnych i pozaregulacyjnych barier na rynku wewnętrznym, a także z warunkami, na jakich państwa członkowskie muszą spełnić wymogi europejskiego semestru. Wreszcie Komitet wzywa do skutecznego wdrażania i egzekwowania już wynegocjowanych i przegłosowanych dyrektyw.

Na podstawie projektu opinii sekcji INT EKES


Lech Pilawski, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, Czlonek EKES

Tekst dla Brussels Headlines – newslettera europejskiego Lewiatana

Priorytety dla czeskiej prezydencji – konieczność tworzenia nowej jakości w UE
06 lipca 2022

Priorytety dla czeskiej prezydencji – konieczność tworzenia nowej jakości w UE

fot. European Union, 2022

W związku z rozpoczętą 1 lipca prezydencją Czech w Radzie UE, BusinessEurope przekazało na ręce premiera Petra Fiali priorytety europejskiego biznesu na kolejne półrocze.

W związku z obecną sytuacją gospodarczą – koniecznością wyjścia z kryzysu spowodowanego pandemią Covid-19 oraz trwającą w Europie wojną, UE musi pilnie wypracować nowy sposób funkcjonowania. Nie możemy sobie pozwolić na niepewność prawną, ani na standardowe podejście do procesów decyzyjnych na szczeblu europejskim. Wszystkie średnio- i długoterminowe strategie, muszą uwzględniać nową rzeczywistość, a zasady lepszego stanowienia prawa (Better Regulation) muszą być ściśle przestrzegane. Jeśli europejscy prawodawcy nie będą wspierać innowacyjności i wdrażania nowych technologii, jeśli nadmiernie obciążą europejskie przedsiębiorstwa na unijnym jednolitym rynku, jeśli nie uproszczą i nie przyspieszą procedur zatwierdzania projektów inwestycyjnych w UE oraz skutecznie nie wesprą firm w przejściu przez zieloną i cyfrową transformację, przy uwzględnieniu nowych warunków prowadzenia biznesu, wówczas stracą one swoją konkurencyjność na arenie międzynarodowej.

  1. Polityka gospodarcza

Należy znaleźć równowagę między kontrolowaniem inflacji a potrzebą wspierania ożywienia gospodarczego. Konieczne jest jak najlepsze wykorzystanie unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, aby stymulować takie inwestycje, które przyczynią się do przeprowadzenia koniecznych reform i modernizacji unijnych gospodarek. Potrzebujemy także ambitnej polityki przemysłowej, która wzmocni naszą innowacyjność, a co za tym idzie – konkurencyjność europejskiego biznesu globalnie.

  1. Ceny energii i wzmocnienie UE

Aby stawić czoła gwałtownie rosnącym cenom energii, czeska prezydencja musi zapewnić odpowiednią rekompensatę finansową dla przedsiębiorstw, stworzyć odpowiednie warunki dla inwestowania w źródła odnawialne i niskoemisyjne, a także zwiększyć dywersyfikację dostaw i odpowiednią infrastrukturę.

  1. Zielona transformacja

W ramach negocjacji pakietu Fit-for-55, należy dopilnować, aby zielona transformacja była wykonalna ekonomicznie, nie przynosząc równocześnie kosztów społecznych. Z jednej strony, unijna gospodarka powinna być zrównoważona, z drugiej – Unia musi prowadzić działania zmierzające do wzmacniania naszej konkurencyjności i budowania przywództwa w zakresie innowacyjnych technologii.

  1. Jednolity rynek i cyfryzacja

Aby wzmocnić jednolity rynek i przyspieszyć jego cyfryzację, czeska prezydencja powinna dążyć do ochrony swobód jednolitego rynku, nie tylko w negocjacjach w sprawie instrumentu na wypadek sytuacji kryzysowych na jednolitym rynku (SMEI), ale we  wszystkich inicjatywach ustanawiających nowe wymagania dotyczące produktów i usług w UE.

