Jak oceniają Państwo skrócenie obowiązkowego okresu przechowywania dokumentacji pracowniczej z 50 do 10 lat? Czy firma skorzystała z możliwości elektronizacji akt osobowych, dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy? Czy zmiany zmniejszyły koszty, oszczędzają czas? A jeśli nie skorzystali Państwo z elektronizacji akt pracowników, to dlaczego? Zapraszamy do ankiety.
aktaankietaprzechowywanie dokumentacji
Minister Rozwoju i Technologii zwrócił się do pracodawców z prośbą o zebranie informacji na temat oceny zmian wprowadzonych ustawą z dnia 10 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze skróceniem okresu przechowywania akt pracowniczych oraz ich elektronizacją (Dz. U. 2018 r. poz. 357).
Ustawa ta m.in. skróciła okres przechowywania dokumentacji pracowniczej i wprowadziła możliwość jej digitalizacji. Dla weryfikacji skutków wprowadzonych przepisów warto odnieść się do tych pytań, a odpowiedzi mogą stanowić przesłankę podjęcia dalszych działań.
Na podstawie pytań otrzymanych z ministerstwa opracowaliśmy w Lewiatanie ankietę. Państwa odpowiedzi będą anonimowe, a ministerstwu przedstawimy zbiorcze wyniki, z informacją nt. liczby osób, które odpowiedziały na pytania. Ankieta ma 14 pytań, będziemy zobowiązani za przesłanie odpowiedzi do 29 listopada br.
Komisja Europejska (DG ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Włączenia Społecznego) ponownie zaprosiła kilka państw członkowskich, w tym Polskę, do udziału w kontynuacji programu MLP ILA. Nabiera on nowego rozpędu w ramach działań wspierających wybrane kraje w planowanym wdrażaniu Indywidualnych Kont Szkoleniowych.
Brussels Headlinesedukacjapracaprawo pracyUE
W dniach 18-19 września br. odbyło się kolejne spotkanie w ramach Mutual Learning Program (MLP) nt. ILA – Indywidulnych Kont Szkoleniowych. Wydarzenie to zgromadziło kraje z pierwszej rundy ILA MLP w celu monitorowania procesu wdrażania ILA w państwach członkowskich, zgodnie z zaleceniem Rady z 2022 r.
Podczas warsztatów, które odbyły się w formie online, zostały zrealizowane kolejne działania:
omówiono postępy poczynione w realizacji planów działania od grudnia 2023 r., w tym przygotowania do pilotaży lub stan projektów pilotażowych w tych państwach, które rozpoczęły realizację pilotaży,
skupiono się na przedstawieniu kluczowych elementów oraz zasad ILA, a także źródeł finansowania,
ponownie poddano analizie czynniki powodujące zmiany we wdrażaniu ILA oraz sposoby radzenia sobie z tymi wyzwaniami,
dokonano przeglądu planów w zakresie zwiększania skali oddziaływania mechanizmu ILA w poszczególnych krajach.
Po pierwszej udanej rundzie ILA MLP w 2023 r. oraz trwającej drugiej rundzie w 2024 r., kolejna seria działań wspierających w ramach „ILA MLP Continued” będzie miała na celu zapewnienie dalszego wsparcia krajom zaangażowanym w pierwsze dwie rundy programu. Celem tej nowej serii spotkań jest wspieranie trwałego dialogu i współpracy między delegacjami krajów uczestniczących w programie, umożliwiając im wykorzystanie wcześniejszych prac wykonanych podczas pierwszej rundy MLP ILA (2023). Wsparcie to ma na celu ułatwienie kontynuacji dyskusji i wymiany informacji, poprzez zgromadzenie delegacji krajowych uczestniczących w obu rundach. Doświadczeniami z działań związanych z wdrażaniem ILA podzieliły się delegacje z Francji, Węgier, Włoch, Rumunii, Polski, Bułgarii i Chorwacji. Kolejne spotkanie zaplanowano na luty 2025 r.
W Polsce jednostką odpowiedzialną za przeprowadzenie pilotażu wdrażania ILA jest Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Inicjatywa będzie realizowana pod nazwą Indywidualnych Kont Rozwojowych. Proces konsultacji założeń Indywidualnych Kont Rozwojowych – inicjatywy wspierającej rozwój zawodowy i osobisty – został zapoczątkowany wydarzeniem zrealizowanym w formie Okrągłego Stołu, które odbyło w się 18 czerwca br. w Warszawie.
Planowany do przeprowadzenia w Polsce pilotaż Indywidualnych Kont Rozwojowych stanowi wdrożenie zaleceń Komisji Europejskiej, które mają na celu zapewnienie każdemu dorosłemu mieszkańcowi Unii Europejskiej dostępu do odpowiednich możliwości szkoleniowych, dostosowanych do jego potrzeb, przez całe życie, bez względu na aktualny status na rynku pracy. Konta w założeniu mają pozwolić na gromadzenie środków finansowych przeznaczonych na szkolenia, kursy czy inne formy podnoszenia kompetencji i zdobywania kwalifikacji.
