Konfederacja Lewiatan dobrze ocenia „Politykę Cyfrową Transformacji Edukacji”, dokument o kluczowym znaczeniu dla przyszłości edukacji w Polsce. Proponuje jednak doprecyzowanie różnych zapisów dotyczących np. wyzwań związanych z demografią czy migracją i brakiem nauczycieli.
cyfryzacjaedukacjaprogram
Zakończyły się konsultacje publiczne „Polityki Cyfrowej Transformacji Edukacji”. Zakłada ona m.in. zmiany podstawy programowej i organizacji pracy szkół, wykorzystanie nowych technologii, w tym AI w szkole, dydaktykę cyfrową (kształcenie cyfrowych specjalistów) oraz cyberbezpieczeństwo.
– Wyrażamy uznanie dla inicjatywy opracowania tak istotnego dokumentu, który wyznacza ramy polityki państwa i określa działania niezbędne do przeprowadzenia cyfrowej transformacji edukacji. Są one niezbędne dla dalszego rozwoju edukacji cyfrowej i gwarantują przygotowanie kolejnych pokoleń do funkcjonowania i życia w społeczeństwie, w którym technologie odgrywają coraz większą rolę. W naszej ocenie przedsięwzięcia dotyczące cyfrowej transformacji edukacji powinny jednak mocniej uwzględniać kwestie demograficzne i wyzwania związane z migracją oraz brakiem nauczycieli. Większy nacisk powinien być także położony na edukację zawodową i lepszą współpracę z pracodawcami. Dokument powinien także być mocniej zintegrowany z reformą edukacji we wszystkich obszarach, w których cyfryzacja powinna być narzędziem do osiągnięcia oczekiwanych zmian, a nie celem samym w sobie – mówi Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan.
W resorcie edukacji trwają prace nad reformą, której poszczególne elementy będą widoczne już w roku szkolnym 2025/2026. Między innymi na ten temat rozmawiali przedstawiciele Lewiatana i firm członkowskich z wiceszefową resortu edukacji Katarzyną Lubnauer.
Cyfryzacja edukacji to temat spotkania z wiceminister edukacji Katarzyną Lubnauer. W spotkaniu ze strony Ministerstwa Edukacji Narodowej udział wziął także Tomasz Kulasa, dyrektor Departamentu Innowacji i Rozwoju.
Duża reforma w sektorze edukacji, zmiany w projektach cyfryzacyjnych
Elementy prac nad reformą edukacji, opracowywaną przez Ministerstwo Edukacji będą widoczne już w roku szkolnym 2025/2026, kiedy to w szkołach rozpoczną się zajęcia z dwóch nowych przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna. Nie tylko zakres merytoryczny tych lekcji będzie w szkole nowością. Resort zakłada, że będą one także prowadzone nowoczesnymi metodami, z wykorzystaniem pracy grupowej, praktycznego przygotowania projektów, itp.
Trwają prace nad opisem sylwetki absolwenta, która będzie podstawą do zmian w nauczaniu poszczególnych przedmiotów. Duża rewizja podstaw programowych dla klas 1 i 4 planowana jest na wrzesień 2026, a w kolejnym roku zmiany te będą dotyczyć szkół ponadpodstawowych.
Ważnym elementem reformy będą także zmiany dotyczące budowania wśród uczniów kompetencji przyszłości, ale także dalszego doposażania szkół w nowoczesne rozwiązania technologiczne. Dotychczas wdrażane programy takie jak Aktywna Tablica, Laptop dla ucznia, Laptop dla nauczyciela będą poddane gruntownej rewizji i przebudowie. Nad ramami wykorzystania TIK w edukacji pracuje obecnie Instytut Badań Edukacyjnych. Ta sama instytucja była także odpowiedzialna za przygotowanie diagnozy do polityki publicznej w obszarze cyfryzacji edukacji: „Polityki Cyfrowej Transformacji Edukacji”, która teraz jest konsultowana społecznie. Ten dokument to jeden z kamieni milowych w KPO, ale także bezsprzecznie kamień milowy w planowaniu inwestycji w edukacji w ogóle. Polityka spina różne plany inwestycyjne i różne działania resortu edukacji, ale także Ministerstwa Cyfryzacji finansowane z KPO, polityki spójności, ale także z budżetu państwa. Co ważne, w pracach nad tymi dokumentami wykorzystano także materiały i rekomendacje przygotowane przez Konfederację Lewiatan, w szczególności Radę ds. EdTech.
Wśród inwestycji realizowanych przy wsparciu z KPO zmianie ulegnie m.in. program „Laptop dla ucznia” – planowany jest powrót do jego pierwotnego celu, czyli wsparcia sprzętowego szkół, unowocześnienia ich i uodpornienia ich na wypadek kolejnych lockdownów. Sprzęt ma zawierać oprogramowanie i materiały edukacyjne, a kupować będzie można nie tylko laptopy, ale także tablety i laptopy przeglądarkowe.