  1. Zatrudnienie i polityka społeczna

Biorąc pod uwagę sytuację na rynkach pracy, którą cechują – brak pracowników i niedobór umiejętności, czeska prezydencja musi skoncentrować się na tych dwóch problemach. Należy przestrzegać zasad pomocniczości i proporcjonalności, a także autonomii partnerów społecznych. 

  1. Handel międzynarodowy

W obecnym kontekście geopolitycznym, prezydencja czeska musi dążyć do wzmocnienia odporności gospodarki UE poprzez budowanie koalicji z podobnie myślącymi partnerami, dywersyfikację źródeł dostaw oraz przyspieszenie ratyfikacji wynegocjowanych umów o wolnym handlu.

  1. Wykonalne wymagania dla firm

Wszystkie bieżące inicjatywy muszą być spójne, przyjazne dla MŚP, jak również nie ograniczać zasobów firm w celu radzenia sobie z obecną sytuacją kryzysową. Ponadto, przepisy UE dotyczące należytej staranności muszą być skuteczne, wykonalne i proporcjonalne, zapewniając jednocześnie prawdziwie równe warunki działania.

  1. Konferencja na temat przyszłości Europy

Przyszłość Europy i kontynuacja europejskiego sposobu życia zależy od zdolności do utrzymania naszej siły ekonomicznej i konkurencyjności. Wiele propozycji zgłoszonych podczas konferencji utrudniłoby firmom funkcjonowanie, a co za tym idzie – tworzenie wzrostu gospodarczego oraz miejsc pracy. Wszystkie inicjatywy legislacyjne powinny prowadzić do realizacji tych nadrzędnych celów.

 


Kinga Grafa, dyrektorka Przedstawicielstwa Konfederacji Lewiatan w Brukseli

Artykuł dla Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Rada UE wypracowała ogólne podejście do redukcji emisji i ich skutków społecznych
03 lipca 2022

Rada UE wypracowała ogólne podejście do redukcji emisji i ich skutków społecznych

fot. European Union

W nocy z 28 na 29 czerwca br. Rada UE wypracowała ogólne podejście do redukcji emisji i ich skutków społecznych, przyjmując stanowiska negocjacyjne w sprawie wybranych elementów Pakietu FIT for 55.

W nocy z 28 na 29 czerwca br. Rada UE wypracowała ogólne podejście do redukcji emisji i ich skutków społecznych, przyjmując stanowiska negocjacyjne w sprawie wybranych elementów Pakietu FIT for 55 (przedstawionego przez Komisję Europejską w lipcu i grudniu 2021 r. ambitnego pakietu reform legislacyjnych, który ma umożliwić osiągniecie celu jakim jest redukcja emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 proc. w stosunku do poziomu z 1990 r. do 2030 r., angażując wszystkie sektory gospodarki. Pakiet ten stanowi zestaw narzędzi prawodawczych, które mają służyć realizacji celów zawartych w Europejskim Zielonym Ładzie i Europejskim prawie o klimacie).

Stanowiska negocjacyjne dotyczą:

  • unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS),
  • podziału wysiłków między państwa członkowskie w sektorach nieobjętych systemem ETS,
  • utworzenia społecznego funduszu klimatycznego (SCF – Social Climate Fund)
  • emisji i pochłaniania w ramach użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF),
  • nowych norm emisji CO2 dla samochodów osobowych i dostawczych.

W wyniku negocjacji Rada uzgodniła, że utrzyma ogólny i bardzo ambitny cel, zaproponowany przez Komisję, redukcji emisji na poziomie 61% do 2030 roku.  Co więcej, Rada zgodziła się również na jednorazowe obniżenie ogólnego pułapu emisji o 117 mln uprawnień („re-basing”) oraz na zwiększenie rocznego wskaźnika redukcji limitu o 4,2% rocznie („liniowy współczynnik redukcji”).