Konfederacja Lewiatan od początku uczestniczy w pracach delegacji krajowej ILA. Ponadto monitoruje wszelkie inicjatywy legislacyjne, które określają ramy i warunki prowadzenia edukacji zawodowej i ustawicznej, w tym związanej z przekwalifikowywaniem zawodowym i nabywaniem nowych kompetencji. Konfederacja Lewiatan jest blisko wszystkich ważnych dla firm i organizacji członkowskich KL zagadnień, związanych z obszarem umiejętności, kompetencji i kwalifikacji. Za szczególnie istotne dla pracodawców w tym zakresie, poza szansami i ograniczeniami wynikającymi z wdrażania ILA, można uznać obecnie:
niedobory siły roboczej i lukę kompetencyjną,
uznawalność wykształcenia i kwalifikacji regulowanych,
działania związane z wdrażaniem unijnego pakietu umiejętności i mobilności talentów,
wspieranie nabywania kompetencji cyfrowych i zielonych przez pracowników,
mechanizmy finansowania reskillingu i upskillingu ze środków publicznych (głównie Krajowy Fundusz Szkoleniowych i Europejski Fundusz Społeczny Plus),
modernizacja edukacji zawodowej (w szczególności szkół kształcących w zawodach),
wykorzystanie sztucznej inteligencji oraz technologii VR/AR w edukacji pozaformalnej,
standardy i rozwiązania wydawania mikropoświadczeń i odznak cyfrowych,
badania i analizy zapotrzebowania na zawody, kwalifikacje i umiejętności.
Osobą odpowiedzialną za wsparcie firm i organizacji członkowskich KL w powyższych obszarach oraz za współpracę z osobami zainteresowanymi wspieraniem podnoszenia i zmiany kwalifikacji pracowników jest Sławomir Szymczak – ekspert w Departamencie Pracy – sszymczak@lewiatan.org.
Sławomir Szymczak, ekspert w Departamencie Pracy, Konfederacja Lewiatan
Artykuł dla wrześniowego wydania Brussels Headlines – newslettera europejskiego Konfederacji Lewiatan
07 sierpnia 2024
Cyfryzacja pracy i zatrudnienia. Zagrożenie czy szansa dla pracowników?
Tempo zmian na rynku pracy zdecydowanie przyspiesza pod wpływem nowych technologii wynikających ze stosowania automatyzacji, robotyzacji, sztucznej inteligencji i algorytmów.
pracownicyprojektsztuczna inteligencjazwiązkowcy
Użycia sztucznej inteligencji w miejscu pracy nikt nie może już pomijać. Wszyscy czujemy, że świat się zmienia – pod koniec 2022 r. ChatGPT pobił rekordy, gdy platforma osiągnęła 1 milion użytkowników w czasie krótszym niż tydzień. Na początku 2023 r. ChatGPT zgromadził ponad 100 milionów użytkowników miesięcznie.
Przygotowanie do zmian
Świadomość tych procesów można było dostrzec podczas realizacji kończącego się właśnie projektu: ”Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji”. W trakcie dwuletniego projektu zjawisko cyfryzacji i automatyzacji rynku pracy przyspieszyło znacząco i nie ma od tego odwrotu, dlatego partnerzy społeczni, a w szczególności związki zawodowe muszą się do tej zmiany jak najszybciej przystosować. Zastosowanie sztucznej inteligencji w firmach stało się coraz bardziej powszechne, systematycznie zastępując prostsze prace biurowe, co zmusza zarówno firmy, jak i pracowników, do zmiany lub podnoszenie kwalifikacji cyfrowych.
Jest już jasne, że cyfryzacja może przyczynić się do zmniejszenia powtarzalnych zadań wykonywanych do tej pory przez pracowników i do większej efektywności pracy. Jednak ten proces łączy się także z licznymi obawami zachowania miejsc pracy czy dyskryminacji wynikającej z zarządzania algorytmicznego. W dzisiejszych czasach coraz ważniejsze staje się prawo do odłączenia, przede wszystkim dla zachowania równowagi psychicznej. Dlatego przygotowanie związków zawodowych do aktywności w inicjowaniu rokowań zbiorowych w tym obszarze były główną osią projektu. Stosowanie prawa do odłączania jest istotne w obliczu, zaniku równowagi między pracą i życiem prywatnym, czy przed wykorzystaniem sztucznej inteligencji do zwiększania nadzoru i zintensyfikowania pracy.