W przypadku programu „Laptop dla nauczyciela” ostatnią rewizją KPO udało się objąć programem także nauczycieli szkół ponadpodstawowych oraz nauczycieli klas 1-3. Realizacja tych programów w nowej odsłonie wymaga zmian w prawie, nad którymi obecnie pracuje resort cyfryzacji. Zgodnie z zapisami w KPO to on jest bowiem odpowiedzialny za te inwestycje. Z KPO planowane są jeszcze inwestycje w sieci LAN w szkołach, laboratoria AI oraz laboratoria STEM. Te programy mają być realizowane z poziomu samorządów, ale nad szczegółami resort także jeszcze pracuje. W te prace za pośrednictwem Lewiatana można się jeszcze włączyć. Nie jest natomiast planowany obecnie żaden odrębny cyfryzacyjny program dla przedszkoli. W przedszkolach ma także ulec zmianie podstawa programowa.
Nauczyciele – kluczowy potencjał w edukacji
Jednym z ważnych wyzwań w edukacji jest właściwe przygotowanie do zawodu, ale także stałe doskonalenie nauczycieli. Według członków Lewiatana obecnych na spotkaniu to obszar wymagający przygotowanie odrębnej, długofalowej strategii. Bez niej inwestycje w tym obszarze będą rozproszone i nieefektywne. A potrzeby są ogromne – oczekiwania wobec nauczycieli rosną i pozornie wiele ich potrzeb kompetencyjnych może być zaspokojonych w różnych programach finansowanych z poziomu centralnego lub regionalnego. Często wyzwaniem jest jednak motywacja do rozwoju, dostęp do informacji o ofercie, z jednej strony szeroka gama dostępnych szkoleń, ale z drugiej ich niezadowalająca jakość. Nauczyciele nie mają systemowego wsparcia, w tym motywacyjnego, czy w zakresie budowania ich ścieżki kariery w oparciu o mocne strony.
Zintegrowana Platforma Edukacyjna otwarta dla biznesu
Jednym z wątków w dyskusji było także wykorzystanie w systemie edukacji bezpłatnych materiałów i szkoleń przygotowywanych przez firmy zrzeszone w Lewiatanie. Miejscem, gdzie można zamieszczać tego rodzaju treści jest Zintegrowana Platforma Edukacyjna zawierająca zweryfikowane pod kątem treści i jakości materiały edukacyjne, także te przygotowane przez firmy prywatne, o ile oczywiście nie noszą one znamion informacji marketingowej. Za prowadzenie i rozwój tej platformy obecnie odpowiedzialne jest Centrum Informatyczne Edukacji. Z dyrektorem tej placówki, panem Markiem Chorążką członkowie Lewiatana będą mieli okazję spotkać się już 28 sierpnia 2024 r.
O aktualnych planach legislacyjnych i kluczowych w sektorze edukacji programach, inicjatywach i politykach publicznych rozmawiali członkowie Konfederacji Lewiatan z ministrą edukacji Barbarą Nowacką.
Edukacja ma kluczowe znaczenie dla rozwoju społeczno-gospodarczego, bezpośrednie przełożenie na rynek pracy i jest jedną z najważniejszych inwestycji państwa. Konfederacja Lewiatan jako reprezentatywna organizacja pracodawców regularnie przygotowuje stanowiska i zgłasza postulaty dotyczące sektora edukacji – przepisów prawa, polityk publicznych i źródeł finansowania.
Podczas spotkania z ministrą edukacji Barbarą Nowacką poruszyliśmy między innymi kwestie dotyczące:
zapewnienia kadr dla systemu edukacji, w szczególności kształcenia branżowego, zmian w kształceniu nauczycieli i odbudowy prestiżu tego zawodu
roli sektora prywatnego w systemie edukacji, skutecznej współpracy firm ze szkołami na rzecz przygotowania właściwych kadr na rynek pracy
realizacji długofalowego planu cyfryzacji edukacji, w szczególności działań skupionych wokół projektu „Cyfrowy uczeń”
skutecznego wykorzystania środków unijnych z polityki spójności na lata 2021-2027 oraz z Krajowego Planu Odbudowy na rzecz sektora edukacji i włączenia sektora prywatnego w prace nad rozwiązaniami służącymi efektywnym inwestycjom
wyposażania uczniów w kompetencje przyszłości, poprzez rozwijanie efektywnych metod nauczania i uczenia się, z wykorzystaniem ICT i AI
rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży
budowania systemu wsparcia sektora edukacji w oparciu o dane i wyniki analiz, wykorzystania międzynarodowych doświadczeń i wyciągania wniosków z dotychczasowych, nie zawsze udanych, a zwykle bardzo kosztownych, reform w systemie
wsparcia dla budowy skutecznego systemu poradnictwa pedagogiczno-psychologicznego, edukacji włączającej oraz budowania higieny cyfrowej uczniów.
