Ursula von der Leyen, szefowa Komisji Europejskiej zapowiedziała dzisiaj, że w przyszłym tygodniu zostanie uwolnione 137 mld euro dla Polski z Funduszu Odbudowy i Funduszu Spójności.
KPOpieniądzeUE
– To bardzo dobra informacja dla Polski, gospodarki, przedsiębiorców. Te pieniądze są niezbędne do dalszego rozwoju kraju. Pozwolą przyspieszyć wzrost gospodarczy, zwiększyć inwestycje, stworzyć tysiące nowych miejsc pracy. Na te pieniądze czekali z niecierpliwością polscy przedsiębiorcy – mówi Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan.
– Środki z UE umożliwią większe inwestycje w innowacje, politykę klimatyczną, energetykę, edukację, cyfryzację, zdrowie, a także w budowę nowych dróg.
Z naszych badan wynikało, że prawie 70 proc. przedsiębiorców była przekonanych, że rządowi uda się doprowadzić do szybkiego uzyskania wszystkich pieniędzy przeznaczonych dla Polski. I dzisiaj to właśnie się stało – dodaje.
Konfederacja Lewiatan
20 lutego 2024
Komitet Monitorujący KPO – rewizja i plany inwestycyjne na 2024 rok
Podczas drugiego posiedzenia KM KPO Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, ministra funduszy i polityki regionalnej, zapowiedziała drugą rewizję Krajowego Planu Odbudowy. Zmiany są konieczne, żeby Polska mogła złożyć kolejne wnioski o płatność.
fundusze UEKPOposiedzenie
W Krajowym Planie Odbudowy po rewizji z zeszłego roku jest 55 inwestycji i 55 reform, do których przypisano 314 mierników. Łączny budżet KPO to 59,818 mld euro – to niektóre ze statystyk przedstawionych na drugim posiedzeniu KM KPO.
Komisja Europejska wypłaciła państwom członkowskim 221,59 mld EUR (z 723,8 mld EUR) w formie zaliczki lub na podstawie wniosków opłatność. To ponad 30% całego budżetu Instrumentu Odbudowy i Odporności, który finansuje KPO.
Gdzie jesteśmy – statystyki KPO
19 państw dostało refundacje
23 złożyło wnioski o płatność
10 państw złożyło tylko jeden wniosek o płatność, w tym Polska
4 państwa nie złożyły żadnego wniosku o płatność (Węgry, Szwecja, Holandia
Polska uruchomiła 29 z 55 inwestycji, przy czym uruchomienie oznacza w większości przypadków rozpoczęcie formalnego procesu, na przykład przygotowanie projektu kryteriów wyboru projektów, a nie faktyczną realizację inwestycji (np. prace budowlane)
W KPO podpisano umowy na kwotę 29 mld zł (ok 25% budżetu KPO), a PFR wypłacił 6,2 mld zł.
Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zapowiada szybką rewizję KPO, czyli:
taką, którą da się zamknąć, łącznie z konsultacjami krajowymi i negocjacjami z Komisją Europejską, do lipca 2024 roku
ograniczoną tylko do tego co zmienić trzeba – chodzi przede wszystkim o usunięcie lub przesunięcie najbardziej zagrożonych reform i inwestycji, których nie uda się zrealizować w pierwotnym terminie lub w ogóle.
Ta pozornie mało ambitna strategia, która nie do końca koresponduje z głosami, że program wymaga gruntownych i głębokich zmian, wynika przede wszystkim z kalendarza KPO.
Reformy i inwestycje KPO muszą się zakończyć do sierpnia 2026 roku, a to za mało czasu, żeby zaprojektować i wdrożyć totalną rewolucję i zupełnie nowe przedsięwzięcia.
Warto zrobić jedno ważne zastrzeżenie – w KPO zakończenie reform i inwestycji nie zawsze musi oznaczać ich wdrożenie/ realizację. W programie inwestycją zakończoną może być też taka, w której podpisano zaplanowaną liczbę umów z beneficjentami, o ile tak zdefiniowano jej wskaźnik, nawet jeśli nie zaczęła się w praktyce (beneficjenci nie rozpoczęli żadnych prac). Tak na przykład wygląda sytuacja inwestycji A.2.5.1 dla przemysłów kreatywnych czy G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).
W inwestycjach, w których właśnie tak zdefiniowano mierniki, wystarczy przygotowanie ram formalnych (np. opracowanie kryteriów wyboru projektów, organizacja naboru) i doprowadzenie do podpisania umów. Ich faktyczna realizacja może wykraczać poza sierpień 2026 rok. Więcej tutaj.
Drugi ważny powód to kwestie proceduralne:
w trakcie procesu rewizji KPO państwo które zgłosiło do KE taką propozycję, nie można składać wniosków o płatność. Tymczasem MFiPR, żeby zapewnić płynność programu planuje w tym roku złożyć aż 4 takie wnioski: po dwa w lipcu i grudniu. Czyli najpierw rewizja, potem – praktycznie od razu – wnioski o płatność nr 2 i 3, a następnie w grudniu 4 i 5.
specyfiką KPO jest to, że wnioski o płatność mają sztywny zakres (czyli mierniki: kamienie milowe lub wskaźniki) i terminy realizacji ustalone i zapisane w programie. Państwo musi zrealizować cały zakres z danego wniosku o płatność, żeby taki wniosek został przyjęty i oceniony przez KE. Co więcej państwa muszą składać wnioski w ustalonej kolejności – na przykład nie można złożyć wniosku 3 przed 2. Tymczasem we wnioskach o płatność 2,3,4 i 5 jest łącznie 95 mierników, z czego 41 mierników zostało zrealizowanych, a 54 są opóźnione. Żeby Polska mogła te wnioski złożyć, trzeba usunąć lub przesunąć na kolejne okresy mierniki, które nie mają szans na realizację.
Mierniki zagrożone z 2 i 3 wniosku o płatność, których najpewniej będzie dotyczyć (między innymi) rewizja to:
C21G Wejście w życie znowelizowanych przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, wdrażająca dyrektywę NIS oraz ustanawiająca kompleksowe podstawy prawne i organizacyjne cyberbezpieczeństwa dla krajowego systemu cyberbezpieczeństwa
D1G Wejście w życie ustawy o modernizacji i poprawie efektywności szpitali
D9G Wejście w życie aktu prawnego w sprawie wykazu dokładnych kryteriów kwalifikujących szpitale do poszczególnych kategorii, aby pomóc w określeniu potrzeb inwestycyjnych wynikających z reformy
B4G Wejście w życie znowelizowanego rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie norm jakościowych dla paliw stałych
E1G Wejście w życie ustawy wprowadzającej od 2025 r. obowiązek zakupu wyłącznie autobusów niskoemisyjnych i zeroemisyjnych w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców;
D6L Wejście w życie aktu prawnego w sprawie zapewnienia bezpieczeństwa dostaw leków, w tym rozwiązania problemu niedoborów leków i najważniejszych słabych punktów w łańcuchach dostaw.
Co się wydarzy w 2024 roku
Inwestycje, które są planowane do uruchomienia w 2024 roku:
Część dotacyjna
A2.3.1 Rozbudowa i wyposażenie centrów kompetencji (specjalistyczne ośrodki szkoleniowe, wsparcia wdrożeń, centra monitorowania) oraz infrastruktura do zarządzania przemysłem pojazdów bezzałogowych, jako Ekosystem Innowacji)
B1.1.3 Termomodernizacja szkół
B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru
B3.1.1 Inwestycje w zrównoważoną gospodarkę wodno-ściekową na terenach wiejskich
C2.1.3 E-kompetencje
D1.1.1 Rozwój i modernizacja infrastruktury centrów opieki wysokospecjalistycznej i innych podmiotów leczniczych
D1.1.2 Przyspieszenie procesów transformacji cyfrowej ochrony zdrowia poprzez dalszy rozwój usług cyfrowych w ochronie zdrowia
D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu
E2.1.3 Projekty intermodalne
G1.1.3 Systemy magazynowania energii.
G1.1.4 Wsparcie dla instytucji wdrażających reformy i inwestycje w ramach REPowerEU.
G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna.
G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii.
Część pożyczkowa
A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju
A2.6.1-1/2 Rozbudowa krajowego systemu serwisów monitoringowych, produktów, narzędzi analitycznych i usług i towarzyszącej infrastruktury wykorzystujących dane satelitarne (częściowo uruchomiona)
B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych
B3.2.1 Inwestycje w neutralizację ryzyka i rekultywację wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego
B3.3.1 Inwestycje w zwiększanie potencjału zrównoważonej gospodarki wodnej na obszarach wiejskich
B3.4.1 Inwestycje na rzecz zielonej transformacji miast
C2.2.1 Wyposażenie szkół/instytucji w odpowiednie urządzenia i infrastrukturę ICT w celu poprawy ogólnej wydajności systemów edukacji
C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmury obliczeniowej
D1.2.1 Rozwój opieki długoterminowej poprzez modernizację infrastruktury podmiotów leczniczych na poziomie powiatowym
D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków i wyrobów medycznych – inwestycje związane z produkcją w Polsce API
E1.2.1 Zeroemisyjny transport zbiorowy w miastach (tramwaje)
G3.1.4 Wsparcie krajowego systemu energetycznego (Fundusz Wsparcia Energetyki).
G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz na rzecz morskiej energetyki wiatrowej).
G3.2.1 Budowa infrastruktury gazu ziemnego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego.
G3.3.1 Systemy magazynowania energii.
Na które inwestycje KPO powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy
A1.2.1 Inwestycje dla przedsiębiorstw w produkty, usługi i kompetencje pracowników oraz kadry związane z dywersyfikacją działalności (MFiPR) – nabór planowany na początku II kwartału 2024 r.
A2.2.1 Inwestycje we wdrażanie technologii i innowacji środowiskowych, w tym związanych z gospodarką o obiegu zamkniętym (MRiT) – nabory planowane 03/04/2024
A2.5.1 Program wspierania działalności podmiotów sektora kultury i przemysłów kreatywnych na rzecz stymulowania ich rozwoju (MKiDN)
B.1.1 Inwestycje w źródła ciepła w systemach ciepłowniczych (MKiŚ)- w przygotowaniu
B1.2.1 Efektywność energetyczna i OZE w przedsiębiorstwach – inwestycje o największym potencjale redukcji gazów cieplarnianych (MAP) nabór planowany od 01/05/2024
B2.1.1 Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru (MKiŚ) – w przygotowaniu
C3.1.1. Cyberbezpieczeństwo – CyberPL, infrastruktura przetwarzania danych i dostarczania usług cyfrowych oraz optymalizacja infrastruktury służb państwowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwo – komponent IPCEI – wybór projektów dotyczących chmury obliczeniowej nowej generacji oraz opracowane rozwiązań w zakresie przetwarzania danych dotyczących infrastruktury krajowej/usług (MC) – nabór uruchomiony – aktualnie trwa nabór krajowy organizowany przez NCBiR, przeznaczony tylko dla podmiotów wymienionych w decyzji notyfikacyjnej KE Zakończenie naboru dla podmiotów typu Direct Partners: 23 lutego 2024 Zakończenie naboru dla podmiotów typu Indirect Partners: 22 marca 2024
C4.1.1 Wsparcie transformacji cyfrowej przedsiębiorstw z wykorzystaniem chmuryobliczeniowej (MC) – w przygotowaniu
C1.1.1 Zapewnienie dostępu do bardzo szybkiego internetu na obszarach białych plam, (MC) – planowany 3 nabór
D3.1.1 Kompleksowy rozwój badań w zakresie nauk medycznych i nauk o zdrowiu (MZ) w przygotowaniu
D3.2.1 Rozwój potencjału sektora leków inwestycje związane z produkcją w Polsce API (MRiT)
G1.1.2 Instalacje OZE realizowane przez społeczności energetyczne (MRiT) nabór uruchomiony od 11.12.2023 r. do 29.02.2024 r.
G1.2.3 Rozwój sieci przesyłowych, inteligentna infrastruktura elektroenergetyczna (MKiŚ) – w przygotowaniu
G1.2.4 Budowa lub modernizacja sieci dystrybucyjnych energii elektrycznej na obszarach wiejskich w celu umożliwienia przyłączenia nowych odnawialnych źródeł energii (MKiŚ) – w przygotowaniu
G3.1.4 Fundusz Wsparcia Energetyki (MKiŚ) w przygotowaniu
G3.1.5 Budowa morskich farm wiatrowych (Fundusz Morskiej Energetyki Wiatrowej) (MAP)
G3.2.1 Budowa infrastruktury gazowej w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego (MKiŚ).
W posiedzeniu udział wzięła przedstawicielka Konfederacji Lewiatan, Marzena Chmielewska, zastępczyni Dyrektora Generalnego ds. rozwoju projektów. Spotkanie odbyło się 16 lutego.
02 lutego 2024
Indeks Lewiatana. Firmy wierzą w szybkie odblokowanie pieniędzy z KPO
65% firm uważa, że rząd szybko doprowadzi do uzyskania wszystkich pieniędzy z KPO przeznaczonych dla Polski. 54% wierzy, że zgodnie z zapowiedzią, przywróci zryczałtowaną składkę zdrowotną dla przedsiębiorców - wynika ze styczniowego badania, które na zlecenie Konfederacji Lewiatan przeprowadził CBM Indicator.
indeksindeks biznesuindeks lewiatanaKPOlewiatan
31% pracodawców jest przekonanych, że rządowi nie uda się szybko odblokować wszystkich pieniędzy z KPO. 4% nie ma zdania w tej sprawie. Najbardziej w skuteczność rządu wierzą firmy średnie (71%).
54% przedsiębiorców twierdzi, że rząd przywróci zryczałtowaną składkę zdrowotną, 36% uważa inaczej, a 10% nie odpowiedziało na to pytanie. Najwięcej optymizmu w tej kwestii mają firmy małe (56%). Warto zwrócić uwagę, że najbardziej pesymistycznie nastawieni są menedżerowie z średnich firm. 43% z nich nie wierzy w przywrócenie przez rząd zryczałtowanej składki zdrowotnej.
52% pracodawców sądzi, że w tym roku pogłębią się problemy z dostępem do pracowników, 44% się z tym nie zgadza, a 4% nie ma zdania w tej kwestii.
Cykliczne badanie nastrojów przedsiębiorców „Indeks Biznesu” przeprowadził w styczniu br., na reprezentatywnej próbie przedsiębiorców, CBM Indicator na zlecenie Konfederacji Lewiatan.
Konfederacja Lewiatan
01 lutego 2024
Spotkanie z szefową resortu funduszy i polityki regionalnej
Dotacje dla firm, KPO, wsparcie dialogu społecznego czy polska Prezydencja w Radzie UE to główne tematy spotkania kierownictwa Lewiatana z Katarzyną Pełczyńską-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej.
dr Henryka Bochniarzfundusze UEKPOspotkanie
Rozmowy dotyczyły priorytetów i potrzeb przedsiębiorców związanych z funduszami unijnymi oraz postulatów biznesu w tym zakresie.
Wsparcie finansowe dla firm
Według Konfederacji Lewiatan w konkursach dla firm należy wprowadzić nabory ciągłe, z kilkoma krótkimi rundami w ciągu roku i oceną trwającą nie dłużej niż 90 dni. Istotne jest także ograniczenie zmian harmonogramów naborów do minimum i poprzedzanie takiej decyzji konsultacjami z Komitetem Monitorującym.
Należy także wesprzeć przedsiębiorców we właściwej realizacji zasad horyzontalnych, w szczególności w odniesieniu do DNSH (zasada nieczynienia znaczącej szkody środowisku), zrównoważonego rozwoju czy zgodności z Kartą Praw Podstawowych. Wymogi stawiane firmom w tym zakresie powinny być czytelne i jednoznaczne.
Co dalej z Krajowym Planem Odbudowy?
System realizacji KPO, w szczególności w schematach dotacyjnych dla firm, musi być bardziej przejrzysty. W tym celu można wymienić inwestycje, w których planowany jest otwarty nabór lub nabory dla firm i opracować harmonogramy na najbliższy rok oraz dla całego KPO. Kryteria w tych naborach powinny być poddawane konsultacjom społecznym.
Warto także uzgodnić niektóre standardy, np. wyboru i oceny projektów składanych w otwartych naborach czy w trybach pozakonkursowych. Ważne jest także regularne informowanie o postępach realizacji KPO.
Rozmowy o polskiej prezydencji w Radzie UE
Istotnym tematem było też 20-lecie członkostwa Polski w UE i polska Prezydencja w Radzie UE. Podkreślono znaczenie funduszy europejskich dla przedsiębiorców i ich wpływ na zmiany strukturalne w odniesieniu do innowacji, B+R, ale też równości czy różnorodności.
W spotkaniu, które odbyło się 1 lutego w siedzibie Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej wzięły udział Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej, dr Henryka Bochniarz, przewodnicząca Rady Głównej Konfederacji Lewiatan, Marzena Chmielewska, zastępczyni Dyrektora Generalnego Lewiatana ds. rozwoju projektów oraz Małgorzata Lelińska, dyrektorka Departamentu Funduszy Unijnych i Edukacji Cyfrowej Lewiatana.
Odblokowanie miliardów euro dla Polski to jeden z najważniejszych celów podróży premiera Donalda Tuska na szczyt UE do Brukseli.
KPOpieniądzePolskaUE
Przed nowym rządem stoją cztery wyzwania związane z unijnymi pieniędzmi. Najważniejsze to odblokowanie KPO, żeby Polska mogła złożyć pierwszy wniosek o płatność (ok. 7 mld euro).
Pieniądze z KPO
– To można zrobić na dwa sposoby: zrealizować uzgodnione z Komisją Europejską kamienie milowe dotyczące gwarancji bezstronności i niezależności sędziów. W tym przypadku potrzebna byłaby współpraca z Prezydentem RP. Można też zmienić już uzgodnione kamienie milowe, żeby potencjalne weto Prezydenta nie zablokowało płatności z KPO na kolejne miesiące – mówi Marzena Chmielewska, zastępczyni dyrektora generalnego Konfederacji Lewiatan. Wydaje się, że ten drugi scenariusz – do niedawna niemożliwy, staje się realny, bo pomiędzy nowym rządem i Komisją Europejską jest duże zaufanie – po raz pierwszy obie strony tak samo rozumieją praworządność.
Audyt KPO
Bardzo ważny jest również audyt KPO. Zostało 2,5 roku na wdrożenie reform i inwestycji do sierpnia 2026 i rozliczenie – do grudnia 2026. Dotychczas ponad 4 mld zł z KPO wypłacił Polski Fundusz Rozwoju, ponad 170 umów jest podpisanych lub czeka na podpis. Ale to za mało, żeby uznać, że KPO jest bezpieczne i że Polska zrealizuje na czas ponad 200 reform i inwestycji wpisanych do Planu.
Rząd na starcie powinien odpowiedzieć na trudne pytania: których inwestycji nie da się zrealizować, które są zagrożone – mogą być zrealizowane tylko w części, których inwestycji nie powinniśmy realizować, czy wybrane inwestycje były prawidłowo ocenione.
Do tego będzie coraz częściej wracać pytanie o wydłużenie KPO. Te postulaty już pojawiają się po stronie przedsiębiorców, którzy wskazują, że na część dużych przedsięwzięć inwestycyjnych po prostu nie starczy czasu. Nowy rząd będzie musiał się z nimi zmierzyć.
Karta Praw Podstawowych
Niezwykle istotne jest także wdrożenie rozwiązań gwarantujących skuteczne stosowanie i wdrażanie Karty Praw Podstawowych. Bez tego Komisja Europejska nie certyfikuje wniosków o płatność składanych w polityce spójności, a zaliczki które dostaliśmy na starcie programów na lata 2021-2027 w końcu się wyczerpią. Póki co głównym gwarantem Karty, podpisanej przez instytucje unijne i państwa członkowskie, stali się wnioskodawcy, którzy w swoich projektach zapewniają, że przestrzegają praw podstawowych ujętych w Karcie. Tymczasem taka gwarancja musi pochodzić od państwa: od systemu prawnego i instytucji, które zapewniają że prawa obywateli UE są przestrzegane. Karta, która mówi między innymi o prawie do życia, do ochrony danych osobowych, do nauki, do opieki zdrowotnej, do wolności wypowiedzi, do pracy, o ochronie rodziny, nie jest przecież zobowiązaniem pojedynczego człowieka. Przedsiębiorca może, ale nie musi jej znać, musi natomiast stosować prawo i zasady horyzontalne UE (równość szans, niedyskryminacja, dostępność).
Wzmocnienie instytucji
– I wreszcie konieczne jest wzmocnienie instytucji wdrażających programy europejskie i organizujących nabory – profesjonalna obsada (bez partyjnego klucza), przejrzyste procedury, doskonała organizacja procesów, dialog ze środowiskiem – dodaje Marzena Chmielewska.
Konfederacja Lewiatan
10 listopada 2023
Indeks Lewiatana. 70% firm wierzy, że nowy rząd szybko odblokuje środki z KPO
Większość przedsiębiorców spodziewa się, że nowy rząd szybko odblokuje środki z KPO. 65% nie jest przekonana, że przywróci zryczałtowaną składkę zdrowotną. 71% uważa, że nie zniesie prędko zakazu handlu w niedziele – wynika z październikowego badania, które na zlecenie Konfederacji Lewiatan przeprowadził CBM Indicator.
indeksindeks biznesuindeks lewiatanaKPOlewiatan
70% przedsiębiorstw liczy, że rząd premiera Donalda Tuska szybko odblokuje pieniądze z KPO. 28% jest innego zdania. W scenariusz szybkiego dostępu do środków unijnych wierzą zwłaszcza duże przedsiębiorstwa (76%). Za takim rozwiązaniem opowiada się też 70% małych firm i 65% średnich.
Większość przedsiębiorstw (65%) nie jest przekonana, że nowy rząd szybko przywróci zryczałtowaną składkę zdrowotną. Optymistami jest tylko 28% firm. Największymi pesymistami są przedsiębiorstwa średnie i duże (72%).
71% firm stwierdziło, że rząd szybko nie zniesie zakazu handlu w niedziele. Jest o tym przekonanych 77% firm średnich, 72% dużych i 70% małych. Wierzy w uwolnienie handlu w niedziele tylko 26% firm.
Na pytanie, czy nowy rząd utrzyma władzę przez czteroletnią kadencję, tak odpowiedziało 68% firm, nie 30%.
Z kolei 51% przedsiębiorców uznało, że w nowym rządzie koalicyjnym pojawią się w ciągu pierwszego roku kryzysy, które osłabią jego stabilność. Przeciwnego zdania jest 43% firm.
Cykliczne badanie nastrojów przedsiębiorców „Indeks Biznesu” przeprowadził w październiku br., na reprezentatywnej próbie przedsiębiorców, CBM Indicator na zlecenie Konfederacji Lewiatan.
Konfederacja Lewiatan
30 października 2023
Im szybciej powstanie nowy rząd, tym szybciej dostaniemy pieniądze z KPO
Komisja Europejska do końca listopada oceni zmiany w polskim KPO formalnie złożone na koniec sierpnia.
KEKPOnowy rządzaliczka
Ocenę można wydłużyć, ale to się Polsce nie opłaca. Jeśli państwa członkowskie (Rada) zatwierdzą zmieniony KPO do końca 2023 roku, to dostaniemy zaliczkę – 20% środków, które mają sfinansować nowy rozdział w KPO, RepowerEU. To niemal 5 mld euro, bardzo potrzebne dla utrzymania płynności Planu.
Aktualizacja KPO to także szansa, żeby zmienić zakres wniosków o płatność i dostosować je do realnych terminów wdrożenia reform i inwestycji. Dzięki temu będzie w nich mniej kamieni milowych i wskaźników, nie trzeba będzie czekać na te, które i tak nie mają szans na realizację. Polska może złożyć 9 wniosków o płatność. Trzy dotyczą okresu do czerwca 2023 roku, ale żaden jak dotąd nie trafił do KE. Co więcej nie wszystkie reformy i inwestycje (inne niż reformy sądownictwa), które miały być do tego czasu zrealizowane, udało się wdrożyć – tu są spore opóźnienia.
Zmiany w KPO do uzupełnienia
– Zmiany w KPO można uzupełnić, dlatego trwające już negocjacje z KE dają wyjątkową szasnę na rozmowę o kamieniach milowych KPO związanych z bezstronnością i niezależnością sędziów. Polska do dziś ich nie osiągnęła, bo ustawa, która miała to gwarantować, nie weszła w życie. To blokuje nie tylko możliwość złożenia pierwszego wniosku o płatność z KPO, ale też wszystkich kolejnych – mówi Marzena Chmielewska, zastępczyni dyrektora generalnego Lewiatana.
Umowa z Komisją Europejską, zgodnie z którą Polska musi opublikować ustawę z gwarancjami dla sędziów, została przyjęta w czasie poważnego kryzysu zaufania, kiedy strona unijna nie miała żadnych podstaw, żeby uznać, że kolejne propozycje poprawy sytuacji sędziów Polska składa w dobrej wierze.
– Nowy rząd ma szasnę te zaufanie szybko odbudować, bo przywrócenie praworządności będzie dla niego priorytetem. Po raz pierwszy od 2021 roku, kiedy Polska złożyła KPO, obie strony będą mówić wspólnym językiem. To stwarza przestrzeń do rozmowy o innym zdefiniowaniu kamieni milowych – dodaje Marzena Chmielewska.
Nie chodzi o usunięcie z KPO zmian w prawie wzmacniających praworządność, bo te są niezbędne: głosowali za nimi wyborcy, postulują je od wielu miesięcy przedsiębiorcy, a Komisja, nauczona doświadczeniem z Polski i Węgier, z nich nie zrezygnuje. Być może jednak realna jest zgoda na inny harmonogramu realizacji – na przykład rozpisanie reformy systemu sądownictwa na dwa lub 3 etapy i przypisanie ich do kolejnych wniosków o płatność, z nowymi kamieniami milowymi.
Bez takich zmian, o tym kiedy Polska dostanie pieniądze z KPO, będzie w praktyce decydować Prezydent, który może ten proces opóźniać, na przykład odsyłając projekty ustaw do Trybunału Konstytucyjnego.
Bak możliwości składania wniosków o płatność ogranicza realizację KPO i zwiększa ryzyko, że Polska nie zdąży z wdrożeniem reform i inwestycji do połowy 2026 roku i straci przynajmniej cześć środków.
Szybka aktualizacja KPO jest kluczowym zadaniem nowego rządu, bo daje szansę na przyspieszenie realizacji Planu i gwarancję płynności finansowej. Terminy są bardzo napięte, a każde opóźnienie w tym zakresie oddala nas od zaliczki i możliwości złożenia wniosków o płatność.
Jakie są zasady wypłaty pieniędzy z KPO?
Państwa członkowskie mogą składać wnioski o płatność dwa razy do roku, za półroczne okresy. W całym KPO Polska ma złożyć 9 takich wniosków. Do
każdego wniosku są przypisane konkretne mierniki, czyli kamienie milowe lub wskaźniki, które potwierdzają realizację reform i inwestycji wpisanych do KPO. Jedna reforma lub inwestycja może mieć więcej niż jeden miernik.
Specyfika KPO polega między innymi na tym, że pieniądze nie są wypłacane na podstawie faktur – tych KE nie dostaje, ale właśnie w oparciu o zrealizowane mierniki.
Jednocześnie mierników nie można swobodnie przesuwać między wnioskami. Elastyczność KPO w tym zakresie jest niewielka. Żeby miernik przesunąć, trzeba zmienić KPO – uzgodnić nowe brzmienie programu z Komisję Europejską i Radą UE.
Co się dotąd wydarzyło w KPO?
Dotychczas uruchomiono 27 inwestycji (24 w części dotacyjnej i 3 w części pożyczkowej) na ok. 65% alokacji KPO. Do końca 2023 roku planowane jest uruchomienie inwestycji o wartości ok. 15% alokacji KPO. W ramach 13 inwestycji dotacyjnych podpisano umowy z ostatecznymi odbiorcami wsparcia na ok. 21,6 mld zł.
Co jest w KPO?
50 reform i 54 inwestycje
106 kamieni milowych i 177 wskaźników. To są mierniki realizacji reform i inwestycji
Z części dotacyjnej Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności: 22,5 mld euro + 2,8 mld euro RepowerEU
Z części pożyczkowej Instrumentu na Rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności 11,5 mld euro + 22 mld euro RepowerEU
Obecnie KPO, łącznie z nowym rozdziałem jeszcze negocjowanym z KE – Repower EU, to prawie 60 mld euro.
Konfederacja Lewiatan
19 września 2023
Po wyborach powinniśmy szybko odblokować pieniądze z KPO
Najważniejszym wyzwaniem dla nowego rządu, wyłonionego po wyborach, będzie szybkie odblokowanie pieniędzy z Krajowego Planu Odbudowy. To jeden z postulatów Lewiatana przewidzianych do realizacji w nowej kadencji parlamentu.
KPOodblokowaniepieniądze
Możemy stracić pieniądze z KPO
Istnieje poważne ryzyko, że w ogóle nie skorzystamy z pieniędzy KPO jeśli rząd nie złoży do połowy stycznia 2024 roku pierwszego wniosku płatniczego. Komisja Europejska może wygasić KPO, a Polska straci dostęp do tej oferty. Wówczas wszystkie zrealizowane dotychczas inwestycje w całości będą wydatkami krajowymi. Nie będziemy mogli ich zrefundować ze środków KPO.
Dlatego konieczne jest szybkie odblokowanie możliwości złożenia wniosku o płatność, a zadaniem do pilnej realizacji po wyborach – w ciągu maksymalnie dwóch miesięcy – realizacja kamieni milowych dotyczących bezstronności sędziów.
– Propozycje legislacyjne w tym zakresie powinny zostać zaprezentowane i ocenione już w trakcie kampanii wyborczej, tak żeby wyborcy mieli pewność, że ich realizacja odblokuje KPO, a Polska będzie mogła skorzystać z kryzysowego wsparcia europejskiego – mówi Marzena Chmielewska, zastępczyni dyrektora generalnego Lewiatana.
Zwiększenie kontroli społecznej
Pilnym zadaniem jest zwiększenie kontroli społecznej nad wydatkowaniem pieniędzy z KPO oraz wypracowanie standardów gwarantujących przejrzystość decyzji finansowych oraz to, że pieniądze trafiają do przedsięwzięć o największym potencjale rozwojowym i są wydatkowane efektywnie. Oznacza to np. wprowadzenie obowiązku konsultowania kryteriów wyboru projektów w konkursach finansowanych z KPO. Konieczne jest także usprawnienie przepływu informacji między instytucjami odpowiedzialnymi za realizację reform a partnerami spoza administracji, m.in. organizacjami pracodawców.
Rząd powinien również zweryfikować procedury oceny już zaakceptowanych inwestycji i kontrolnie zweryfikować jakość złożonych wniosków lub zrealizowanych inwestycji.
Priorytetem wybór najlepszych inwestycji
– Na tym etapie nie rekomendujemy zasadniczych zmian w samym KPO. Po pierwsze jest na to zbyt mało czasu – trzeba skupić się na jego wdrożeniu. Po drugie – KPO to rama, w której mogą się pojawić przedsięwzięcia znakomite i nieudane. Priorytetem jest odsianie inwestycji lub reform, które nie powinny korzystać ze wsparcia lub przeformułowanie ich w taki sposób, żeby na te wsparcie jednoznacznie zasługiwały – dodaje Marzena Chmielewska.
Ryzyko, że Polska całkowicie utraci środki z Krajowego Planu Odbudowy rośnie z każdym miesiącem. Do końca 2023 roku musimy złożyć pierwszy wniosek o płatność. W przeciwnym razie pieniądze przepadną w całości.
kamienie miloweKPOpieniądze
Dla przedsiębiorców równie realnym ryzykiem, jak utrata pieniędzy, jest też to, że rząd sfinansuje z nich słabe projekty i źle przeprowadzone reformy.
Samo przygotowanie wniosku o płatność – przynajmniej formalnie – nie jest problemem. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej twierdzi, że w 2023 roku złoży 3 lub 4 wnioski, i że te wnioski – na kwotę 8-10 mld euro – są już w zasadzie gotowe. Problemem pozostają warunki, jakie Polska musi spełnić, żeby Komisja Europejska zgodziła się takie wnioski rozpatrzyć, czyli kamienie milowe związane z zapewnieniem bezstronności sędziów.
Pozorowana naprawa sądownictwa
Każda kolejna próba nowelizacji przepisów ustaw dotyczących sądownictwa kończy się fiaskiem, bo każda jest działaniem pozorowanym i żadna nie była podjęta w dobrej wierze. Ostatnia nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym przyjęta przez Sejm w styczniu 2023 zawiera niekonstytucyjne rozwiązania i nie gwarantuje bezstronności sędziom w wymiarze uzgodnionym przez KE i Polskę (np. nie zmienia przepisu, zgodnie z którym kwestionowanie statusu sędziego jest deliktem dyscyplinarnym).
Do tego zwraca uwagę nieudolne przygotowanie ostatniej nowelizacji: Prezydent, z którym nikt o nowelizacji nie rozmawiał, odsyła ustawę, która według PiS ma w końcu odblokować KPO i została „co do przecinka uzgodniona z KE” w trybie prewencyjnym, do Trybunału Konstytucyjnego.
TK, pogrążony w chaosie i sporach kompetencyjnych, może być niezdolny do jakiejkolwiek decyzji w sprawie wniosku prezydenta. Wszystko zatem wskazuje, że ustawa w najbliższym czasie nie wejdzie w życie i tym samym rząd – nawet jeśli bardzo dobrze by to wyglądało przed wyborami – swoich wniosków płatniczych nie złoży.
Pieniądze mogą trafić do „swoich”
– Gdyby nie destrukcyjna polityka koalicji rządzącej i niezrozumiała próba ochrony kompletnie nieudanej – co nawet przyznaje już premier – reformy sądownictwa, moglibyśmy korzystać z pieniędzy KPO (czyli składać wnioski o płatność) co najmniej od lipca 2021 roku. Moglibyśmy też dostać zaliczkę, dzięki czemu koszty inwestycji wpisanych do KPO nie obciążałyby w takiej mierze budżetu. Dziś możemy otrzymać wyłącznie refundacje, czyli najpierw musimy wydać swoje, krajowe pieniądze. W obecnej sytuacji budżetowej, to dodatkowa cena, którą trzeba dopisać do wydłużającego się rachunku za reformę sądów przeprowadzoną przez koalicję rządzącą. Dla przedsiębiorców równie realnym ryzykiem, jak to że pieniądze przepadną, jest ryzyko, że zostaną wydane na słabo przygotowane reformy, przypadkowe inwestycje lub złej jakości projekty wybierane bez konkursu – mówi Marzena Chmielewska, zastępczyni dyrektora generalnego Konfederacji Lewiatan.
Nie wiemy, co jest w tych zapowiadanych przez rząd wnioskach, jakie reformy są w nich wykazane jako zrealizowane, jakie kamienie milowe zostały osiągnięte. Mamy wybiórcze informacje o planowanych naborach, widzimy w Sejmie kolejne projekty, które są jednocześnie kamieniami milowymi KPO ( ustawa 10H), pojawiają się też rozporządzenia dotyczące udzielania wsparcia w ramach inwestycji KPO (np. wsparcie dla firm z branży HORECA, w związku z pandemią COVID –bardzo po czasie), ale co rząd uznaje już za „zrobione”, na jakiej podstawie twierdzi, że reforma jest zrealizowana i przedstawia ją we wniosku płatność i jak wygląda harmonogram wdrażania – tego nie wiemy.
Komitet Monitorujący nie pracuje
To oznacza, że pieniądze są wydawane bez kontroli społecznej, na którą Polska z KE się umówiły. Jednym z warunków podstawowych uzgodnionym z KE, jest powołanie Komitetu Monitorującego KPO z uprawnieniami zapisanymi w ustawie, do których należy:
analizowanie sposobu realizacji inwestycji
przegląd realizacji KPO i poszczególnych reform i inwestycji z punktu widzenia postępów w osiąganiu wskaźników i kamieni milowych
analizowanie zasad wyboru przedsięwzięć, równego dostępu do informacji oraz równego traktowania podmiotów
– Komitet został co prawda powołany – Konfederacja Lewiatan jest od grudnia 2022 roku jego członkiem, ale ani razu się nie spotkał. Pomimo naszych nalegań, MFiPR nie widzi potrzeby zwołania posiedzenia. Wygląda na to że, rząd chciałby złożyć wnioski płatnicze i dopiero potem zwołać KM, żeby przedstawić nam co przesłał do KE. Nam taki Komitet, który nie daje żadnego wpływu na to co się w KPO dzieje i nie pozwala na realizację wynegocjowanych wspólnie kompetencji, nie jest potrzebny – dodaje Marzena Chmielewska.
Nie da się monitorować KPO bez działającego Komitetu. Dlatego kamień milowy dotyczący Komitetu Monitorującego, dopóki on nie działa, również uważamy za niespełniony.
Konfederacja Lewiatan
16 stycznia 2023
Stanowisko Rady Przedsiębiorczości w sprawie przyjęcia przez Sejm projektu zmian w sądownictwie
Tak dla odblokowania pieniędzy z KPO, nie dla pozornej reformy sądownictwa. Środowisko przedsiębiorców zdaje sobie sprawę z konieczności zrealizowania unijnych kamieni milowych, a jednym z nich jest zagwarantowanie niezawisłości sądów – czytamy w stanowisku Rady Przedsiębiorczości.
KPORada Przedsiębiorczości
Przyjęty przez Sejm projekt zmian jest jednak działaniem dalece niewystarczającym, na co zwracają uwagę konstytucjonaliści. Ten wybór – pieniądze czy prawo jest trudny, ale oczywisty – oczekujemy głębokiej, prawdziwej reformy sądownictwa gwarantującej możliwości zrównoważonego rozwoju i bezpiecznego prowadzenia działalności gospodarczej w naszym kraju.
Z badań przeprowadzonych wśród przedsiębiorców wynika, że systematycznie pogarszają się ich nastroje. 67% firm narzeka na warunki prowadzenia biznesu Jeszcze bardziej niekorzystne są nastroje przedsiębiorców odnośnie prowadzenia firmy w kontekście zmian w prawie i działań administracji. Aż 73% firm obawia się takich zmian. Kolejna pozorowana naprawa sądownictwa na pewno nie przysłuży się poprawie nastrojów przedsiębiorców, mimo że pojawia się perspektywa odblokowania środków z KPO.
Radę Przedsiębiorczości tworzą: ABSL, Business Centre Club, Federacja Przedsiębiorców Polskich, Konfederacja Lewiatan, Krajowa Izba Gospodarcza, Polska Rada Biznesu, Pracodawcy RP, Związek Banków Polskich, Związek Rzemiosła Polskiego.
Aby zapewnić jak najlepsze wrażenia, korzystamy z technologii, takich jak pliki cookie, do przechowywania i/lub uzyskiwania dostępu do informacji o urządzeniu. Zgoda na te technologie pozwoli nam przetwarzać dane, takie jak zachowanie podczas przeglądania lub unikalne identyfikatory na tej stronie. Brak wyrażenia zgody lub wycofanie zgody może niekorzystnie wpłynąć na niektóre cechy i funkcje.
Funkcjonalne
Zawsze aktywne
Przechowywanie lub dostęp do danych technicznych jest ściśle konieczny do uzasadnionego celu umożliwienia korzystania z konkretnej usługi wyraźnie żądanej przez subskrybenta lub użytkownika, lub wyłącznie w celu przeprowadzenia transmisji komunikatu przez sieć łączności elektronicznej.
Preferencje
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest niezbędny do uzasadnionego celu przechowywania preferencji, o które nie prosi subskrybent lub użytkownik.
Statystyka
Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do celów statystycznych.Przechowywanie techniczne lub dostęp, który jest używany wyłącznie do anonimowych celów statystycznych. Bez wezwania do sądu, dobrowolnego podporządkowania się dostawcy usług internetowych lub dodatkowych zapisów od strony trzeciej, informacje przechowywane lub pobierane wyłącznie w tym celu zwykle nie mogą być wykorzystywane do identyfikacji użytkownika.
Marketing
Przechowywanie lub dostęp techniczny jest wymagany do tworzenia profili użytkowników w celu wysyłania reklam lub śledzenia użytkownika na stronie internetowej lub na kilku stronach internetowych w podobnych celach marketingowych.