Ponadto, Rada zatwierdziła propozycję stopniowego znoszenia bezpłatnych uprawnień dla sektorów objętych CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism), czyli mechanizmem granicznego podatku węglowego, w ciągu 10 lat, w okresie od 2026 do 2035 roku. Wsparcie dla dekarbonizacji tych sektorów będzie możliwe za pośrednictwem Funduszu Innowacji.

Na wniosek Rady, Komisja będzie monitorować skutki CBAMu, w szczególności w zakresie ucieczki emisji przy eksporcie.

Rada ustaliła, że projekty dotyczące gazu ziemnego co do zasady nie będą się kwalifikować do korzystania z Funduszu Modernizacyjnego. Rada wprowadziła jednak środek przejściowy umożliwiający beneficjentom Funduszu dalsze finansowanie projektów związanych z gazem ziemnym (pod pewnymi warunkami).

Rada uzgodniła utworzenie nowego, odrębnego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla sektorów budownictwa i transportu drogowego. Nowy system będzie miał zastosowanie do dystrybutorów, którzy dostarczają paliwa do zużycia w sektorach budynków i transportu drogowego.

Rada uzgodniła także utworzenie Społecznego Funduszu Klimatycznego, który ma wspierać gospodarstwa domowe, mikroprzedsiębiorstwa i użytkowników transportu znajdujących się w trudnej sytuacji, aby wesprzeć tworzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji w sektorach budownictwa i transportu drogowego. Fundusz będzie częścią budżetu UE i będzie zasilany zewnętrznymi dochodami przeznaczonymi na określony cel do maksymalnej kwoty 59 mld euro (na lata 2027-2032).

Komentarz środowiska biznesu: „Za pozytyw należy przyjąć zastosowanie oddzielnego systemu EU ETS dla budynków. Obecne wysokie ceny uprawnień do emisji byłyby znaczmy obciążeniem dla gospodarstw domowych. Natomiast najważniejszy jest sposób wdrażania systemu w taki sposób aby przyniósł on oczekiwane rezultaty. Obowiązek ponoszenia opłat został przesunięty na dostawców energii i paliw. Powstaje pytanie czy będą oni w stanie zachęcić gospodarstwa domowe do oszczędzania energii i podejmowania działań termomodernizacyjnych. W jaki sposób środki z planowanych funduszy wsparcia będą dystrybuowane i kto będzie ich beneficjentem. Bardzo ważne będzie odpowiednie komunikowanie działań UE w taki sposób aby wytłumaczyć ich cel a nie tylko przedstawić je jako kolejną przyczynę wzrostu cen energii. W takiej sytuacji akceptacja dla planowanych działań będzie bardzo mała. Warto zwrócić uwagę na fakt że w Polsce duża ilość gospodarstw domowych nie korzysta z źródeł energii, które nie są dystrybuowane, np. węgiel, biomasa.” – Szymon Firląg Prezes Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa

Rada uzgodniła, że w sektorach nieobjętych systemem handlu uprawnieniami do emisji, czyli w krajowym transporcie morskim, rolnictwie, gospodarce odpadami i drobnym przemyśle, docelowa redukcja emisji gazów cieplarnianych na poziomie UE wyniesie 40% w porównaniu z rokiem 2005. Sektory budownictwa i transportu drogowego zostaną objęte zarówno nowym specjalnym systemem handlu uprawnieniami do emisji, jak i rozporządzeniem dotyczącym wspólnego wysiłku redukcyjnego.

W sektorze użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa (LULUCF) obejmującym użytkowanie gleb, drzew, roślin, biomasy i drewna, Rada potwierdziła ogólny cel w postaci pochłaniania netto 310 Mt ekwiwalentu w 2030 r. na poziomie UE. Stanowi to wzrost pochłaniania o około 15% w porównaniu z dniem dzisiejszym.