Deklaracje ministry edukacji w zakresie postulatów przedsiębiorców
Ministra Nowacka zadeklarowała wiele działań zgodnych z postulatami pracodawców, w tym wzmacnianie roli szkolnictwa branżowego, a także otwartość resortu na tworzenie szkół czy klas we współpracy z firmami. W tym zakresie będą organizowane spotkania branżowe, by wdrażane rozwiązania z jednej strony integrowały już podjęte w tym obszarze interwencje, ale także jeszcze lepiej odpowiadały na zróżnicowane potrzeby szkół i sektorów.
Szefowa resortu edukacji mówiła także o przygotowywanej we współpracy z resortem finansów reformie finansowania oświaty i zwiększeniu roli samorządów w tym zakresie. Zapowiedziała zmianę podejścia do nauczania przedmiotów ścisłych, szczególnie matematyki, ale też wzmocnienie działań na rzecz dzieci najzdolniejszych.
Ważną interwencją szefowej resortu edukacji będą zmiany w obszarze edukacji włączającej tak, by dzieci ze szczególnymi potrzebami edukacyjnymi dostawały faktyczne wsparcie w postaci zajęć dodatkowych odpowiadających ich wyzwaniom.
Włączenie do systemu uczniów z Ukrainy i wsparcie szkół
Od roku szkolnego 2024/2025 do polskiego systemu edukacji dołączy także nowa grupa uczniów z Ukrainy, którzy dotychczas byli poza tym systemem, chociaż w związku z wojną w ich ojczyźnie od kilku lat mieszkają w Polsce. Szacunkowo to między 60 a nawet 180 tys. uczniów. Szkoły dostaną na ten cel wsparcie finansowe m.in. na zatrudnienie asystentów międzykulturowych.
Założenia programu Cyfrowy uczeń
Działania związane z cyfryzacją edukacji i budowaniem kompetencji cyfrowych uczniów skupione zostaną w projekcie „Cyfrowy uczeń”, którego założenia są obecnie opracowywane. Program zakłada zdecentralizowane wsparcie dla szkół, zgodnie z ich potrzebami w zakresie dostępu do internetu, doposażenia w sprzęt, oprogramowania i kontentu edukacyjnego, a także rozwój kompetencji nauczycieli.
W obszarze funkcjonowania szkół niepublicznych Barbara Nowacka zapowiedziała przegląd legislacji związanej z zakładaniem i zamykaniem placówek oświatowych oraz weryfikację jakości działania tych podmiotów.
Zmiana podstaw programowych
Kluczowe zmiany od 1 września 2024 r. to wstępne odchudzenie podstaw programowych. Duża reforma nauczania, w tym gruntowna zmiana podstaw programowych zapowiedziana jest na 2026 r. Za tym pójdą także zmiany podręczników, ale także systemu egzaminów. Rozważane są także zmiany dotyczące oceny z zachowania. Z kolei od 2025 w szkołach pojawią się dwa nowe przedmioty – edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska.
Ministra edukacji jest otwarta na dialog z przedsiębiorcami
Jedną z najważniejszych deklaracji była otwartość na dialog z sektorem prywatnym i włączenie biznesu w tworzenie rozwiązań służących rozwojowi nowoczesnej edukacji na jak najwcześniejszym etapie. Jesteśmy przekonani, że to jedno z wielu równie owocnych spotkań z szefową resortu i innymi jego reprezentantami.
Spotkanie odbyło się 18 lipca w siedzibie Konfederacji Lewiatan.
Uzależnienie wypłaty świadczeń wychowawczych dla uczennic i uczniów z Ukrainy od realizacji przez nich obowiązku szkolnego i nauki w naszym systemie oświaty to dobre rozwiązanie. Szkoły dostaną wsparcie w wysokości ok. 500 mln zł. Obecnie w polskim systemie oświaty uczy się ok. 142,5 tys. osób z Ukrainy – podkreśla Konfederacja Lewiatan.
edukacjauczniowieUkrainawsparcie
Dotychczas dzieci były objęte obowiązkiem szkolnym, ale mogły uczyć się w polskich szkołach lub korzystać z nauki zdalnej w ramach systemu edukacji Ukrainy.
Dodatkowo 60 tys. ukraińskich uczniów
Zmiany wprowadzane w programie Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego (FERS) są powiązane z obecnie nowelizowaną ustawą o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw. Zakłada ona uzależnienie wypłaty świadczeń wychowawczych dla dzieci i młodzieży z Ukrainy od faktu realizacji przez nich obowiązku szkolnego i obowiązku nauki w polskim systemie oświaty (obecnie ustawa jest w podpisie u prezydenta). Według szacunków Ministerstwa Edukacji Narodowej zmiana ta spowoduje, że w roku szkolnym 2024/2025 dodatkowo do polskich szkół zostanie przyjętych ok. 60 tys. ukraińskich uczniów i uczennic. Wymaga to szybkiego uruchomienia wsparcia EFS+ na przygotowanie polskich szkół do przyjęcia tak dużej grupy nowych osób z Ukrainy.