Biorąc pod uwagę ciągle niezbadany potencjał wpływu nowych technologii cyfrowych na środowisko pracy, związki zawodowe muszą być przygotowane do właściwej identyfikacji zagrożeń wynikających z wdrażania nowych technologii w miejscu pracy, by skutecznie chronić interesy i prawa pracowników. Coraz częściej w środowisku pracy pojawiają się oprogramowania do śledzenia, do inwigilacji (np. przez monitorowanie naciśnięć klawiszy), do zarządzania wydajnością. W wielu firmach są instalowane kamery do sprawdzania pracowników. Powszechnie stosowane jest oprogramowanie rekrutacyjne wykorzystywane do selekcji kandydatów do rekrutacji czy awansu.
Kluczowa rola partnerów społecznych
Liderzy związkowi muszą być gotowi do rozmów z pracodawcami na temat przejrzystości w stosowaniu zarządzania algorytmicznego, na temat jasnych zasad wdrażania i stosowania algorytmów, co winno być zawarte w pisemnej umowie. Pracownicy mają prawo do informacji o narzędziach zarządzania algorytmicznego, jak również do kwestionowania tych narzędzi, które uważają za szkodliwe. Algorytmy są do wspierania pracy menedżerów, ale nie do ich zastępowania. Związkowcy powinni domagać się dostępu pracowników do wszelkich danych zgromadzonych na ich temat oraz do wszelkich algorytmicznych ocen ich wydajności, a po odejściu z pracy powinni mieć prawo do żądania usunięcia wszelkich swoich danych osobowych.
Biorąc pod uwagę, jak dynamiczny jest postęp technologiczno-społeczny, w finalnym raporcie projektu znajduje się zestaw wskazówek i sugestii dla działań związkowców w ich środowisku pracy, coraz bardziej nasyconym nowymi technologiami. Związki zawodowe mają zatem prawo domagać się wyjaśnień na temat działania algorytmów, mają być świadome sposobów gromadzenia, przechowywania i wyszukiwania danych osobowych pracowników uzyskanych przez pracodawców za pośrednictwem technologii cyfrowych, których zarządzanie ma być zgodne z przepisami RODO. Między innymi te zadnienia były przedmiotem szkoleń projektowych opartych na powstałym w tym celu podręczniku, w którym zawarte są wskazówki jak nadążać za zmianami cyfryzacyjnymi wprowadzanymi w miejscu pracy.
Związki zawodowe muszą mieć świadomość jak bardzo dynamicznie rozwija się rynek technologii sztucznej inteligencji – Rynek sztucznej inteligencji wzrośnie o 26% w 2025 roku.
Analitycy biznesowi szacują, że do 2026 roku wartość amerykańskiego rynku sztucznej inteligencji osiągnie prawie 300 miliardów dolarów.
Druga co do wielkości gospodarka świata, Chiny, do 2026 r. będzie dysponować branżą sztucznej inteligencji o wartości około 40,6 mld USD. Do 2030 r. Państwo Środka będzie miało 26,1% udziału w globalnym rynku sztucznej inteligencji.
Nie stać w miejscu
Konieczność szkoleń również w zakresie przekwalifikowywania się pracowników z powodu wprowadzania nowych technologii zostały zawarte w Krajowych Planach Działań opracowanych przez partnerów społecznych w trakcie projektu. Plany te nie tylko wyznaczają kierunki przyszłych działań, ale także mogą służyć jako ramy odniesienia w przypadku sporów, nieporozumień, a nawet otwartych konfliktów między zainteresowanymi stronami. Polski Plan Działań w sprawie cyfryzacji będzie dalej procedowany przez Radę Dialogu Społecznego. Wszystkie dokumenty udostępnione do pobrania, a także pozostałe informacje dotyczące Projektu EFAD znajdują na stronie internetowej tutaj.
W dobie cyfryzacji i globalizacji kluczowymi umiejętnościami pozostaną jednak nadal inteligencja emocjonalna i empatia. Coraz bardziej cenione będą umiejętność rozumienia i zarządzania własnymi emocjami, a także emocjami innych. Ułatwiają one współpracę i pracę zespołową, zarówno wykonywaną w zakładzie pracy jak i w środowiskach wirtualnych. Istotne jest także, aby podnoszenie kwalifikacji i nabywanie umiejętności cyfrowych było mocno zakorzenione w zapisach układów zbiorowych, dlatego potrzeba negocjacji zbiorowych dotyczących kompetencji i umiejętności. Plany strategiczne przedsiębiorstw i polityki publiczne siłą rzeczy będą się koncentrowały na przekwalifikowaniu i podnoszeniu kwalifikacji poprzez ustawiczne szkolenia zawodowe. Ich celem jest ochrona miejsc pracy, aby widmo bezrobocia technologicznego nie stało się ponurą rzeczywistością dla wielu pracowników.