Rada zgodziła się na podniesienie do 2030 roku docelowych poziomów redukcji emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i nowych furgonetek do 55% w przypadku samochodów osobowych i do 50% w przypadku furgonetek. Rada zgodziła się także na wprowadzenie do roku 2035 celu 100% redukcji emisji CO2 dla nowych samochodów osobowych i dostawczych.

W związku z tym, od roku 2030 przestanie obowiązywać mechanizm zachęt regulacyjnych dla pojazdów o zerowej i niskiej emisji (ZLEV).

Kolejnym krokiem będą negocjacje z Parlamentem Europejskim w celu osiągnięcia porozumienia co do ostatecznej wersji tekstów prawnych.


Roksana Kozłowska, ekspertka Departamentu Energii i Zmian Klimatu

Artykuł dla BrusselsHeadlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

Nowe ramy europejskiego dialogu społecznego
30 czerwca 2022

Nowe ramy europejskiego dialogu społecznego

fot. François Genon / Unsplash

28 czerwca 2022 r. przedstawiciele europejskich organizacji partnerów społecznych (BusinessEurope, ETUC, SGIeurope i SMEunited), w obecności Dyrektora Generalnego Dyrekcji Generalnej KE ds. Zatrudnienia Joost Korte, podpisali siódmy Roboczy Program Europejskiego Dialogu Społecznego na lata 2022-2024.

Celem takich programów, wypracowywanych wspólnie przez partnerów społecznych od prawie 20 lat i wspieranych w ich realizacji przez Komisję Europejską, jest wzmacnianie autonomicznego dialogu społecznego na poziomie europejskim i narodowym, zarówno dialogu dwu- jak i trójstronnego.

Merytoryczne priorytety obecnego 7. Programu to:

  1. 1. Telepraca i prawo do bycia offline (telework and right to disconnect), obejmujące w obliczu postępującej cyfryzacji pracy m.in. takie zagadnienia jak: praca hybrydowa, prawo do bycia offline, organizacja pracy i zarządzanie pracownikami online, zachowanie równowagi pomiędzy pracą i życiem prywatnym, ochrona danych pracowników. Instrumentem realizacji będzie tu aktualizacja porozumienia nt. pracy zdalnej jeszcze z 2002 r. i prawdopodobne przyjęcie przez KE nowej dyrektywy na ten temat.
  2. Zielona transformacja (green transition), uwzględniająca wzajemnie powiązane kwestie dekarbonizacji procesów gospodarczych i gospodarki o charakterze zamkniętym (circular) oraz cyfryzacji, która powinna wspierać tę transformację. Jej skala i tempo wymagają skutecznego włączania się partnerów społecznych dla zapewnienia sprawiedliwej transformacji dla wszystkich. Instrumentem realizacji tego priorytetu będzie szeroki zakres podejmowanych konkretnych akcji.
  3. Zatrudnienie młodzieży (youth employment), która jest grupą najbardziej dotkniętą skutkami kolejnych kryzysów gospodarczych oraz pandemii Covid-19. Poprawa możliwości zatrudnienia i jego warunków, zapewnienie odpowiednich umiejętności w warunkach różnych form zatrudnienia i zwiększenia jego bezpieczeństwa. W sytuacji trwającego w 2022 r. Europejskiego Roku Młodzieży i organizowanych w jego ramach licznych działań, ich podsumowaniem będzie organizacja konferencji dla przedstawienia najlepszych praktyk w tym zakresie.
  4. Prywatność i nadzór związane z pracą (work related privacy and survillance), które to aspekty nabierają szczególnego znaczenia w obliczu coraz bardziej powszechnego wykorzystywania w pracy narzędzi cyfrowych i równoległego gromadzenia danych osobowych. Nadzór i kontrola powinny być stosowane w uzasadnionych sytuacjach tak, aby zapewniać maksymalny poziom prywatności zatrudnionych. Kwestie te zostały mocno zaakcentowane w przyjętym w roku 2021 Porozumieniu autonomicznym partnerów społecznych nt. cyfryzacji. Zadaniem partnerów społecznych jest obecnie odpowiednie nadzorowanie jego wdrażania i w tym celu zostanie zorganizowana konferencja.
  5. Doskonalenie dopasowywania umiejętności (improving skills matching in Europe) w związku z koniecznością ich szybkich zmian (upskilling and reskilling) w obliczu trwającego procesu ‘podwójnej’ transformacji (zielonej i cyfrowej). Partnerzy społeczni powinni wzajemnie zadbać o odpowiedni dostęp pracowników do szkoleń i w tym celu zorganizowana zostanie wspólna konferencja upowszechniająca dobre praktyki z poszczególnych krajów członkowskich UE i w różnych sektorach.
  6. Rozbudowa potencjału partnerów społecznych (capacity building), których aktywność pozwoliła ograniczyć negatywne skutki kryzysu związanego z pandemią Covid-19. Europejska Rada ds. Dialogu Społecznego oceni istniejące liczne projekty z tej dziedziny realizowane na poziomie europejskim i wykorzystywane instrumenty. Co więcej, europejscy partnerzy społeczni będą współdziałać na rzecz wzmocnienia potencjału organizacji na szczeblu krajowym, w tym w krajach kandydujących oraz we współpracy z krajami trzecimi. W tym celu utworzona będzie specjalna grupa robocza w ramach RDS dla identyfikacji problemów we wdrażaniu istniejących już porozumień autonomicznych, jak również zapewnienia finansowania dla wzmacniania potencjału partnerów społecznych w wybranych krajach (organizowanie seminariów, szkoleń, centrów informacji czy funduszy na tłumaczenia). Warto podkreślić, że ten ostatni priorytet jest kontynuacją działań z poprzedniego okresu i powinien mieć też istotne znaczenie dla wzmocnienia potencjału partnerów społecznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej, w tym również w Polsce.