Zasady wsparcia do konsultacji
– Co istotne zakres i zasady wsparcia zostaną poddane konsultacjom społecznym. Liczymy na włączenie w konsultacje szerokiej grupy podmiotów – podkreśla Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan. Takie wsparcie jest niezbędne. Ważne jednak, by było dopasowane do potrzeb szkół, nauczycieli, a przede wszystkim uczniów, którzy od września dołączą do polskich szkół – dodaje.
Zmianę w programie FERS 2021-2027, będącą podstawą do wsparcia, zatwierdził właśnie Komitet Monitorujący. To pierwszy krok. Faktyczne uruchomienie wsparcia uzależnione jest jeszcze od akceptacji zmiany programu przez rząd oraz Komisję Europejską. MFiPR zapewnia, że obie te decyzje się wstępnie wynegocjowane i będą pozytywne.
Dzieci i młodzież będące poza polskim systemem oświaty narażone są na wiele wyzwań i potencjalnych zagrożeń:
są niewidoczni dla polskiego systemu oświaty;
nie można zweryfikować, czy w ogóle łączą się zdalnie z ukraińskimi placówkami;
zaniedbanie edukacji może mieć poważne skutki, zwłaszcza w kontekście ich społecznego funkcjonowania.
Kształcenie osób z doświadczeniem migracji
Wsparcie z programu Fundusze Europejskie dla Rozwoju Społecznego 2021-2027 wyniesie ponad 116 mln euro (ok. 500 mln zł). Efektem tego finansowania będzie pomoc dla 29 000 uczniów i uczennic z Ukrainy w roku szkolnym 2024/2025 oraz 2025/2026 objętych edukacją formalną. Chodzi o uczniów i uczennice uczęszczające do szkół podstawowych oraz branżowych szkół I stopnia, branżowych szkół II stopnia, techników i liceów ogólnokształcących w danym roku szkolnym, którzy wejdą do polskiego systemu oświaty od początku roku szkolnego. I przybyli do Polski w wyniku agresji zbrojnej Rosji na Ukrainę oraz ich pobyt w Polsce uznawany jest za legalny na podstawie ustawy z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa.
Jak podaje Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej objęcie dzieci i młodzieży z Ukrainy kształceniem to nie tylko zapewnienie im podstawowej infrastruktury w klasie, ale przede wszystkim stworzenie warunków, w których będą mogły czuć się bezpiecznie, uczyć się, budować i rozwijać relacje z rówieśnikami. Szkoła oraz jej kadra muszą być odpowiednio przygotowane do pracy z uczniami i uczennicami z doświadczeniem migracji lub uchodźctwa. Objęcie dzieci i młodzieży ukraińskiej kształceniem formalnym w naszym systemie oświaty i zapewnienie, aby w nim pozostali, równoważne jest z zagwarantowaniem dodatkowych działań wymaganych do zaspokojenia ich szczególnych potrzeb.
Nowo wybrani członkowie prezydium poprowadzą Radę ds. EdTech Konfederacji Lewiatan przez kolejne dwa lata.
EdTechedukacjaRada ds. EdTechwybory
Dorota Twarowska z Vulcan Sp. z o.o., dotychczasowa wiceprzewodnicząca Rady, objęła funkcję przewodniczącej Rady ds. EdTech. Skład Prezydium uzupełnia Dariusz Wronikowski z Akademii Leona Koźmińskiego – jako wiceprzewodniczący.
Nowe władze Rady ds. EdTech Lewiatana
Dorota Twarowskawnosi do Rady szeroką wiedzę i doświadczenie w obszarze K-12 oraz szkolnictwa wyższego. To ekspertka z ponad 25-letnim doświadczeniem w branży edukacyjnej. W swojej karierze zarządzała firmami takimi jak PWN Wydawnictwo Naukowe, PWN Wydawnictwo Szkolne, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Mała Lingua (sieć szkół językowych) oraz Young Digital Planet (wydawnictwo multimedialne). Obecnie pełni funkcję pełnomocnika Zarządu ds. Relacji Zewnętrznych w firmie Vulcan oraz w wydawnictwie edukacyjnym Nowa Era (spółka matka Vulcan sp. z o.o.). Aktywnie uczestniczy w pracach komisji sejmowych związanych z edukacją. Doradza także wielu podmiotom w zakresie edukacji i nowoczesnych technologii w edukacji.
Dariusz Wronikowskireprezentuje przede wszystkim sektor szkolnictwa wyższego. Ma ogromny zasób kontaktów, doświadczenia i kompetencji w obszarze edukacji technologicznej/cyfrowej. Aktywnie działa na rzecz poszukiwania rozwiązań cyfrowych w sektorze edukacji i administracji publicznej, także w ramach Forum Administracji Akademickiej. Wnosi do Prezydium perspektywę uczelni publicznych i niepublicznych. Jest gotowy do budowania jeszcze lepszej i efektywniejszej współpracy na linii uczelnie-biznes, w tym w szczególności z instytucjami zrzeszonymi w Lewiatanie. Ma wieloletnie doświadczenie we współpracy z administrację.
