Tag: energia elektryczna

Branża energetyczna boleśnie odczuła nieprawidłową implementację przepisów UE
09 lutego 2024

Branża energetyczna boleśnie odczuła nieprawidłową implementację przepisów UE

Powrót

Popieramy decyzję o nieprzedłużaniu odpisu na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny od 2024 roku, ale jednocześnie zwracamy uwagę na wiele nieprawidłowości związanych z jego stosowaniem do końca ubiegłego roku. Mamy nadzieję, że złe praktyki legislacyjne nie będą kontynuowane w tym roku – napisała Konfederacja Lewiatan w piśmie do resortu klimatu.

energia elektryczna nowe regulacje UE

Trudny rok dla firm energetycznych

Ubiegły rok był niezwykle burzliwy jeżeli chodzi o regulacje dotyczące cen energii elektrycznej oraz obowiązków wytwórców i sprzedawców. Niezgodne a nawet sprzeczne ze sobą interpretacje czy wyjaśnienia poszczególnych regulacji oraz wielokrotne nowelizacje przepisów utrudniały funkcjonowanie firm i generowały kolejne dla nich obciążenia, bariery oraz ryzyka inwestycyjne.

Źródłem wielu problemów było nieprawidłowe zastosowanie unijnego tzw. rozporządzenia interwencyjnego, które w zamyśle miało wprowadzić mechanizmy osłonowe dla odbiorców energii w obliczu kryzysu energetycznego. Odczuł to boleśnie sektor energetyczny.

Niekorzystne rozwiązania krajowe

– Rozwiązania, które przyjęto w Polsce znacząco różniły się od tych, które wdrożono w innych krajach, gdzie przynajmniej częściowo uwzględniano jednak wytyczne rozporządzenia unijnego. Problemem był fakt, że ograniczenie dochodów zgodnie z unijnymi przepisami dotyczyć powinno wytwórców oraz pośredników uczestniczących w hurtowych rynkach energii elektrycznej. Polskie przepisy rozszerzyły ten obowiązek na wszystkich sprzedawców energii elektrycznej, niezależnie od tego czy pełnią obowiązki takich pośredników, czy też nie, wykraczając tym samym w sposób nieproporcjonalny poza ramy interwencji kryzysowej – mówi Paulina Grądzik, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Uprzywilejowanie przedsiębiorstw państwowych

Na podstawie przepisów krajowych uprzywilejowane zostały firmy państwowe w porównaniu z prywatnymi producentami energii odnawialnej.

Unijne przepisy dające państwom podstawę do wprowadzenia pułapu dochodów rynkowych dla wytwórców energii w myśl rozporządzenia, były stosowane do 30 czerwca 2023 r., a sam mechanizm obowiązujący w Polsce ustalał limit ceny energii elektrycznej znacznie poniżej progu 180 EUR/MWh. Dodatkowo z czasem został on rozszerzony na przychody obejmujące gwarancje pochodzenia oraz przychody wynikające z rozliczeń umów sprzedaży energii obejmujących instrumenty finansowe. Mechanizm ten był nieproporcjonalny i nadmiarowy, gdyż prowadził do redystrybucji zysku przedsiębiorstw energetycznych, wbrew przyjętym zasadom funkcjonowania rynku energii elektrycznej.

Bez konsultacji społecznych

Regulacje dotyczące cen energii zmieniane były wielokrotnie, uchwalano je często z pominięciem konsultacji publicznych albo z bardzo krótkim terminem na zgłoszenie wątpliwości. W trakcie ich obowiązywania  wstecznie modyfikowano zasady obliczania odpisu na Fundusz względem rozliczeń gwarancji pochodzenia oraz umów sprzedaży energii obejmujących instrumenty finansowe. Czynniki te zdecydowanie negatywnie wpływały na jakość stanowionego prawa, sprawiając także, że inwestorzy i instytucje finansowe nie mogli liczyć na jednoznaczną interpretację przepisów, ani ze strony władz administracyjnych, ani ze strony podmiotu odpowiedzialnego za zarządzanie Funduszem. Ze skutkami tej sytuacji przedsiębiorcy i administracja publiczna nadal będą musieli się mierzyć.

– Mamy nadzieję, że widoczne szczególnie w ubiegłym roku złe praktyki legislacyjne nie będą kontynuowane, a implementacja  nowych regulacji wchodzących w skład planowanej reformy rynku energii elektrycznej zostanie  przeprowadzona zgodnie z zasadami prawa UE. Rynek energii elektrycznej ma bowiem kluczowe znaczenia dla gospodarki i bezpieczeństwa państw UE – dodaje Paulina Grądzik.

 Konfederacja Lewiatan

Zobacz stanowisko Lewiatana

Nowelizacja ustawy interwencyjnej ekspresem przez Sejm
25 lipca 2023

Nowelizacja ustawy interwencyjnej ekspresem przez Sejm

Powrót

Ministerstwo Klimatu i Środowiska nowelizuje ustawę bez konsultacji. Niepokój budzi i tryb procedowania propozycji legislacyjnej i jej treść.

energetyka energia elektryczna mechanizmy interwencyjne nowelizacja

Nowelizacja ustawa interwencyjnej nie tylko rozszerza obowiązek przekazywania odpisów na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny na kolejne przedsiębiorstwa, ale także modyfikuje zasady obliczania odpisu w przypadku rozliczeń gwarancji pochodzenia oraz umów sprzedaży energii obejmujących instrumenty finansowe. W październiku minionego roku mechanizmy interwencyjne wprowadzone zostały w celu zabezpieczenia odbiorców końcowych przed gwałtownym wzrostem cen nośników energii.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska nowelizuje ustawę bez konsultacji

10 lipca 2023 r. projekt został przyjęty przez Radę Ministrów, a pierwsze czytanie odbyło się na posiedzeniu plenarnym Sejmu następnego dnia – a właściwie późną nocą. Komisja sejmowa zebrała się 12 lipca o godz. 10:30, by kontynuować prace nad projektem. Ostatecznie ustawa została uchwalona 13 lipca 2023 r. i przekazana do Senatu. Takie tempo prac w praktyce pozbawiło organizacje branżowe i opinię publiczną możliwości merytorycznego odniesienia się do proponowanych rozwiązań.

Ustawa wykonuje prawo unijne w sposób wybiórczy i niepełny. Unijne przepisy dające państwom członkowskim podstawę do wprowadzenia pułapu dochodów rynkowych wytwórców energii przestały obowiązywać 30 czerwca 2023 r. Proponowane zmiany nie wykonują więc prawa unijnego, a wręcz są z nim sprzeczne. Ponadto, zaprojektowane przepisy wprowadzają zmiany w tym samym zakresie, w którym zmiany wprowadza nowelizacja ustawy Prawo energetyczne, a termin wejścia w życie obu tych aktów będzie różny, co tylko zwiększy niepewność prawną przedsiębiorstw. Stan prawny w tak istotnej materii, jaką są zasady obliczania należności finansowej wnoszonej do funduszu celowego, powinien być stabilny i przewidywalny – podkreśla Paulina Grądzik, ekspertka Lewiatana.

Brakuje 3 mld zł z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19

Ocena skutków regulacji wydaje się być niepełna, biorąc pod uwagę zakładaną strukturę wydatków budżetowych względem zakładanego poziomu zysku z wprowadzenia składki solidarnościowej sektora węglowego. Konfederacja Lewiatan zwraca także uwagę na niezrozumiałe obniżenie maksymalnego łącznego limitu wydatków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19, będącego skutkiem finansowym przepisów ustawy.

Zgodnie z naszymi wyliczeniami przeprowadzonymi w oparciu o uzasadnienie ustawy, brakująca kwota w Funduszu w związku z nowelizacją przepisów wynosi aż 3 miliardy złotych.

Apel Lewiatana

Obecna sytuacja rynkowa w Polsce nie uzasadnia dalszego utrzymywania mechanizmów interwencyjnych. Ceny energii elektrycznej w ramach Rynku Dnia Następnego w Polsce stabilizują się – co potwierdzają dane zaprezentowane w raporcie Towarowej Giełdy Energii za czerwiec 2023 roku.

Projekt ze względu na wpływ finansowy, jaki może wywierać na sektor energetyczny, powinien zostać poddany szerokim konsultacjom publicznym. Proces ten nie został przeprowadzony w sposób należyty. Ciężar finansowania ochrony odbiorców końcowych spoczywa na przedsiębiorstwach energetycznych (wytwórcach energii elektrycznej) poprzez limit cen energii elektrycznej. Apelujemy o wycofanie mechanizmu, który po dniu 30 czerwca 2023 r. stracił podstawę prawną w prawie unijnym i tym samym rodzi szereg ryzyk związanych z odpowiedzialnością finansową Skarbu Państwa.

Konfederacja Lewiatan

Zobacz stanowisko Lewiatana
Nowe prawo energetyczne zmieni rynek energii elektrycznej
15 maja 2023

Nowe prawo energetyczne zmieni rynek energii elektrycznej

Powrót

Projekt nowelizacji prawa energetycznego, który trafił dzisiaj do Sejmu, przewiduje znaczne zmiany na rynku energii elektrycznej, m.in. umożliwi techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny od 2026 roku czy bardziej efektywne zarządzanie zużyciem energii elektrycznej w gospodarstwach domowych.

energia elektryczna noweliozacja prawo energetyczne

Projekt nowelizacji ustawy – Prawo energetyczne ma implementować dyrektywę unijną dotyczącą wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej.  Jest on bardzo obszerny i porusza niezwykle szeroki zakres tematów, wśród których na szczególną uwagę zasługują m.in.: możliwość technicznej zmiany sprzedawcy energii elektrycznej w 24 godziny od 2026 r., możliwość zawierania umów z ceną dynamiczną, tzw. porównywarka ofert sprzedaży energii elektrycznej, linia bezpośrednia, piaskownice regulacyjne czy ramy funkcjonowania na rynku podmiotów takich jak obywatelskie społeczności energetyczne, agregatorzy czy odbiorcy aktywni.

– Regulacja ta jest niezwykle istotna z punktu widzenia transformacji energetycznej, dekarbonizacji gospodarki krajowej i zbliżającego się wielkimi krokami obowiązku całkowitej liberalizacji rynku energii elektrycznej. Wprowadza ona wiele rozwiązań mających na celu usprawnienie funkcjonowania sektora energetycznego, narzędzi do bardziej efektywnego zarządzania zużyciem energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, a także mechanizmów, dzięki którym wykorzystywanie zielonej energii w przemyśle stanie się bardziej przystępne – mówi Paulina Grądzik, ekspertka Konfederacji Lewiatan.

Nieprawidłowe wdrożenie zapisów dyrektywy może spowodować, że efekty  regulacji nie będą aż tak znaczące i nie przyniesie ona niektórych z zamierzonych korzyści. Właściwa implementacja przepisów unijnych i odpowiednie ich dostosowanie do krajowych porządków prawnych jest kluczowe dla umożliwienia skutecznego wykorzystywania nowych narzędzi – zwłaszcza, że sektor elektroenergetyczny ulegnie znaczącym zmianom, co będzie wymagało dostosowania się wielu uczestników rynku do nowego środowiska legislacyjnego.

– Jednym z najważniejszych dla polskiej gospodarki rozwiązań przewidzianych na gruncie tego projektu jest linia bezpośrednia (łączenie odbiorców przemysłowych z wytwórcami energii elektrycznej, z pominięciem infrastruktury sieciowej), która powinna służyć przemysłowi, w tym przede wszystkim przedsiębiorstwom energochłonnym czy energochłonnym gospodarstwom rolnym. W obecnym kształcie regulacja ta przewiduje jednak pewne bariery w każdym z zaprojektowanych wariantów jej wykorzystania, a ograniczenie jej dostępności z pewnością uszczupli wachlarz możliwości dekarbonizacyjnych polskich przedsiębiorców i negatywnie wpłynie na ilość zielonej energii wykorzystywanej w łańcuchu dostaw – dodaje Paulina Grądzik.

Projekt został skierowany do zaopiniowania przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Sejmu. Z uwagi na jego stopień skomplikowania, obszerność i szeroki zakres tematyczny, prace na etapie sejmowym będą bardzo wymagające i czasochłonne. Lewiatan ma nadzieję, że rozwiązania w nim przewidziane zostaną dodatkowo zoptymalizowane w taki sposób, aby służyć  gospodarce i wspomóc mechanizmy transformacyjne.

Konfederacja Lewiatan

 

Ważna reforma rynku energii elektrycznej w UE
11 maja 2023

Ważna reforma rynku energii elektrycznej w UE

Powrót

Propozycje dotyczące reformy rynku energii elektrycznej przedstawione przez Komisję Europejską można uznać za wyważone i dostosowane do oczekiwań inwestorów.

energia elektryczna reforma rynek UE

Istnieją jednak kwestie, które powinny zostać poddane szerszej dyskusji w nadchodzących miesiącach. Dotyczą one zwłaszcza limitów przychodów wytwórców energii – uważa Konfederacja Lewiatan.

Reforma rynku energii elektrycznej w Unii Europejskiej zaproponowana przez Komisję Europejską, potocznie nazywana Electricity Market Design – EMD stanowi dostosowanie zasad funkcjonowania wewnętrznego rynku energii elektrycznej do niestabilnego otoczenia gospodarczego. Reforma bezpośrednio adresuje zagrożenia, z którymi w ciągu ostatniego roku zmagały się państwa członkowskie UE, w tym zwłaszcza skokowe wzrosty cen paliw i energii, rzutujące bezpośrednio na sytuację finansową odbiorców końcowych. Przedstawione przez Komisję Europejską rozwiązania mają na celu długoterminową stabilizację cen energii dla odbiorców. Przyjęcia aktów prawnych należy spodziewać się na przełomie 2023 i 2024 roku.

Warto zwrócić uwagę na następujące kwestie poruszane w ramach EMD wymagające szerszej dyskusji i potencjalnie zmian w toku procesu legislacyjnego:

Ograniczenie przychodu wytwórców energii

– Dyskusja nad kształtem EMD nie może pomijać tematu wprowadzonego w 2022 roku unijnego rozporządzenia 2022/1854 w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii. Formalnie rozporządzenie przestanie obowiązywać z końcem czerwca 2023 roku, ale nie oznacza to automatycznego wycofania limitów cen w państwach członkowskich wprowadzonych na mocy krajowych aktów prawnych. Uwolnienie rynku i zniesienie obowiązujących wytwórców OZE limitów przychodów ma kluczowe znaczenie dla dalszego rozwoju projektów OZE. Komisja Europejska powinna podjąć działania zmierzające do wycofania krajowych mechanizmów limitujących przychody wytwórców energii. Konsekwentnie EMD nie przedłuża obowiązujących mechanizmów interwencyjnych, ale otwiera dyskusję nad wprowadzeniem ogólnounijnego mechanizmu reagowania na sytuacje kryzysowe – mówi Artur Leśniak, główny specjalista ds. regulacji w Veolia Energia Polska, ekspert Konfederacji Lewiatan.

Uzupełnienie rynku o instrumenty długoterminowe

Komisja Europejska w ramach EMD zaproponowała wzmocnienie rynku przez zwiększenie udziału długoterminowych instrumentów: dwukierunkowych kontraktów różnicowych oraz umów typu PPA (z ang. Power Purchase Agreements). Dwukierunkowość kontraktów różnicowych odnosi się do zapewnienia zarówno pokrycia ujemnego salda jak i zwrotu osiągniętej przez wytwórcę nadwyżki ponad ustaloną cenę energii. Dwukierunkowe kontrakty różnicowe mają stać się podstawowym mechanizmem wsparcia odnawialnych źródeł energii z wykorzystaniem środków publicznych, podczas gdy wykorzystanie umów typu PPA ma być promowane i wspierane przez państwa członkowskie. Umowy typu PPA mają zapewnić wytwórcom OZE pewny strumień przychodów niezbędny do sfinansowania inwestycji OZE, podczas gdy odbiorcom zapewniają stabilność i niższą ekspozycję na ryzyko wynikające z kontraktów krótkoterminowych. Warto zwrócić uwagę, że EMD proponuje przyznanie pierwszeństwa w dostępie do systemów wsparcia dla tych projektów, które przedstawią podpisaną umowę typu PPA lub zobowiązanie do jej zawarcia. Systemy wsparcia – ogólnie – powinny umożliwiać udział inwestycji, które rezerwują część energii lub mocy do wykorzystania poza system wsparcia, ale taki mechanizm nie powinien być sprowadzany wyłącznie do pierwszeństwa dla projektów z umowami typu PPA.

Dostęp do sieci elektroenergetycznej oraz rozwój usług elastyczności i magazynów energii

– Unia Europejska czyni postępy w dziedzinie OZE, ale dostęp do sieci elektroenergetycznej nadal pozostaje barierą rozwoju OZE w części państw. Istniejące instalacje OZE ze względu na chimeryczną naturę pracy wymagają rozwoju usług elastyczności oraz magazynów energii elektrycznej, które w nadchodzących latach będą odgrywać kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa i stabilności dostaw energii elektrycznej. EMD adresuje problem dostępu do sieci energetycznej i zobowiązuje operatorów systemów elektroenergetycznych do kwartalnego publikowania informacji o dostępnych mocach przyłączeniowych. Zasady publikowania takich informacji powinny mieć uniwersalny charakter i zostać ujednolicone na poziomie całej Unii Europejskiej – dodaje Artur Leśniak.

Obowiązki sprzedawców energii elektrycznej

Wreszcie przepisy EMD powinny w racjonalny sposób wyważać ryzyko kontraktowe pomiędzy sprzedawcami energii, a odbiorcami końcowymi. Przepisy EMD nie powinny narzucać na część sprzedawców energii obowiązku przygotowania konkretnych ofert dla odbiorców końcowych (np. ofert umowy na czas określony ze stałą ceną energii), ponieważ takie działanie może ograniczyć poziom konkurencji na rynku. Należy skoncentrować się na pokonywaniu barier umożliwiających innowacje i różnorodność, a nie na nadmiernej regulacji ofert rynkowych sprzedawców energii. Podobnie w przypadku tworzenia obowiązków zabezpieczenia dostaw energii elektrycznej – nie należy tworzyć przymusu w postaci obowiązku zabezpieczenia sprzedawanego wolumenu w drodze PPA. Należy tworzyć regulacje, zgodnie z którymi będzie to jedno z dostępnych i nieobligatoryjnych rozwiązań.

Konfederacja Lewiatan