 

Przyjęcie siódmego Roboczego Programu Europejskiego Dialogu Społecznego na lata 2022-2024 wpisuje się dobrze w kontekst podjętej obecnie przez UE nowej inicjatywy nt. dialogu społecznego, której wyrazem ma być przyjęcie na jesieni 2022 roku dwóch znaczących dokumentów wypracowywanych od kilku miesięcy w konsultacjach z europejskimi partnerami społecznymi, którzy zgłaszają do nich liczne własne postulaty (jak np. utworzenie w każdym Departamencie Komisji Europejskiej stanowiska ds. dialogu społecznego celem ułatwienia partnerom społecznym bezpośrednich kontaktów w istotnych dla nich sprawach). Jednym z nich będzie Komunikat Komisji Europejskiej, który wytyczy nowe ramy dialogu społecznego na poziomie europejskim, w tym również sektorowego dialogu społecznego (na poziomie sektorów gospodarczych). Drugim równoległym dokumentem ma być przygotowywane Rozporządzenie Rady Europejskiej dotyczące wzmocnienia dialogu społecznego w krajach członkowski UE. Obydwa te dokumenty, wraz z przyjętym właśnie siódmym Programem Roboczym Europejskiego Dialogu Społecznego, stworzą niewątpliwie nowe ramy dla dialogu społecznego w skali europejskiej. Z nadzieją na rozwiązania korzystne dla obydwu głównych stron dialogu społecznego, tj. pracodawców i pracobiorców.

 

Link do Programu:

https://www.businesseurope.eu/sites/buseur/files/media/reports_and_studies/2022-06-28_european_social_dialogue_programme_22-24_0.pdf


Andrzej Rudka, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan

Artykuł dla Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan

 

Majowa sesja EKES zdominowana sprawami energii i energetyki
20 maja 2022

Majowa sesja EKES zdominowana sprawami energii i energetyki

fot. EKES

Gośćmi sesji byli: przewodniczący Rady Charles Michel i wiceprzewodniczący KE ds. gospodarki służącej ludziom – Valdis Dombrovskis.