Dziękujemy za zaangażowanie w rozwój Rady dotychczasowemu przewodniczącemu, którym był Marcin Kowalski z Human Partner Sp. z o.o., który przewodniczył Radzie w I kadencji Prezydium od marca 2022 do marca 2024, aktywnie działając na rzecz rozwoju samej Rady, ale także umacniania branży edtech w gospodarce.
Pracami Rady w Konfederacji Lewiatan nadal zarządzają Małgorzata Lelińska i Adam Dżumaga.
II kadencja potrwa od kwietnia 2024 do marca 2026.
Reprezentanci Lewiatana spotkali się z Krystyną Szumilas, przewodniczącą sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży.
edukacjaSejmspotkanie
Rozmowa dotyczyła przede wszystkim współpracy Lewiatana z Komisją, w tym aktywnego udziału w konsultacjach i pracach nad legislacją pozostającą w zakresie odpowiedzialności tego gremium. Mieliśmy okazję do zaprezentowania zakresu zainteresowania i ekspertyzy Lewiatana w obszarze edukacji na wszystkich poziomach, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie.
Przewodnicząca doceniła dotychczasową aktywność Lewiatana, wskazując, że w jej ocenie jesteśmy najbardziej zaangażowaną w prace legislacyjne organizacją gospodarczą w wielu obszarach, także w odniesieniu do edukacji, a nasz głos jest trafny i niejednokrotnie był uwzględniany w pracach nad ustawami czy rozporządzeniami.
Współpraca Lewiatana z sejmową komisją edukacji
Komisja pracuje w oparciu o 6-miesięczny plan. Jest otwarta na dialog i zachęca do udziału w konsultacjach. Konsekwentnie będzie stawiać na pełną ścieżkę legislacyjną i nawet projekty poselskie kierować do konsultacji społecznych. Jej celem jest także współpraca międzyresortowa, czego dowodem jest chociażby najbliższe przyszłotygodniowe połączone spotkanie Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Komisji Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii.
Poza bieżącą legislacją prace Komisji będą obejmować dwa wybrane tematy merytoryczne w miesiącu. Przewodnicząca zapowiada także dużą otwartość na współpracę z organizacjami pozarządowymi i partnerami społecznymi.
Spotkanie odbyło się 16 lutego 2024 r. Konfederację Lewiatan reprezentowali Małgorzata Lelińska, dyrektorka Departamentu Funduszy Unijnych i Edukacji Cyfrowej, koordynatorka Rady ds. EdTech oraz Sławomir Szymczak, ekspert w Departamencie Pracy, koordynator Rady ds. Kompetencji i Kwalifikacji.
Jednym z celów polityki oświatowej powinno być wzmocnienie roli szkoły w rozpoznawaniu sytuacji kryzysowych dotyczących zdrowia psychicznego uczniów, a także umiejętne pomaganie zagrożonej młodzieży – uważa Rada ds. EdTech Konfederacji Lewiatan.
dobrostanedukacjaRada ds. EdTechuczniowie
Problemy psychiczne dzieci i młodzieży to obecnie jedno z najpoważniejszych wyzwań. Szacuje się, że z depresją może zmagać się co piąty nastolatek. Rośnie także liczba samobójstw i prób samobójczych. Dlatego dzieci i młodzież powinny mieć dostęp do programów profilaktycznych, ale także być cyklicznie diagnozowane pod kątem zdrowia psychicznego.
Dobrostan uczniów
– Troska o dobrostan uczniów to jedno z najważniejszych zadań szkoły. Tymczasem mamy do czynienia z dramatycznym niedofinansowaniem szkół w zakresie realizacji celów dotyczących ochrony zdrowia i skutecznej profilaktyki oraz niezrozumieniem globalnych zmian, jakie niesie za sobą rozwój technologii AI czy powszechny dostęp do mediów społecznościowych. Kompetencje kadry pedagogicznej w tym zakresie są niskie. Panuje też mała otwartość na zmianę roli szkoły w realizacji wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży. Brakuje współdziałania i jednolitej wizji wsparcia zdrowia dzieci i młodzieży pomiędzy poszczególnymi resortami (edukacja, zdrowie, cyfryzacja) – mówi Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan.
Rada ds. EdTech Lewiatana proponuje, aby włączyć treści związane z dbaniem o zdrowie psychiczne do programów nauczania. Edukacja w zakresie zdrowia psychicznego powinna być elementem programów nauczania na wszystkich poziomach nauki. Uczniowie powinni zdobywać wiedzę i ćwiczyć umiejętności radzenia sobie ze stresem, emocjami, a także uczyć się, jak budować pozytywne relacje z rówieśnikami i dorosłymi. Wprowadzone inicjatywy muszą być regularnie monitorowane i oceniane pod kątem ich efektywności.