Pamiętajmy, że dla efektywnego działania reprezentacji pracowniczej, związków zawodowych musimy nauczyć się śledzić na bieżąco podstawowe trendy w rozwoju AI i algorytmów. Otaczają one nasze życie w coraz większej liczbie wymiarów. Stają się coraz większym biznesem – na przykład technologia rekomendacji Netflix jest warta 1 miliard dolarów przychodu rocznie. Wielu konsumentów prawdopodobnie zgodzi się, że wykorzystanie sztucznej inteligencji przez Netflix jest jednym z ich największych atutów. Platforma streamingowa wykorzystuje sztuczną inteligencję do personalizowania rekomendacji i dostosowywania ich do zainteresowań widzów.
Wbrew powszechnym obawom, sztuczna inteligencja niekoniecznie zastąpi ludzi w miejscach pracy, ale już sama w sobie jest rewolucją, która zmieni sposób, w jaki pracujemy i wykreuje całkiem nowe zawody. Ci, którzy potrafią się dostosować i nauczyć korzystać z nowych narzędzi, będą lepiej przygotowani do odniesienia sukcesu na rynku pracy w przyszłości. Pamiętajmy jednak, że sztucznej inteligencji wciąż brakuje zdolności do powielania ludzkiej kreatywności, empatii i innowacji, pomimo jej zdolności do przetwarzania informacji z dużą prędkością i precyzyjnego wykonywania powtarzalnych zadań.
Projekt 101051759 Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji
Konfederacja Lewiatan przekazuje uwagi do projektu ustawy o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (UD65) (pismo DPP-I.0210.21.2024.EB).
Zakończył się projekt “Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji”, którego partnerem była Konfederacja Lewiatan. Dotyczył przygotowania do procesu transformacji cyfrowej rynku pracy partnerów społecznych z kilku krajów.
Eksperci i uczestnicy projektu szukali odpowiedzi na pytania: jak przygotować miękkie lądowanie dla rynku pracy w okresie transformacji? Jak zapewnić, by sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe były rozwiązaniami technologicznymi, które pracują dla ludzi? Projekt miał także na celu wzrost wiedzy partnerów społecznych na temat poprawy warunków pracy w kontekście prawa do odłączania, umiejętności korzystania z narzędzi cyfrowych oraz łączenia życia prywatnego z zawodowym poprzez działania szkoleniowe i upowszechniające.
W ramach projektu została opracowana publikacja „Cyfryzacja pracy i zatrudnienia, Zagrożenie czy szansa dla pracowników?” autorstwa dr Jana Czarzastego, Barbary Surdykowskiej, którą pobrać można tutaj.
Jako jeden z efektów projektu powstał film „iPracownik” dotyczący cyfryzacji rynku pracy oraz omawiający korzyści i zagrożenia wynikające z automatyzacji, robotyzacji i stosowania sztucznej inteligencji w miejscu pracy.
Projekt „Inicjowanie działań wdrażających Porozumienie Ramowe Europejskich Partnerów Społecznych w sprawie cyfryzacji” dofinansowany ze środków Unii Europejskiej
23 maja 2024
Pomoc obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa – uwagi Lewiatana
Przekazuję szczegółowe uwagi Konfederacji Lewiatan do projektu ustawy o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (druk senacki nr 92, druki sejmowe nr 342 i 374).
Konfederacja Lewiatan przekazuje szczegółowe uwagi do projektu ustawy o ochronie sygnalistów (druk nr 317). Pozytywnie oceniamy instytucję sygnalizowania przestępstw, która w naszej ocenie może się stać istotnym instrumentem wspierającym zapobiegania nadużyciom. Przysłuży się on zarówno poszczególnym przedsiębiorstwom, jako mechanizm wczesnego ostrzegania umożliwiający ochronę reputacji firmy, jak i szerzej gospodarce, gwarantując równe zasady wszystkim jej uczestnikom. Przedstawiony przez Rząd RP projekt ustawy wymaga jednak w ocenie pracodawców kilku zmian, które umożliwią pracodawcom lepsze przygotowanie się i stosowanie przepisów przyszłej ustawy.
W nawiązaniu do prowadzonych prac nad projektem ustawy o rynku pracy i służbach zatrudnienia (nr projektu w wykazie prac legislacyjnych UC29), Konfederacja Lewiatan zwraca uwagę na to, że przedstawione założenia ustawy pomijają pewne rozwiązania, które mogłyby się przyczynić do zwiększenia efektywności instytucji na rzecz rynku pracy.
Pracodawcy będący członkami Konfederacji Lewiatan zaalarmowali nas w sprawie praktyki urzędów służby celno-skarbowej dotyczącej obowiązku przedkładania oświadczeń producentów towarów wywożonych poza granicę Polski. Przedstawiamy pismo w tej sprawie.