Charles Michel proponuje zmianę obowiązujących zasad przyjmowania do UE krajów starających się o członkostwo. Sprawa jest mocno dyskusyjna, ale agresja Rosji na Ukrainę już zmieniła wiele reguł. Rada być może rozważy nowy scenariusz, zgodnie z którym, kraj kandydujący, po osiągnięciu zgodności w jakieś dziedzinie z wymaganiami UE, mógłby korzystać z dostępu do tej części wspólnych rozwiązań i korzyści. Pozwoliłoby to przyspieszyć cały proces i wcześniej uruchomić synergie. Jak można przewidywać, będzie wykaz obszarów, których zgodność stanie się warunkiem koniecznym złagodzonego podejścia. Pomysł już dziś budzi wiele kontrowersji, ale, jak widać na przykładzie choćby Polski czy Węgier, wcześniejsza całkowita zgodność z wymogami członkostwa nie gwarantuje, iż to się nie zmieni po przyjęciu do UE.

Sesję zdominowały kwestie bezpieczeństwa energetycznego i odporności energetycznej UE. Komitet poparł (TEN/778) Komunikat „REPowerEU: Wspólne europejskie działania w kierunku bezpiecznej i zrównoważonej energii po przystępnej cenie” przedstawiający nowe działania mające na celu zwiększenie produkcji zielonej energii, dywersyfikację dostaw i zmniejszenie popytu na rosyjski gaz, ponieważ przedstawia on rozwiązania zgodne z celami Zielonego Ładu i europejskiej unii energetycznej. Komitet ostrzega, że Europa musi zachować szczególną ostrożność w przypadku zasobów zastępujących rosyjski gaz, gdyż niektóre z nich mają szkodliwy wpływ na środowisko oraz mogą doprowadzić do nowej zależności od państw trzecich, które nie podzielają wartości europejskich. EKES z zadowoleniem przyjmuje zamiar przyspieszenia przez Komisję Europejską przejścia na gazy odnawialne, jednak zwraca uwagę, że określono system gazowy i wodorowy jako dwa oddzielne systemy. Przepisy zawarte w pakiecie dotyczącym gazu oznaczałyby, że wymogi są bardzo różne. EKES uważa, że tak różne i restrykcyjne wymogi wobec tych dwóch systemów są nieproporcjonalne. Gazy odnawialne powinny być w pełni zbywalne na wspólnym rynku. W związku z tym od samego początku należy wprowadzić jednolity ogólnounijny system norm jakości i zrównoważoności gazu.

W opinii (TEN/767) dotyczącej Szóstego sprawozdania na temat unii energetycznej EKES wyraził przekonanie, że w tej chwili trzeba zwrócić szczególną uwagę na jej pierwszy filar dotyczący bezpieczeństwa, solidarności i zaufania. Jednocześnie należy nadal wzmacniać synergie między jej filarami wraz ze wszystkimi odpowiednimi instrumentami wsparcia (finansowanie, opodatkowanie, systematyka, uprawnienia do emisji i przepisy proceduralne). EKES podkreśla, że szóste roczne sprawozdanie na temat stanu unii energetycznej nie jest dobrze wyważone. Ze względu na efekt szoku podażowego na rynku energii, w sprawozdaniu skupiono się w znacznym zakresie na cenach energii oraz na instrumentach umożliwiających wyeliminowanie emisji dwutlenku węgla, a kwestie bezpieczeństwa dostaw lub innowacji i badań naukowych potraktowano pobieżnie.  Podobnie jak w poprzednich, znowu nie wspomina się o głównych celach europejskiej unii energetycznej lub też czyni się to na marginesie. Trzeba przypomnieć, że chciano m.in. zmniejszyć zależność od importu, postawić obywatela w centrum unii energetycznej i uczynić UE światowym liderem w dziedzinie energii ze źródeł odnawialnych. Należy oczekiwać, że w rocznych sprawozdaniach na temat stanu unii energetycznej dokona się gruntownej analizy tych kluczowych zagadnień i wyraźnie wskaże ewentualne niedociągnięcia, aby w razie potrzeby można było opracować nowe inicjatywy. W rozpatrywanym sprawozdaniu bynajmniej tak się nie dzieje, na przykład w karygodny sposób zaniedbuje się kwestię rozwoju energetyki obywatelskiej. EKES oczekuje, że w sprawozdaniu na 2022 r. Komisja jasno wypowie się na te tematy w osobnych rozdziałach. Potrzebna jest też ocena wpływu związku między energią a sektorem cyfrowym i między unią energetyczną a nową strategią przemysłową dla Europy, a także prognozy dotyczące oddziaływania obecnej ryzykownej sytuacji na sektor energetyczny, działalność gospodarczą i społeczeństwo w UE. W sprawozdaniu na temat stanu unii energetycznej należałoby też zamieścić osobny rozdział poświęcony wysiłkom na rzecz sprawiedliwej transformacji, w tym i wdrożonym w państwach członkowskich i na szczeblu europejskim najlepszym przykładom pokazującym, w jaki sposób wykorzystuje się finansowanie UE.