Pomoc także dla rodziców i opiekunów
Pomoc powinna być adresowana także do rodziców i opiekunów, którzy muszą się nauczyć jak wspierać rozwój emocjonalny i psychiczny dzieci w obliczu wyzwań, jakie stawia przed nimi rozwój technologii i cyfryzacja. Konieczne jest promowanie zdrowego stylu życia i aktywności fizycznej jako elementu wpływającego na dobrostan psychiczny.
Szkolenia z pierwszej pomocy psychologicznej
– Proponujemy też wprowadzenie regularnych szkoleń z zakresu pierwszej pomocy psychologicznej dla nauczycieli. Mogłyby one zwiększyć świadomość oraz kompetencje kadry w zakresie rozpoznawania i reagowania na sytuacje kryzysowe. Ważne jest, aby nauczyciele potrafili nie tylko rozpoznać problem, ale również wiedzieli, jak postępować w pierwszej kolejności oraz kiedy i gdzie kierować ucznia po profesjonalną pomoc – dodaje Małgorzata Lelińska.
Rada ds. EdTech postuluje również rozwój cyfrowych narzędzi diagnostycznych i wsparcia. W dobie rosnącej roli technologii, warto rozwijać narzędzia online, które mogą wspierać specjalistów w diagnozie, a uczniów w radzeniu sobie ze stresem, lękiem czy innymi problemami emocjonalnymi.
Zwraca też uwagę na stworzenie zintegrowanych programów wsparcia psychologicznego w szkołach. Programy te powinny łączyć różne formy pomocy – od konsultacji indywidualnych, przez warsztaty grupowe, po wsparcie online. Programy muszą być dostosowane do różnych potrzeb i sytuacji życiowych uczniów.
Przy cyfryzacji edukacji potrzebujemy przemyślanych działań, a nie punktowych interwencji i programów. Jesteśmy przeciwni trwonieniu pieniędzy i zasobów. Opowiadamy się za skutecznym wykorzystaniem dotychczas zrealizowanych programów i kontynuacją rozpoczętych prac legislacyjnych – uważa Rada ds. EdTech Konfederacji Lewiatan.
cyfryzacjaedukacjaocena
Programy realizowane w ostatnich latach w obszarze cyfryzacji edukacji były imponujące, jeśli chodzi o skalę zaangażowanych środków finansowych. Część z nich na pewno wspierała rozwój nowoczesnej edukacji. Ich słabością był brak koordynacji i kompleksowości.
Pośpiech w realizacji programów
– W wielu przypadkach brakowało także oparcia o faktycznie zdiagnozowane potrzeby i możliwości wykorzystania efektów programów przez szkoły, nauczycieli, uczniów. Podejmowane działania były często punktowe, realizowane w nieuzasadnionym pośpiechu. Inwestycje w sprzęt, oprogramowanie czy edukacyjne treści on-line nie były powiązane z działaniami wspierającymi skuteczne wykorzystanie ich w procesie edukacji. Z nieuzasadnionych powodów część placówek była także wykluczana z niektórych rodzajów wsparcia – mówi Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan.
Zdaniem Rady ds. EdTech Lewiatana punktem wyjścia do dalszej realizacji wsparcia powinna być gruntowna analiza dotychczasowych działań przygotowana przez podmiot niezależny, zewnętrzny wobec realizatorów poszczególnych programów i projektów. Efektem takiej oceny powinna być inwentaryzacja i wskazanie dodatkowych działań wspierających skuteczne wykorzystanie pieniędzy dotychczas zainwestowanych w edukację. Na tej podstawie powinna zostać podjęta decyzja o kontynuacji, czy połączeniu programów wieloletnich.
Ocena dotychczasowych programów
– W ocenie programów udział powinny wziąć wszystkie zainteresowane strony, w tym organy prowadzące szkoły, dyrektorzy, nauczyciele, uczniowie, rodzice, ale także branża edtech dostarczająca rozwiązań wspierających cyfryzację edukacji, dzięki której wdrażane w życie programy są po prostu możliwe do zrealizowania.
Chodzi o to, by bezrefleksyjnie nie zaprzepaścić wszystkiego, co robił poprzedni rząd, ale też nie kontynuować programów bez koniecznych korekt. Namysł, ocena skuteczności dotychczasowych programów i inwestycji, ich mocnych i słabych stron, szeroki dialog, rozważne decyzje co do dalszych działań – to jest przepis na sukces edukacji – dodaje Małgorzata Lelińska.
Kluczowe rekomendacje
Doposażenie placówek i nauczycieli w sprzęt to za mało. Każdy program publiczny wspierający wykorzystanie technologii w edukacji powinien być realizowany pod warunkiem jednoczesnego otrzymania wsparcia przez szkołę w postaci: szkoleń technicznych – wdrożeniowych, szkoleń metodycznych – związanych z możliwościami wykorzystania sprzętu w nauce konkretnego przedmiotu/grupy przedmiotów, zakupu oprogramowania edukacyjnego (e-treści, e-materiałów edukacyjnych, e-podręczników, e-materiałów dodatkowych), działań w zakresie higieny cyfrowej i bezpieczeństwa w sieci. Konieczna jest także bieżąca ewaluacja działań na poziomie szkoły, ale także szerokie promowanie dobrych praktyk, w tym osiągnięć edukacyjnych szkół-liderów w obszarze cyfryzacji.
Przedsięwzięcia, na które szczególnie warto zwrócić uwagę:
Laboratoria Przyszłości – proponujemy gruntowną ewaluacje programu, weryfikację jego efektów, mocnych i słabych stron, zaplanowanie działań wspierających faktyczne wykorzystanie w szkołach zakupionego sprzętu.
Kontynuacja programu wyposażania pracowni przyrodniczych i objęcie wsparciem szkół dotychczas wykluczonych z tego programu. Chodzi o szkoły podstawowe przekształcone z gimnazjów dotychczas wyłączone z kryterium subwencji.
Aktywna Tablica – kontynuacja programu dla szkół i objęcie nim przedszkoli, zgodnie z potrzebami tych placówek Program Aktywna Tablica cieszył się ogromnym zainteresowaniem.
Kontynuacja wsparcia w programie miniPAKT Pracownie Cyfrowe realizowanego przez Centrum Projektów Cyfrowa Polska. Program cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem lokalnych samorządów. Adresowany był do gmin i służył doposażeniu pracowni służących rozwijaniu nowych form wzmacniania kompetencji cyfrowych w kreatywnych przestrzeniach edukacji pozaformalnej.
Laptop dla ucznia – program zgodnie z postulatem ogólnym należy poddać gruntownej ewaluacji, a na podstawie wyników tej oceny – przebudowie i uzupełnieniu go o działania wspierające wykorzystanie sprzętu w edukacji. Minister edukacji Barbara Nowacka już zapowiedziała program naprawczy w tym zakresie.
Laptop dla nauczyciela – program należy poddać gruntownej ewaluacji, a na podstawie wyników tej oceny, biorącej pod uwagę szczególnie głos nauczycieli – przebudowie.
Rozszerzenie programów w zakresie cyfryzacji edukacji, budowanie dobrostanu uczniów, dalsze prace nad mLegitymacją, eDyplomem i aktami studenta czy wykorzystanie AI w biznesie to niektóre z propozycji przygotowanych przez Radę ds. EdTech. Mają zapewnić innowacyjne i bezpieczne rozwiązania w edukacji i szkolnictwie wyższym oraz wspierać rozwój sektora edukacji technologicznej w Polsce.
Rada ds. EdTech Konfederacji Lewiatan przygotowała 20 kluczowych postulatów dotyczących edukacji, szkolnictwa wyższego oraz wsparcia rozwoju sektora edukacji technologicznej w Polsce.
Czas na analizę działań na rzecz cyfryzacji edukacji z ostatnich lat
Zdaniem członków Rady ds. Edtech Lewiatana konieczna jest gruntowna, zewnętrzna ewaluacja programów na rzecz cyfryzacji edukacji zrealizowanych w ostatnich latach. Powinna ona polegać na weryfikacji założeń, ocenie efektów. Na tej podstawie będzie można kontynuować i rozszerzać dotychczas wdrażane programy w zakresie cyfryzacji edukacji oraz doposażania placówek.
Przedsięwzięcia, na które zwraca uwagę Rada Lewiatana to Laboratoria Przyszłości, Aktywna Tablica, miniPAKT Pracownie Cyfrowe, Laptop dla ucznia, Laptop dla nauczyciela czy wyposażanie pracowni przyrodniczych. Dalszych prac w celu przyjęcia do realizacji wymaga dokument „Polityka Cyfrowej Transformacji Edukacji”.
Zapewnienie dobrostanu uczniom i sprzętu pracowniom
Jednym z celów polityki oświatowej powinno być wzmacnianie roli szkoły w rozpoznawaniu sytuacji kryzysowych i określaniu rzeczywistych potrzeb rozwojowych uczniów. Wśród wyzwań do pokonania w tym zakresie jest m.in. brak świadomości skali problemów na poziomie jednostkowej szkoły i rozumienia potrzeb rozwojowych czy niskie kompetencje kadry pedagogicznej i mała otwartość na zmianę roli szkoły w realizacji wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży.
W systemie edukacji brakuje też spójności na linii: podstawy programowe i inwestycje w sprzęt czy oprogramowanie edukacyjne, jak również w inne pomoce edukacyjne, konieczne do realizacji podstaw programowych.
Wśród postulatów Rady ds. EdTech znalazły się też skuteczne wykorzystanie rozwiązań cyfrowych i technologicznych we wsparciu edukacji włączającej, cyfrowe wsparcie dla skutecznego nauczania przedmiotu „Biznes i zarządzanie” czy zapewnienie właściwych działań w obszarze cyfryzacji dla przedszkoli. Rada zwraca też uwagę na przygotowanie przeglądu rozwiązań wykorzystujących AI w edukacji i szkolnictwie wyższym.
Inwestycje i zmiany w szkolnictwie wyższym
Rozwiązania, które są niezbędne dla rozwoju szkolnictwa wyższego to inwestycje w rozwiązania cyfrowe, uruchomienie programu dotyczącego przygotowania nowoczesnego podręcznika interaktywnego dla studentów czy uruchomienie platformy do wsparcia edukacji i komunikacji dla uczelni i studentów.
Uczelnie i studenci powinni mieć zapewnione finansowanie dostępu do polskich publikacji naukowych. Niezbędna jest też kontynuacja prac w zakresie przygotowania centralnej rekrutacji i usługi Moje Internetowe Konto Edukacyjne.
Dla ułatwienia współdziałania studentów i uczniów z placówkami edukacyjnymi oraz redukcji kosztów konieczne są dalsze prace nad mLegitymacją, eDyplomem i aktami studenta.
Pismo z załączonymi postulatami Rada przesłała do szefów resortów edukacji narodowej oraz nauki i szkolnictwa wyższego, a także do dyrektora Narodowego Centrum Badań i Rozwoju.
Cyfrowa transformacja edukacji powinna obejmować cały okres edukacji i uczenia się formalnego, odnosić się do wszystkich obszarów, zakładać inwestycje poprzedzone przygotowaniem planów cyfryzacji danej szkoły, przedszkola czy uczelni. Konieczna jest też regularna ewaluacja oraz ocena wdrażanych przedsięwzięć i programów – uważa Konfederacja Lewiatan.
cyfryzacjaedukacjatranfsormacja
Wysłuchaj komentarza ekspertki:
8 grudnia zakończyły się prekonsultacje dokumentu „Polityka cyfrowej transformacji edukacji”. Jego przyjęcie przez rząd jest jednym z kamieni milowych KPO i zgodnie z założeniem miało nastąpić do końca 2023 r. Lewiatan w czasie konsultacji zwrócił uwagę na najważniejsze zagadnienia, które wiążą się z tym tematem.
Cyfryzacja przedszkoli i uczelni
– Polityka cyfrowej transformacji edukacji i uczenia się formalnego powinna zostać uzupełniona o kwestie związane z cyfryzacją przedszkoli oraz szkolnictwa wyższego. Te tematy powinny się uzupełniać, a wdrażane przedsięwzięcia być realizowane biorąc pod uwagę cele poszczególnych etapów edukacji i zachowanie ciągłości w kontekście oddziaływania na uczniów i wsparcia ich rozwoju na każdym etapie edukacji (przedszkole – szkoła podstawowa – szkoła średnia – studia wyższe). W zakresie wykorzystania rozwiązań cyfrowych i budowania kompetencji kluczowych, kolejne etapy edukacji powinny zapewniać rozwój i wykorzystywać oraz wzmacniać efekty z poprzedniego etapu – przekonuje Małgorzata Lelińska, dyrektorka departamentu funduszy unijnych i edukacji cyfrowej Konfederacji Lewiatan.
Integracja odpowiedzialności
Polityka cyfrowej transformacji edukacji powinna też odnosić się do wszystkich obszarów, niezależnie od tego, jaka instytucja odpowiada za dane zagadnienie. Jej zadaniem powinna być integracja rozproszonej obecnie odpowiedzialności w tym zakresie pomiędzy instytucje i resorty centralne (Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Cyfryzacji, Instytut Badań Edukacyjnych, Centrum Projektów Polska Cyfrowa, itp.) oraz administrację na samorządową. W szczególności koordynacja powinna dotyczyć źródeł finansowania i harmonogramu realizacji poszczególnych działań.
Inwestycje poprzedzone planami cyfryzacji
Ważne jest także zdefiniowanie obszarów, które wymagają inwestycji, a także ewaluacja dotychczas podjętych działań i zrealizowanych programów, takich jak Laboratoria Przyszłości, Aktywna Tablica, itp. Tego rodzaju badanie powinno być zlecone na zewnątrz i zrealizowane przez podmioty niezależne.
– Inwestycje w placówkach powinny być poprzedzone przygotowaniem planów cyfryzacji danej szkoły, przedszkola czy uczelni. Takie strategie pozwolą na dopasowanie wsparcia do aktualnych możliwości i potrzeb. Kluczowe jest dobre wykorzystanie personelu do realizacji założeń strategii danej szkoły – dodaje Małgorzata Lelińska.
Istotne jest również powołanie stałego merytorycznego zespołu roboczego stanowiącego platformę dialogu i wypracowywania efektywnych rozwiązań, w skład którego wejdą także reprezentanci rynku edtech, aby na bieżąco inspirować do inwestycji w najbardziej nowoczesne rozwiązania, dopasowane do danego etapu nauki oraz dostosowane do wieku dzieci i ich potrzeb.
![Edukacja czeka na cyfrową transformację [+MP3]](https://lewiatan.org/wp-content/uploads/2023/12/iStock-1089737754.jpg)