Z kolei w opinii (NAT/846) dotyczącej Zrównoważonego obiegu węgla, Komitet popiera komunikat Komisji, która proponuje dwa rozwiązania służące usuwaniu i sekwestracji dwutlenku węgla: jedno uwzględniające zasoby przyrody (znane jako uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla) i drugie, uwzględniające przemysłowe rozwiązania technologiczne. EKES uważa, że sektor gruntów (rolnictwo, leśnictwo, torfowiska itp.) może odgrywać aktywną rolę w walce z globalnym ociepleniem, przyczyniając się zarazem do osiągnięcia ogólnej równowagi żywnościowej, a także zapewniając wszystkim wystarczającą ilość żywności odpowiedniej jakości po przystępnych cenach, która będzie opłacalna dla producentów. Uprawa sprzyjająca pochłanianiu dwutlenku węgla powinna być postrzegana nie tylko jako szansa biznesowa, lecz także jako podstawowy element przyszłości europejskiego rolnictwa i sposób przeciwdziałania zmianie klimatu. Komitet podkreśla, że sama wspólna polityka rolna (WPR) nie zapewni realizacji celów neutralności emisyjnej: powinna ona stworzyć ramy polityczne torujące drogę do niskiej emisyjności w rolnictwie (które będzie emitować mniej, a sekwestrować więcej), lecz składowanie dwutlenku węgla nie powinno być warunkowością tej polityki; należy w tym celu stworzyć oraz wspierać odrębny rynek. Należy uwzględnić dobrostan pracowników, przewidywalność kariery oraz warunki pracy w sektorze rolnym, a także potrzebę godziwego wynagrodzenia, aby rolnicy i pracownicy zaangażowali się w przejście na gospodarkę niskoemisyjną i by odnieśli na tym polu sukces.

Komitet poparł też „Politykę UE w zakresie magazynowania gazu” (TEN/779).

Spośród wielu innych opinii przyjętych prze Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny warto zwrócić uwagę na opinie: Polityka konkurencji – nowe wyzwania (INT/971), Cyfryzacja transgranicznej współpracy sądowej INT/711), Przemysł opakowaniowy (CCMI186), Strategia w zakresie normalizacji i rozporządzenie w sprawie normalizacji (INT/977, INT/983), Agencja UE ds. narkotyków (SOC/716), Unia bezpieczeństwa (SOC/710), Wsparcie dla niezależnych mediów na Białorusi.

Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny poinformował, że 19 lipca w Krakowie odbędzie się specjalna konferencja poświęcona planom wsparcia dla Ukrainy.


Lech Pilawski, doradca zarządu Konfederacji Lewiatan

Jacek Krawczyk

Artykuł dla majowego wydania Brussels Headlines, newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan